لطفا صبرکنید
42400
- اشتراک گذاری
به آن چه نجاستش بالذات (ذات شی نجس باشد) است، یعنی تا ذات شی موجود باشد،نجاست هم باقی است(مانند خوک و سگ و خون) نجس گفته می شود و به چیزی که بالذات طاهر و پاک است ولی به عرض، نجس شده است(مانند دستی که به خون آلوده می شود)، متنجس می گویند. متنجس با عین نجس (از نظر احکام شرعی)، مشترکاتی با هم دارند همان طور که فرق هایی نیز وجود دارد. مثلاً در صورتى که دست راست به بول متنجس شود، آنگاه آن دست با رطوبت جدیدى با دست چپ ملاقات کند، این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود و اگر دست چپ بعد از خشک شدن با لباس مرطوب مثلًا ملاقات کند، لباس نیز نجس مىشود، ولى اگر آن لباس با چیز دیگرى با رطوبت ملاقات کند حکم به نجاست آن چیز نمىشود.
تعریف نجس و متنجس
به آن چه نجاستش بالذات (ذات شی نجس باشد) است، یعنی تا ذات شی موجود باشد،نجاست هم باقی است(مانند خوک و سگ و خون) نجس گفته می شود و به چیزی که بالذات طاهر و پاک است ولی به عرض، نجس شده است(مانند دستی که به خون آلوده می شود)، متنجس می گویند. [1]
بین متنجس با عین نجس در احکام شرعی، قطعاً فرق هایی وجود دارد، همان طور که مشترکاتی نیز با هم دارند. متنجس مانند عین نجاست، اجمالاً نجس کننده است [2] ولی از جهاتی نیز با هم متفاوتند. به عبارت دیگر، همه احکام عین نجاست برای متنجس نیست و از نظر حکم شرعی تفاوت هایی با هم دارند. مثلاً در صورتى که دست راست به بول متنجس شود، آنگاه آن دست با رطوبت جدیدى با دست چپ ملاقات کند، این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود و اگر دست چپ بعد از خشک شدن با لباس مرطوب مثلًا ملاقات کند، لباس نیز نجس مىشود، ولى اگر آن لباس با چیز دیگرى با رطوبت ملاقات کند حکم به نجاست آن چیز نمىشود. [3]
البته ما دو نوع متنجس که دارای اوصاف نجاست باشد، داریم؛ نوع اول که در آن برخی از اجزاء نجاست موجود است و نوع دوم آن است که فقط اوصاف نجاست مانند بو را، داشته باشد. نوع اول قطعاً از متنجسات است اما قسم دوم دارای اشکالاتی است. [4]
اقوال درباره عین نجس و متنجس:
نظر مشهور و نزدیک به اجماع فقهاء [5] این است که متنجس(چیزی که با عین نجس برخورد کرده است) مانند شی نجس، اگر به چیزی برخورد کند که به واسطه رطوبت در یکی از آنها، نجاست منتقل شود،آن شی را نجس می کند.
اما به محدث کاشانی، قول مخالف این مطلب نسبت داده شده است. [6]
محدث کاشانی می گوید: « بعد از ازاله عین نجاست از متنجس (بدون استفاده از آب و مانند پاک کردن با دستمال)، نجاست آن به شیء مرطوب دیگری سرایت نمی کند.» [7]
بنابراین؛ حکم عین نجاست با متنجس از جهاتی با هم متفاوت است و اگر اختلاف عده بسیار کمی از فقهاء را در نظر نگیریم، می توان گفت که نجس شدن اشیاء در برخورد با متنجس (حداقل در دو واسطه اول)،از مسائل مورد اتفاق فقهاء و مجتهدان است.
نمایه مربوط:
سؤال 6880 (سایت: 6968) (واسطه در نجاست).
[1] مغنیه، محمد جواد، فقه الإمام الصادق، ج1، ص 41، موسسه انصاریان،قم، 1421.
[2] بیارجمندی، یوسف،مدارک العروة ، ج2، ص190،چاپ نعمان، نجف اشرف،بی تا.
[3] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 88. با استفاده از سؤال 1769 (سایت: 1754) .
[4] نک: مدارک العروة (للبیارجمندی)، ج1، ص: 201، اشکال موجود در این قسم این است که ظهور برخی از آثار نجاست، موجب نجاست شی نمی شود، مثلاً آب در اثر مجاورت با نجاست اگر چه بوی نجاست بگیرد ولی نجس نمی شود. نک: توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص: 51، که مراجع عظام می فرمایند: « آبى که عین نجاست، مثل خون و بول به آن برسد و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر دهد، اگر چه کر یا جارى باشد نجس مىشود. ولى اگر بو یا رنگ یا مزه آن، به واسطه نجاستى که بیرون آن است عوض شود، مثلًا مردارى که پهلوى آب است بوى آن را تغییر دهد نجس نمىشود.»
[5] برخی همچون محقق حلی در کتاب معتبر،فاضل هندی در کشف اللثام، وحید بهبهانی،علامه بحر العلوم،محدث بحرانی، محقق قمی،صاحب جواهر و شیخ انصاری بر این مطلب ادعای اجماع کرده و برخی آن را جزء ضروریات مذهب شمرده اند. نک: طباطبایی،محسن،مستمسک العروة الوثقى، ج1، ص: 479 ، مؤسسة دار التفسیر،قم، 1416.
[6] خویی، سید ابوالقاسم، فقه الشیعة، ج3، ص: 354، موسسه آفاق، قم، 1418، « و لم ینسب الخلاف صریحا إلا إلى المحدث الکاشانی فی مفاتیحه، و استظهر ذلک من الحلی فی محکی السرائر، و کذا عن السید المرتضى «قده».»
[7] بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج2، ص 11، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1405 ؛ فیض کاشانی،محمد محسن، الوافی، ج6، ص 149، نشر کتابخانه امام امیر المؤمنین علی(ع)، اصفهان، 1406.
