نیابت در نماز و روزه از براى انسان زنده جایز نیست. بر هر فرد مکلف واجب است که نمازهای واجب خود را، به هر نحوی که می‌تواند (ایستاده، نشسته، خوابیده و یا حتی با اشاره) خود به جا آورد.

امام خمینی(ره) و سایر مراجع دیگر در این مسئله فرموده‌اند:

"تا انسان می‌تواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند. و اگر نتواند راست بنشیند، باید هر طور که می‌تواند بنشیند، و اگر به هیچ قسم نمی‌تواند بنشیند، باید به پهلوى راست بخوابد و اگر نمی‌‏تواند، به پهلوى چپ و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد، به طورى که کف پاهاى او رو به قبله باشد".[1]

همچنین عبادت واجبی را که انجام نداده، باید در حال حیات خود قضا کند.

امام خمینی و سایر مراجع دیگر در این زمینه نیز فرموده‌اند: "تا انسان زنده است، اگرچه از خواندن نماز قضاهاى خود عاجز باشد، دیگرى نمی‌‏تواند نمازهاى او را قضا نماید".[2]

بنابراین، تا زمانی که پدر و مادر زنده باشند نمی‌توان به نیابت از آنان نمازهای واجب‌شان را به جا آورد، ولی خواندن نمازهای مستحبی به نیابت از آنان صحیح است.

[1]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 541، مسئله 971.

[2]. همان، ص 757، مسئله 1387.