جستجوی پیشرفته
بازدید
23041
آخرین بروزرسانی: 1393/07/29
خلاصه پرسش
چرا با وجود این که شیطان در جوار الهی بود، از دستور خدا سرپیجی نمود؟
پرسش
چرا با وجود این که شیطان در جوار الهی بود و می دانست همه باید پاسخ گوی اعمال خود باشند، از دستور خدا سرپیچی نمود؟ و چرا مجدداً از خدا مهلت خواست تا بندگانش را منحرف کند؟ آیا شیطان در آخرالزمان نباید در پیشگاه خدا پاسخ گو باشد؟ اگر بله چرا شیطان دست از اعمالش نمی کشد؟ آیا با توجه به این که خداوند توبه پذیر است، آیا اگر شیطان پس از این همه نافرمانی خداوند، درخواست توبه نماید از نظر عقلی قابل پذیرش است، توبه او را نیز قبول می کند؟ لطفاً مستدل پاسخ بفرمایید.
پاسخ اجمالی

دو پاسخ (نقضی و حلی) برای این پرسش بیان می شود:

 

پاسخ نقضی: اگر فرشته ای (که معصوم است) از شما بپرسد: چرا این انسانی که خداوند در مورد او می فرماید: از روح خود (یک روح شایسته و بزرگ) در او دمیدم و ... از دستور خدا سر باز می زند و نافرمانی او می کند؟ در این جا چه پاسخی برای او می توانید بدهید.

 

پاسخ حلی: بین دانستن و عمل کردن تفاوت زیادی وجود دارد. این طور نیست اگر کسی به چیزی علم دارد به دنبال آن عمل هم باشد! انسان می تواند به خیلی از مسائل علم داشته باشد، ولی به علت عدم اعتقاد یا اهمیت ندادن، یا به جهت پیروی از هوای نفس و ... مخالف علمش عمل کند.

 

از آیات و روایات بسیاری برمی آید که اگر کسی با هر گناهی در حال اختیار توبه نماید و گذشته اش را جبران نماید خداوند توبه او را می پذیرد، بی گمان این شامل ابلیس و ذریه او نیز خواهد شد.

 

پاسخ تفصیلی

با توجه به این که شیطان از طائفه جنیان است [1] و اجنه نیز نظیر انسان ها دارای تکلیف و اختیار هستند و در مقابل اعمالشان نیز باید پاسخ گو باشند [2] از این رو در قبال اوامر و نواهی الاهی مختار به اتیان و ترک آن هستند.

 

پرسش شما از چند بخش تشکیل شده است که در حقیقت قسمت اول آن موعظه ای است به شیطان که چرا با وجود این که در جوار الاهی بود  و شش هزار سال خدا را پرستید [3] که کسی ندانست از سال هاى دنیا است یا سال هاى آخرت‏ در عین حال از دستورات الاهی تخلف نمود؟

 

در این جا دو پاسخ (نقضی و حلی) برای این پرسش بیان می نماییم:

 

پاسخ نقضی: اگر فرشته ای (که معصوم است) از شما بپرسد: چرا این انسانی که خداوند در مورد او می فرماید: "از روح خود (یک روح شایسته و بزرگ) در او دمیدم" [4] "و با آفرینش او، خداوند خود را احسن الخالقین نامیده" [5] "و او را بر بسیاری از موجودات برتری بخشیده و آن چه را که در آسمان ها و زمین است مسخّر او قرار داده" [6] و ... در عین حال از دستور خدا سرپیچی نموده و نافرمانی او می کند؟ آیا انسان نمی داند که در یک روزی باید در مقابل تمام اعمالش پاسخ گو باشد؟

 

این جا شما چه پاسخی به او می دهید؟ هر پاسخی که بدهید همان را ما به شما برمی گردانیم! ظاهراً پاسخی غیر از پاسخی که ما در جواب حلی به آن می پردازیم ندارید.

 

پاسخ حلی: همان طور که سابقاً گفتیم انسان ها و جنیان موجودات مختاری هستند؛ یعنی خداوند راه های درست و نادرست را به آنها نشان داده و خودشان باید در انتخاب یکی از آن دو راه تصمیم بگیرند و می دانیم که بین دانستن و عمل کردن تفاوت بسیاری وجود دارد. این طور نیست که اگر کسی به چیزی علم دارد به دنبال آن عمل هم باشد، انسان می تواند به خیلی از مسائل علم داشته باشد، ولی به علت عدم اعتقاد یا اهمیت ندادن یا به جهت پیروی از هوای نفس و ... مخالف علمش عمل کند. قرآن کریم درباره عده ای می فرماید: "و آن را از روى ظلم و سرکشى انکار کردند، در حالى که در دل به آن یقین داشتند! پس بنگر سرانجام تبهکاران (و مفسدان) چگونه بود". [7] شیطان هم؛ مانند خیلی از انسان ها که به وجود معاد و ضرورت آن و به حرمت خیلی از گناهان علم دارند، ولی باز هم گناه می کنند، با علم به وجود جهنم و بهشت، به اعمال خود ادامه می دهد.

 

توبه شیطان

 

از آیات و روایات بسیاری برمی آید که اگر کسی با هر گناهی در حال اختیار توبه نماید و گذشته اش را جبران نماید خداوند توبه او را می پذیرد، بی گمان این شامل ابلیس و ذریه او نیز خواهد شد، برخی از روایات از توبه ابلیس در زمان حضرت نوح (ع) خبر می دهند که نوح به خداوند عرض کرد: پروردگارا! اگر ابلیس توبه کند توبه‏اش قبول می شود؟ خطاب رسید: اگر به قبر آدم سجده کند توبه‏اش را می پذیریم هنگامى که نوح (ع) این موضوع را به ابلیس خبر داد. ابلیس گفت: تا آدم زنده بود من بر او سجده نکردم. آیا اکنون که مرده است به او سجده کنم‏؟ [8] ، [9]

 

اما همان طور که گفتیم: باید شرایط توبه محقق باشد؛ یعنی اولاً: توبه واقعی باشد، ثانیاً: حقوقی را که در گذشته (اعم از حق الله و حقوق غیر خدا) تضییع نموده جبران نماید.

 

قابل ذکر است که بعضی از افراد به خاطر گناهان زیاد توفیق توبه را از دست می دهند، شاید بتوان گفت: غرور و تکبر شیطان هرگز راه بازگشتی برای او نگذاشته است، اما با توجه به رحمت واسعه الاهی هرگز نباید از رحمت الاهی ناامید شد.

 

خداوند در قرآن خطاب به پیامبرش می فرماید: بگو: «اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‏اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى‏آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است. [10]

 

نمایه مرتبط: توبه نکردن شیطان، 6836 (سایت: 6923) .

 

 

[1] کهف، 50، "فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّه"‏.

[2] انعام، 130.

[3] نهج البلاغه. خ 192.

[4] حجر، 29.

[5] مؤمنون، 14.

[6] اسراء، 70؛ تین، 4؛ لقمان، 20.

[7] نمل، 14.

[8] مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 60، ص 281، ح 170، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 هـ ق.

[9] بر گرفته از سؤال شماره 6836 (سایت: 6923) .

[10] زمر، 53.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها