Ətraflı axtarış
Baxanların
6184
İnternetə qoyma tarixi: 2011/10/24
Sualın xülasəsi
Rəvayətlərdə “Peyğəmbərlər üçün həqiqətlər” - Quranın dörd mərtəbəsindən yəni, “ifadələr, işarələr, incəliklər və həqiqətlər”dən məqsəd nədir?
Sual
Rəvayətlərdən birində İmam Sadiqdən (əleyhissalam) Quranın dörd dərəcəsi zikr olunmuşdur: “İfadələr, işarələr, incəliklər və həqiqətlər. İfadələr adi insanlar, işarələr xüsusi möminlər, incəliklər övliyalar, həqiqətlər isə peyğəmbərlər üçündür.” İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alehi və səlləm) sonuncu xatəm peyğəmbər olmasını nəzərə alaraq “həqiqətlər peyğəmbərlər üçündür” – ifadəsi hansı mənadadır və hansı peyğəmbər üçündür? Belə bir rəvayət məna cəhətdən Qurani-Kərimin (İslam Peyğəmbəri (səlləllahu ələyhi və alehi və səlləm) peyğəmbərlərin sonuncusudur) mənası ilə xilaf olmurmu?
Qısa cavab

Quranın belə dördüncü mərtəbəsinin dərki İslamdan əvvəl olmalarına baxmayaraq peyğəmbərlərə aiddir. Amma, Quranın həqiqəti islamdan əvvəl  olub, ancaq İslamdan sonra kamil şəkildə aşkar olundu.

Ətreaflı cavab

Bu rəvayət hədis kitablarında o cümlədən, Cameul-Əxbar[1], Əlamud-Din,[2] Əvailul-Ləali,[3] Biharul-Ənvarda[4] nəql olunmuşdur. Rəvayətdə Quran haqqında dörd dərəcə qeyd olunmuşdur ki, onlardan həqiqətlər adlı dördüncü mərtəbə peyğəmbərlərə məxsusdur.

Amma bu sözün mənası haqqında onu qeyd etmək lazımdır ki, keçmiş peyğəmbərlər öz kitablarında, Tövrat, İncil  s... əslində Quranın həqiqətlərinə bağlı olublar  öz zəmanələrinə uyğun olaraq Quranın həqiqətləri  batinindən (təkvini Qurandan) bəhrələnmişlər.

Quranın bu xüsusi mərtəbəsi onun sözlərinin fövqündə duran məna  həqiqətlərdən olub, İslamın zühurundan sonraya məxsus deyildir. Bəlkə , bütün peyğəmbərlərinin sözlərinin həqiqətləridir. Peyğəmbərlərdən hər birisi öz məqamlarına uyğun olaraq bu həqiqətlərə agah olublar.

Beləliklə, əgər peyğəmbərlər Quranın həqiqətlərinə agahdır, deyə qeyd olunursa, bu o demək deyildir ki, onların Quranın yazılış şəklinə düşməsindən əvvəl olmaları bu agahlığa mane ola bilər. Ona görə ki, Quranın bu mərtəbəsi həmin həqiqətlər mərtəbəsidir ki, o həmişə olub.

Quran ayələrinə əsasən, möminlərə əmr olunmuşdur ki, Allaha, Onun rəsuluna, Qurana, ondan əvvəl nazil olan kitablara iman gətirsinlər. Hər kəs Allaha, mələklərə  ilahi kitablara iman gətirməsə kafir sayılır....  həqiqətən yolunu azmışlardandır.[5]  Halbuki, keçmiş peyğəmbərlərin kitablarının hamısının təhrif olunduğunu bilirik. Beləliklə, bütün bu  buna bənzər ayələrdə məqsəd o kitabların bu günkü zahirinə iman gətirmək yox, onların həqiqətlərinə  batininə iman gətirməkdir.

Başqa tərəfdən, ilahi kitabların həqiqətləri haqqında verilmiş bu ümumiyyəti peyğəmbərlərin özləri haqqında da tətbiq etmək olar. Yəni, peyğəmbərlərin məqamları elə bir məqam deyil ki, sonununcu peyğəmbərlə xətm olunsun. Bəlkə  sonuncu peyğəmbərləşəriət peyğəmbərliyisona çatmışdır. Amma, bəzi möminlər var  olub ki, peyğəmbərliyin xətmindən sonra özləri peyğəmbər olmasalar da peyğəmbərlik elminin həqiqətlərinə sahib olmuş  ilahi kitabların hamısının incəliklərindən  həqiqətlərindən bəhrələnmişlər.

Əlbəttə, bu söz bəzilərinin insanın öz əql  dərki ilə ilahi kitablardan müəyyən həqiqətləri ələ gətirməsi mövzusu ilə tamamilə fərqlidir. Bəhsimiz o haqda olmadığına görə o mövzuya girmirik.  Belə bir fərqlənməni nəzərə almayanlar bu gün bu mövzudan öz məqsədlərinə uyğun istifadə edib, irfani kalamı dəyişməklə Quranın əhkamında da dəyişiklik etməyə çalışmışlar.

Bütün deyilənlərdən məlum olur ki, Quranın dördüncü dərəcəsi onun sözlərinini fövqündə duran mənalara işarədir. Həm Quranın həqiqətini onun zamanından yüksək səviyyədə dərk etmək lazımdır  həm  peyğəmbərlərin peyğəmbərliyini (şəriətini yox) onların irfani məqamı ilə bilib, Allahdan onlara verilmiş elm kimi dərk etmək lazımdır.



[1] Tacud-Din, Şəiri, Cameul-əxbar, səh.42; Rəzəvi adına nəşriyyat, Qum, 1363- şəm.

[2] Deyləmi, Əlamud-Din, səh.303; Alul-beyt adına müəssisə, Qum, 1408-ci h.q.

[3] Ehsai, İbni Əbi Cumhur, Əvailul-Ləali, c.4; səh.105, Seyiiduş-şühəda adına nəşriyyat, Qum, 1405-ci il h.q.

[4] Məclisi Biharul-Ənvar, c.75; səh.278, Əl-Vifa adına müəssisə, Beyrut, 1404- il h.q.

[5] Ey iman gətirənlər! Allaha və Peəmbərinə, Onun Öz Peəmbərinə endirdiyi Kitaba (Qur’ana) və ondan əvvəl nazil etdiyi kitablara iman gətirin! Allaha, onun mələklərinə, kitablarına, peəmbərlərinə və axirət gününə inanmayan şəxs, şübhəsiz ki, (doğru yoldan) çox azmışdır.” (Nisa surəsi 136)

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Ata və ananın əmr və qadağalarının bir- birinin qarşısında olduğu zaman, övladın vəzifəsi nədir?
    13927 Əməli əxlaq 2011/04/13
    Quranda tövhid və şirki qadağan edəndən sonra əmr olunan ilahi vaciblərin ən böyüyü, valideynlərə hötmət və onları əzizləməkdir. Onların hər birinin bir- birinə zid əmr və qadağaları olan və övladın onların hər ikisinin istəkləri yerinə yetirə bilmədiyi yerlərin hökmü barəsində, deməliyik ki,bu barədə bizim iki cür rəvayətlərimiz var. rəvayətlərin bəzisində ...
  • Behiştdəki hər hansı bir fərd mələklə evlənə bilər? Belə olan vaxtda hər bir hurinin bir əri olacaq? Behiştdə gedən qadınların da kişi mələkləri olacaq?
    6711 Qədim kəlam 2011/06/19
    Allah Taalanın imanlı şəxslərə əta etdiyi nemətlərdən biri də behişt və onun nemətləridir. Behiştə getmək üçün kişi və qadının heç bir fərqi yoxdur. Behişt nemətlərindən biri də "huri əl- eyndir" (behişt mələyi) ki, bu barədə ayə və hədislərimiz vardır. Bir çox təfsirçilərin nəzərinə əsasən behiştdə evlənmək yoxdur. Belə ...
  • Динин сијасәтлә ујғунлуғу вармы?
    7081 Təzə kəlam 2009/11/10
    Илаһи тәрәфиндән ҝөндәрилән дин дүнјанын сонуна гәдәр бәшәријјәтә сәадәт јолуну зәманәт верир. Бу о демәкдир ки, онун ҹәмијјәтин әсасыны тәшкил едән дөвләт вә гурулуша биҝанә јанашмасы гејри-мүмкүндүр. Имам Рза (ә) ислами дөвләтин зәрурилији һагда бујурур: “Биз тарихдә елә бир күтлә вә ја милләт ...
  • Vəliye fəqihin vəhdətinə rəvayət dəlili hansıdır?
    5633 Nizamlar (Qurluşlar) 2012/09/01
    Bu sualın cavabında qeyd etmək lazımdır ki, vilayete fəqihin vəhdəti rəvayi dəlillərlə isbat edilmir. Bu rəvayətlər yalnız meyarları bəyan etməklə kifayətlənir və vəliye fəqihin vəhdətinə və sayına işarə vurmamışdır. Bu vəliye fəqihin vəhdəti və sayı bu rəvayətlər əasında icazə verilən və düzgündür və cəmiyyətin dini mütəxəssisləri də ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45085 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Əgər hazırkı məsihi dini təhrif olunubsa və Allah onları kafir hesab edirsə, bəs nə üçün onlara şəfa verir və onlara diqqət yetirir?
    5720 Qədim kəlam 2012/01/19
    Allahın bəzi məsihilərə şəfa verməsi və diqqət yetirməsinin səbəbi Onun rəhmaniyyət və feyzinin ümumu olmasıdır. Bu rəhmət və feyz bütün insanlara şamil olur, nəticədə ilahi nemətlərdən bəhrələnmək sayəsində səadət və iman yolunu seçir, ilahi mərifət və kamala nail olurlar. Çünki Allah-taala insanları azad yaradır, ixtiyarlarına müəyyən imkanlar verməklə onları sınaqdan ...
  • Oğurluq günahını necə bərpa edə bilərik?
    11298 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Allah-taalanın lütf və mərhəmətinin sizə şamil olduğuna görə təbrik edirəm! Çünki siz bu işin qəbahətli olduğunu başa düşüb tövbə ilə bu yaramaz işi bərpa etmək fikrinə düşmüşsünüz. Tövbə etməklə bu günahın bərpa olunması üçün ona deməyiniz lazım və vacib deyil. Siz onu öz işinizdən agah etməyin; özünüzlə ...
  • Bilmək istərdim ki, İslamda başqasının övladını övladlığa götürməkliydə məhdudiyyət varmı?
    8784 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/08/01
    Yetim uşaqları və ya valideynləri olan halda övladını saxlaya bilməyənlərin öz tam razılığı ilə övladlarını himayəyə verməkdə və onları himayəyə götürməkdə şəri cəhətdən, İslamda heç bir məhdudiyyət yoxdur. Amma, bəzi ölkələrdə uşaqların öz vəziyyətlərini ruhi cəhətdən nəzərə almaqla, onların bu yaşda kifayət qədər ixtiyar sahibi olmamaları və ...
  • Qurani-kərimdə gözəllikşünaslıq məsələsini isbat edən ayələr vardırmı?
    9666 Təfsir 2012/07/22
    Farsca ziba (gözəl) kəlməsinin müxtəlif mənaları vardır: layiqli, yaxşı, xoş surət. Termində isə kamalın üzərinə çəkilmiş şəffaf bir pərdəyə deyilir. Ümumiyyətlə, gözəlliyin dörd növü vardır: Hiss olunan, hiss olunmayan, məqul (əqli) və Allah-taalanın mütləq gözəlliyi. Quran nəzərindən insanın gözəlliyi, təbiət gözəlliyi, mənəvi və əxlaqi gözəlliklər ...
  • Нәјә ҝөрә Шура сурәсинин 23-ҹү ајәсиндә “әл-гурба” сөзүнү Әһли-Бејт мәнасында тәфсир едирсиниз?
    6469 Qədim kəlam 2010/11/22
    Һәр бир ҹүмлә вә ја кәлмәдә данышанын мәгсәд вә һәдәфи мәлум олмаса, кәнарда олан елә әламәт вә шаһидләрә мүраҹиәт етмәк лазымдыр ки, һәмән мәгсәд вә һәдәф мәлум олсун. Гуранын Шура сурәсинин 23-ҹү ајәсиндә охујруг: “Де: "Мән сиздән бунун (рисаләти тәблиғ етмәјимин) мүгабилиндә Әһли-бејтә ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163889 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159553 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118843 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112034 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    106186 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92698 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54209 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    50017 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45085 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44531 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...