بر اساس گزارش‌های تاریخی، امام حسین(ع) در روز عاشورا و قبل از آغاز نبرد، در برابر سپاهیان عمر بن سعد خطبه‌ای خواند و در ضمن آن فرمود:

«... أَلَا وَ إِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ تَرَکنِی بَینَ السَّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیهَاتَ لَهُ ذَلِک مِنِّی هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة»؛[1] این فرومایه(عبیدالله بن زیاد)، فرزند فرومایه‌ای دیگر(زیاد بن ابیه)، مرا بین دو راهی کشته‌شدن با شمشیر و یا قبول خواری قرار داده است؛ هیهات که ما زیر بار ذلّت و خواری برویم؛ زیرا خداوند و پیامبرش و مؤمنان از ذلّت‏‌پذیری ما، ناخرسندند و دامن‏های پاک مادران و دلاور مردان غیرتمند و انسان‌های والاتبار روا نمی‏دانند که ما اطاعت فرومایگان پست را بر شهادت در صحنه‌ی کارزار ترجیح دهیم. بهوش باشید! من اکنون، با تعداد یاران اندک برای مبارزه با دشمنان فراوان به پیش خواهم رفت».

این عبارت با تفاوت‌هایی در متون تاریخی و حدیثی دیگر آمده است: «ألا و ان الدعی ابن الدعی قد رکز بین اثنتین؛ بین السلّة و الذلّة و هیهات منّا الذلّة».[2]

و یا در برخی از گزارش‌ها این‌گونه آمده است: «إِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَکزَ مِنَّا بَینَ اثْنَتَینِ بَینَ الْمِلَّةِ [السَّلَّةِ] وَ الذِّلَّةِ وَ هَیهَاتَ مِنَّا الدَّنِیئَة».[3]

[1]. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 300، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.

[2]. مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للإمام علی بن أبی طالب(ع)، ص 166 – 167، قم، انصاریان، چاپ سوم، 1384ش.

[3]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول(ص) ، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 240 – 241، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1404ق.