Ətraflı axtarış
Baxanların
6887
İnternetə qoyma tarixi: 2011/11/03
Sualın xülasəsi
Həsrət eviynən həsrət gününün fərqi nədir?
Sual
Həsrət günüylə həsrət evinin fərqi bu iki kəmlənin fərqi lüğət cəhətdən müşəxxəsdir. İstəyirdim bu iki mərhələnin gedişatı haqda biləm ki, nə cür olur?
Qısa cavab

Quranda və rəvayətlərdə "həsrət evi" ifadəsi gəlməyibdir. Təkcə "həsrət günü" ibarəti (həsrət əldən çıxmış şeylər üçün təəssüflənmə günü mənasına işlənibdir). Quranda bir dəfə rəvayətlərdə isə çox istifadə olunubdur. Quranda və rəvayətlərdə "həsrət günündən" məqsəd qiyamət günüdür çünki Qiyamət günündə cənnət əhli həsrət çəkəcəklər ki, bundanda yaxşı olub yüksək dərəcələrə çata bilərdilər. cəhənnəm əhlidə həsrət çəkəcəklər ki, ey kaş günahkar və cəhənnəmlik olmayaydılar.

Ətreaflı cavab

Qurani kərimdə Qiyamətdən və insanın əsil mənzilindən müxtəlif adlarla yad olubdur. Əlvaqiə, Ərracifəh, Yəvmun- nədm, Yəvmun- numur, Yəvmul- həqq, Yəvmul- məsələh, Yəvmul- hesab, Yəvmul- müsahibəh, Yəvmut- təlaq və Yəvmul- həsrət Quranda qiyamət üçün zikr olan adlardır.

Həsrətin mənası:

Həsrətin əsil mənası aşkar olmaq və kəşf olmaqdır.[1] Deyilibdir çünki qiyamətdə həqiqətlər və sirlər aşkar olar (bir gün ki, adamın batini sirləri aşkar olar)[2] onu həsrət günü adlandırıblar.[3]

Həsrət başqa mənalarda da işlənibdir o cümlədən "peşman" mənasına (əldən çıxmış şeyə görə ki, qaytarmaq mümkün deyil) çünki həqiqətlərin aşkara çıxmağı nəticəsində insan şiddətli dərəcədə peşman olur buna görə bu günü həsrət günü adlandırıblar. Həsrətin bu mənada işlənməsi məcazidir. Habelə deyilibdir ki, həsrət "hərəkətdən qalmaq" mənasına da işlənibdir. Bu sözə əsasən adam qiyamətdə hərəkətdən dayanır daha əməl edə bilmir və işi bir dəfəlik olur. Quran təbiriylə "o gündə hər şey sona çatır"[4] və keçmişi düzəltmək olmur, ona görə qiyaməti həsrət günü adlandırıblar. Habelə "heyran olmaq" mənasına da gəlibdir qiyaməti həsrət günü adlandırıblar çünki, bəşər o gün gördüyü təzə və təəccüblü səhnələrə görə heyran qalar. "Həsrət evi" ibarəti əsil dini mətnlərdə istər Quran ayələrində istərsə də rəvayətlərdə gəlməyibdir. Amma "həsrət günü" ibarəti həm Quranda gəlibdir həm də rəvayətlərdə.

Quranda oxuyuruq: "Ey bizim elçimiz ümməti qəm və həsrət günündən qorxud ki, o gündə bütün şeylər sona çatacaq və camaat o gündən bərk xəbərsizdirlər və o günə iman gətirmirlər".[5]

Əllamə Təbatəbai bu ayənin təfsirində buyurur: Ayənin siyaqından (düzümündən) başa düşülür ki, onların həsrət çəkməyinə səbəb budur ki, iş sona çatıbdır dünyadakı əməllərinin nəticəsindən xəbərdar olurlar və zərər etiklərini bilirlər, ələ gətirə bildiklərini əldən veriblər, ayənin davamında buyurur: Bu zərər və ziyanın səbəbi dünyada qafil və xəbərsiz olmaqlardır.[6] Həsrət günü bir gündür ki, camaat Allahın itaətində səhlənkarlıq etdiklərinə görə həsrət çəkərlər.[7] Həzrəti Əmirəl- möminin (ə) buyurur: "Ey qafil və xəbərsiz insan ki, ömrü onun ziddinə və əleyhinə dəlildir və rüzgarı onu bədbəxtliyə çəkib aparır".[8]

Qeyd olunan ayənin təfsirində ki, gözəl rəvayət həm şiə həm də sünnü mənbələrində az ixtilafla nəql olubdur ki, Məsum (ə) gözəl misal vurmaqla ayənin təfsirini bəyan edir.

İmam Sadiq (ə)- dan bu ayənin təfsirini doruşdular. İmam (ə) buyurdu: "Cənnət əhli cənnətdə cəhənnəm əhli cəhənnəmdə yerlərini tutandan sonra, Allah tərəfindən carçı səslənər: Ey cənnət əhli və cəhənnəm əhli! Bilirsiniz ölüm hansı şəkildə olur? Cavab verərlər xeyir. Ölüm cənnətlə cəhənnəm arasında dayanan kül rəngli qoç kimidir.

Sonra hamını çağırarlar yaxınlaşıb ölümə baxın. Yaxınlaşarlar. Sonra Allahın fərmanıyla heyvanı kəsib deyərlər: Ey cənnət əhli həmişəlik cənətdə qalacaqsınız və ölüm yoxdur və ey cəhənnəm əhli həmişəlik cəhənnəmliksiniz və ölüm yoxdur". Sonra İmam (ə) əlavə etdi: Bu Allahın bəyanının mənasıdır ki, buyurub: "Onları həsrət günündən qorxud, o vaxtda ki, hər şey sona çatar onlar qəflətdədirlər və iman gətirmirlər". Yəni cənnət əhlinin işi cənnətdə əbədi qalmaqla, cəhənnəm əhlinin işi cəhənnəmdə əbədi qalmaqla bir dəfəlik olar".[9] Bəzi mənbələrdə hədisin davamında gəlibdir: "Cənnət əhli o cür sevinərlər ki, əgər öləsi olsaydılar sevincdən ölərdilər. Cəhənnəm əhli elə fəryad çəkərlər ki, əgər öləsi olsaydılar narahatçılıqdan can tapşırardılar".[10]

Bəli o dünyadan həm günahkarlar həsrət çəkərlər ki, nə üçün yaxşı işlər etmədik həm də yaxşı insanlar həsrət çəkərlər ey kaş! Çox yaxşı və bəyənilmiş işlər görərdik. Cənnət əhli hər anda ki, Allahı yad etməyiblər təəssüf edib və özlərini danlayacaqlar.[11]

Allahın Rəsulu buyurur: İki nəfər qiyamətdə hamıdan artıq həstət çəkəcəklər; biri o adamdır ki, dünyada elm dalınca gedə bilərdi amma getməyib, ikinci o adamdır ki, elmi başqasına öyrədib örgənən elmdən bəhrələnib amma müəllim öz elmindən bəhrələnməyib".[12]

Bəli dünyada tənbəllik axirətdə həsrətə səbəb olar.[13]



[1] - Əl- eyn, cild 3, səh 134 və lisanul- ərəb, cild 4, səh 189.

[2] - Əttariq surəsi, ayə 9.

[3] - Rovəzul- cinan və Ruhul- cinan, cild 13, səh 83.

[4] - Məryəm surəsi, ayə 39.

[5] - Məryəm surəsi, ayə 39,  

«وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فی‏ غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا یُؤْمِنُون»

[6] - Əl- mizan, cild 14, səh 51.

[7] - Əttibyan, cild 7, səh 127.

[8] - Nəhcül- bəlağə feyzu- İslam, xütbə 63, səh 153.

[9] - Biharul- ənvar, cild 8, səh 346, həmin rəvayətə oxşar səhih Buxaridə cild 5 236 və habelə başqa şiə və sünnü mənbələri.

[10] - Biharul- ənvar, cild 8, səh 345.

[11] - Kənzul- ümmal, cild 1, səh 1806.

[12] - Nəhcül- bəlağə, cild 1, səh 245.

[13] - Ğorərul- hikəm, h 10626.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Əhli-sünnənin namus mal və canı şiə icmasında möhtərəmdirmi?
    5255 Və başqaları 2014/05/18
    Müqəddəs İslam şəriyyətində bütün insanların malı, canı və namusu möhtərəmdir. Bu mövzunun dinə və məzhəbə dəxaləti yoxdur. Bütün bəşəriyyət haqqında ilk üsul və qanun budur.[1] Əlbəttə, çox az və məhdud nümünlərə göstərmək olar ki, bu qanunu ziddinədir. O cümlədən, o nümunələrdən biri kimi müsəlmanlarla ...
  • Xəcaləti necə aradan aparmaq olar?
    11079 Əməli əxlaq 2012/07/22
    Utancaqlıq və xəcalətin çoxlu xoşagəlməz və mənfi təsirləri vardır və insan həyatında qələbəyə mane olan bir amil sayılır. Digər xoşagəlməz xasiyyətlərdə olduğu kimi, insan bu ruhi vəziyyəti də özündən uzaqlaşdıraraq müalicə edə bilər. Uşaqların müxtəlif bəhslərdə iştirak etdirilməsi, ictimai işlərdə iştirak etməsinə təşviq edilməsi onların ...
  • Quranın andlarının sirləri nədədir?
    7808 Quran elmləri 2011/10/24
    “Qəsəm” sözəərəbsözüolub “andiçmək” mənasınıverirvətərifidəbundanibarətdir
  • İslam dini elm və dinin uzlaşmamasını necə həll edir?
    9284 Təzə kəlam 2011/06/27
    Elm və dinin uzlaşmaması mövzusu zristianlıqdan İslam dininə daxil olan bir mövzudur. Müqəddəs İslam dinində bu məsələnin həlli üçün aşağıdakı qeydlərə diqqət yetirmək lazımdır. 1.     Dindən hər hansı bir nəticəni almaq üçün ilkin ...
  • Rüşvət almaq haramdırmı?
    10613 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Rüşvət "rşv" " ر ش و" kəlməsindən olan ərəb kəlməsidir və üç formada "ra" hərfinin fəthə (ə) zəmmə (u) və kəsrə (i), işlənibdir. Bu kəlmə tək formadadır və onun cəmi "roşa" yaxud "rişa" (ra hərfinin zəmmə (u) ya kəsrəsi (i) ilə)-dir. Fars dilində muzd mənasındadır.
  • “Rəd” surəsinin 31-ci ayəsinin mənası nədir?
    9486 Təfsir 2012/02/13
    Yuxarıdakı ayədə məqsədin nə olması ilə əlaqədar təfsirçilərin arasında iki nəzəriyyə vardır:1. Ayənin mənası budur: “Əgər aləmdə oxunduğu zaman dağların hərəkətə gətirilərək yer üzərində seyr etməsinə səbəb olan, yaxud onun vasitəsi ilə yer parça-parça edilən, yaxud ölülərin dirilməsinə və danışmasına səbəb olan bir ...
  • Quran nəzərindən Adəmin xilqətindən indiyə qədər altı min il keçmişdirmi?
    8020 Qədim kəlam 2011/05/17
    Quranda qeyd olunanlarla asimanların, yerin və Adəm (əleyhis-salam)-ın xilqətindən milyonlar, hətta milyardlar ilk keçməsini deyən nəzəriyyə arasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki bəzi arxeoloji qazıntılar ibtidai insan qalıqlarının milyon illər bundan öncə mövcud olduğunu dəstəkləyir.Əgər Adəmin xilqəti altı-yedi min il bundan qabağa qayıdırsa, ...
  • “Rəbbin və mələklər səf-səf gələrlər” ayəsində “səf”in mənası nədir?
    7302 Təfsir 2012/02/13
    Bu kəlmə və ondan alınan başqa kəlmələrdən digər ayələrdə də istifadə olunmuşdur.[1] Səf kəlməsinin mənası əşyaların düz xətt üzərinə olmasıdır. İnsanların və ya ağacların səflərə düzülməsi kimi.[2] Ayədəki “səffən” kəlməsi sintaktik təhlil baxımından məlaikələr üçün haldır. Məna nəzərindən isə Quran ...
  • Allah taala insanı nə üçün yaratmışdır?
    9703 Qədim kəlam 2011/01/02
    A: Allahın xaliq olmaqlığı bunu tələb edir ki, insanı yaratsın. B: Yaradılış qanunu hikmət və məqsəq üzərində qurulmuşdur. C: Kainatın və yaradılışın yaranmasından nəticə və məqsəd insandır; çünki hər bir şey onun üçün yaradılış və o bütün yaranmışların ən ...
  • Фәна вә фәна мәгамыны изаһ един!
    6694 Nəzəri irfan 2010/04/24
    Фәна, лүғәтдә мәһв олмаг вә јохлугдур. Бу сөзүн зидди исә бәга вә галмагдыр. Мәсәлән, Аллаһ һаггында бәга вә галмаг, диҝәр мөвҹудатлар һаггында исә фәна вә арадан ҝетмәклик ифадәләрини ишләтмәк дүзҝүндүр. Үмуми мәнасы исә инсанын өзүнү ҝөрмәмәси вә тапмамасы демәкдир. Әлбәттә, о мәнада јох ки, инсан тамамилә ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163894 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159574 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118848 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112050 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    106235 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92703 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54217 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    50055 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45093 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44541 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...