پیامبر اسلام(ص) مأمور بود تا آنچه را که از طریق وحی به او می‌رسد، به مردم ابلاغ کند و در این مسیر هیچ‌گونه تسامحی در کارش وجود نداشت و همه مسلمانان موظف به اطاعت از پیامبر(ص) بودند. ایمان آورندگان به آن‌حضرت، البته با جان و مال در برابر دستورات او مطیع بودند؛ چرا که فرامین او را از جانب خدای متعال، و به صلاح و رستگاری خویش می‌دانستند؛ همان‌گونه که آیه‌ای از قرآن می‌فرماید: «...وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا...»؛[1] به آنچه پیامبر خدا برایتان آورده، عمل کنید و از انجام آنچه نهیتان کرده، خوددارى نموده و تقوای خدا پیشه کنید.
در همین راستا، مسلمانان و ایمان آورندگان واقعی خواسته‌ای در تضاد با خواسته‌های خدا و رسولش نداشتند تا مشکلی پیش آید.
با این وجود مسلمانان و اصحاب پیامبر(ص)، گاهی نظراتی را در قالب پیشنهاد و مشورت با حضرتشان مطرح می‌کردند که اگر در راستای مصالح و  منافع امت اسلامی ‌بود، پیامبر(ص) آنها را می‌پذیرفت و چنین پذیرشی در تضاد با آیه مورد نظر نخواهد بود؛ چرا که رسول خدا(ص) در این موارد نیز بر اساس آیه «... وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْر»؛[2] در حقیقت به فرمان الهی عمل می‌کرد، اما در نهایت و بعد از اتمام مشورت، باز هم تنها این تصمیم پیامبر(ص) بود که باید مورد عمل قرار می‌گرفت.
 پیامبر اسلام(ص) در مسائل مختلف اجتماعى و اجرایى؛ در جنگ و صلح و امور مهم جامعه، به مشورت با یاران مى‌‏نشست، تا براى مردم الگو باشد؛ حضرتشان بویژه براى رأى افراد تأثیرگذار ارزش خاصى قائل بود، تا آن‌جا که گاهى از رأى خود براى احترام آنها، صرف نظر می‌نمود، چنان‌که نمونه آن‌را در جنگ «احد» مشاهده کردیم، آن‌جا نظر پیامبر بر دفاع شهری بود، اما نظر اکثریت بر دفاع در خارج شهر و در منطقه احد بود.[3]
گفتنی است که پیامبر(ص) دیگر خواسته‌های مشروع مردم را که گاهی جنبه شخصی نیز داشت در حد امکان می‌پذیرفت؛ مثلاً اگر کسی از آن‌حضرت دعوت می‌نمود تا افتخار میزبانی‌اش را داشته باشد، آن‌حضرت به مهمانی‌اش می‌رفت.[4]

---