لطفا صبرکنید
بازدید
4176
4176
آخرین بروزرسانی:
1397/03/28
خلاصه پرسش
تفاوت «جعل» با «بدل»، در چیست؟
پرسش
تفاوت «جعل» با «بدل»، در چیست؟
پاسخ اجمالی
«جعل»، دارای معانی مختلفی است؛ مانند:
1. معنایی نزدیک به تقدیر، تقریر و تدبیر که پس از خلق و ایجاد شیء، انجام میگیرد. البته گاهی همراه با «خلق» است که اعتباراً متأخّر از آن تلقّی میشود؛[1] مانند: «هُوَ الَّذی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً».[2]
2. تقلب کردن و ساختن چیزی دروغین و شبیه اصل.[3]
«بدل» به معنای قرار گرفتن چیزی در جای و مقام غیر خود است.[4]
در فرق میان بدل و جعل، میتوان گفت که بدل ممکن است جعلی باشد یا حقیقی؛ یعنی گاهی بدل، جایگزینی چیز دروغین بجای اصل است. و گاهی بدل، جایگزینی به امور باطل و دروغین نیست، بلکه به عنوان جانشین کردن چیزی با چیز دیگر است؛ مانند اینکه در فقه گفته میشود اگر کسی مال دیگران را تلف کرد باید مثل یا قیمت مال تلف شده را بپردازد که به این بدل حقیقی گفته میشود، در مقابل بدل جعلی، که عین آن مال را که خودش دارد باید بدهد.[5]
1. معنایی نزدیک به تقدیر، تقریر و تدبیر که پس از خلق و ایجاد شیء، انجام میگیرد. البته گاهی همراه با «خلق» است که اعتباراً متأخّر از آن تلقّی میشود؛[1] مانند: «هُوَ الَّذی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً».[2]
2. تقلب کردن و ساختن چیزی دروغین و شبیه اصل.[3]
«بدل» به معنای قرار گرفتن چیزی در جای و مقام غیر خود است.[4]
در فرق میان بدل و جعل، میتوان گفت که بدل ممکن است جعلی باشد یا حقیقی؛ یعنی گاهی بدل، جایگزینی چیز دروغین بجای اصل است. و گاهی بدل، جایگزینی به امور باطل و دروغین نیست، بلکه به عنوان جانشین کردن چیزی با چیز دیگر است؛ مانند اینکه در فقه گفته میشود اگر کسی مال دیگران را تلف کرد باید مثل یا قیمت مال تلف شده را بپردازد که به این بدل حقیقی گفته میشود، در مقابل بدل جعلی، که عین آن مال را که خودش دارد باید بدهد.[5]
[1]. «هو ما یقرب من التقدیر و التقریر و التدبیر (و یجمعها تصییر الشیء على حالة) بعد الخلق و التکوین. و التقدیر بعد التکوین قد یتحقّق فی زمان التکوین خارجا و هو متأخّر اعتبارا و لحاظا»؛ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 2، ص 105، بیروت، قاهره، دار الکتب العلمیة، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، چاپ سوم، 1430ق.
[2]. «او کسى است که خورشید را روشنایى، و ماه را نور قرار داد»؛ یونس، 5.
[3]. فرهنگ فارسی معین و فرهنگ فارسی عمید؛ واژه «جعل».
[4]. «هو وقوع شیء مقام غیره»؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 1، ص 251.
[5]. ر. ک: جمعى از پژوهشگران، زیر نظر: هاشمى شاهرودى، محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ج 2، ص 78 – 79، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(ع)، چاپ اول، 1426ق.
نظرات