جستجوی پیشرفته
بازدید
8082
آخرین بروزرسانی: 1399/02/31
خلاصه پرسش
در روایتی می‌خوانیم که افراد به پشت بام خانه‌ها رفته و آن‌جا ادرار می‌کردند و امام می‌فرماید اگر باران بر آن‌جا ببارد، می‌توان با آن وضو نیز گرفت! آیا این مخالف بهداشت نیست؟!
پرسش
با توجه به این‌که حتی در زمان ائمه دست‌شویی وجود داشته؛ چرا در برخی از احادیث مطرح‌ شده است که روی سقف خانه ادرار می‌کردند؟ و اگر آب ادرار که از سقف می‌آمد با باران مخلوط شود حکم آن چیست؟
پاسخ اجمالی

یکی از آدابی که در اسلام برای تخلی[1] ذکر شده، آن است که انسان مکان مناسبی پیدا کرده،[2] و از تخلی در اطراف خانه‌ها دوری کند[3] و جایی باشد که او را نبینند.[4] و ...

اما این بدان معنا نیست که همه‌ی مردم آن زمان، این آداب را رعایت می‌کردند، چنانچه امروزه نیز بهداشت در برخی جوامع رعایت نمی‌شود.

علاوه بر این‌، به دلایلی، مانند ترس در آشوب‌ها و ... ممکن بود افرادی که خانه‌های کوچکی داشته و سرویس بهداشتی مستقلی نداشتند، به دلیل ضرورت برای تخلی به جایی مانند پشت‌بام خانه بروند.

با توجه به این مقدمه، علی بن جعفر از برادرش امام کاظم(ع) می‌پرسد که اگر بر پشت‌بام خانه‌ای[5] ادرار ریخته شود و یا غسل جنابت (که معمولاً همراه با ریختن نجاست است) در آن‌جا انجام شود، سپس بر پشت بام باران ببارد، آیا می‌شود با چنین آبی برای نماز وضو گرفت؟ امام(ع) فرمود: اگر آب باران جریان پیدا کند، مشکلی ندارد.[6]

این روایت در صدد توصیه به ادرار کردن در جاهایی مانند پشت بام نیست تا با بهداشت مخالفت داشته باشد، بلکه تنها به دنبال بیان حکم آب بارانی است[7] که در آن‌جا با ادرار (و یا نجاساتی از این دست) برخورد کرده باشد و اعلام می‌کند که این آب تنها زمانی پاک است که جریان پیدا کند و طبیعتاً نجاست موجود را در خود حل کرده و یا از آن‌جا ببرد.

در همین راستا، در روایتی دیگر، هشام در مورد پشت‌بامى که در آن ادرار شده و سپس باران بر آن باریده و آب باران از زیر سقف چکیده و با لباس انسان برخورد می‌کند، از امام صادق(ع) پرسید، فرمود: اگر آب باران زیاد باشد(جریان پیدا کند)، اشکالى ندارد.[8]

در این روایات، نوعی توصیه به بهداشت نیز مشاهده می‌شود؛ زیرا مفهوم آنها این است که اگر باران اندکی بر پشت بام بارید و مقداری آب در آن‌جا جمع شد - بدون آن‌که آب باران جریان یابد -، نباید از چنین آبی استفاده کرد.

 


[1]. «احکام تخلی»، 7615؛ « آداب تخلی»، 55940؛ « دعا هنگام قضای حاجت»، 51380.

[2]. ملکی تبریزی، میرزا جواد، أسرار الصلاة‌، ترجمه، رجب زاده، رضا، ص 12، تهران، پیام آزادی، چاپ چهارم، 1420ق.

[3]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 1، ص 65، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.

[4]. اصفهانى، محمد تقى رازى نجفى، رساله صلاتیه، ص 100، قم، ذوى القربى، اول، 1425ق.

[5]. اگرچه احتمال دارد مقصود از «یبال علی ظهره» در روایت، پشت خانه باشد.

[6]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 8، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[7]. «آب باران و جای پای سگ»، 2449؛ «باران و چگونگی نزول»، 56291.

[8]. من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 7.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها