روایات فراوانی وجود دارد مبنی بر این‌که غسل و کفن و دفن هر یک معصومان، به عهده معصوم دیگر است. [1] اما ممکن است که افراد دیگری آن معصوم را در این کار یاری کنند:
1. ابی‌عون می‌گوید: پیامبر(ص) در مرضی که منتهی به مرگشان شد، به حضرت علی(ع) فرمود: «ای علی! زمانی که از دنیا رفتم، مرا غسل بده». حضرت علی(ع) گفتند: ای رسول خدا! تاکنون مرده‌ای را غسل نداده‌ام؟ پیامبر(ص) فرمود: «همانا به زودی تو آماده می‌شوی». علی(ع) فرمود: پس من ایشان را غسل دادم و هیچ عضوی از اعضا را برنداشتم، مگر این‌که از من پیروی می‌کرد(اعضا خود به خود حرکت می‌کردند) و فضل بن عباس، زیر بغل ایشان را گرفت و گفت: ای علی! عجله کن پشتم شکست.[2]
2. پیامبر خدا(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «ای علی! کمک‌کارانی هستند که در غسل من به تو کمک می‌کنند و چه خوب یاری‌رسان و برادرانی هستند». علی(ع) فرمود: پدر و مادرم به فدایت! آنها کیستند؟ فرمود: «جبرئیل، میکائیل، اسرافیل، ملک الموت، و اسماعیل صاحب آسمان دنیا که کمک کننده تو هستند».[3]

4. ابو معمر می‌گوید: از امام رضا(ع) در مورد این قضیه که «امام را امام غسل می‌دهد» سؤال کردم، و آن‌حضرت فرمود: «این امر، سنتی از موسی بن عمران(ع) است».[5]
در راستای همین روایات؛ باید گفت بدن امام سجاد(ع)، توسط امام باقر(ع) غسل و کفن و دفن شد؛ چنان‌که روایتی خاص هم در این‌باره نقل شده است که؛ امام باقر(ع) فرمود: «پدرم علی بن حسین(ع) در وصیتش به من فرمودند: ای پسرم! هنگامی که از دنیا رفتم کسی جز تو متولّی غسل من نگردد؛ زیرا امام را جز امامی مانند او غسل نمی‌دهد».[6]
ناگفته نماند؛ آنچه از این روایات برمی‌آید، این نیست که هیچ فردی نباید در جریان غسل معصومان حضور داشته باشد. و بر این اساس، امکان حضور افرادی در جریان غسل امام سجاد(ع) امکان‌پذیر بوده و آنان چنین آثاری را دیده و گزارش کرده‌اند.
 

---