لطفا صبرکنید
بازدید
6806
6806
آخرین بروزرسانی:
1397/10/03
کد سایت
fa84872
کد بایگانی
102597
نمایه
فرقه قرامطه
طبقه بندی موضوعی
فرقه های منشعب از شیعه
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
اعتقادات فرقه قرامطه چه بود؟
پرسش
مشخصات فرقه قرامطه چیست؟
پاسخ اجمالی
یکی از فرقههایی[1] که بعد از شهادت امام صادق(ع) به وجود آمد، فرقه اسماعیلیه بود که در ادامه، فرقه «قرامطه» را به عنوان یکی از جریانات قوی در داخل مکتب اسماعیلیه مشاهده میکنیم.[2] این فرقه پیرو شخصی به نام «قرمطویه»،[3] «حمدان قرمط»[4] هستند. او از اهالی خوزستان بود که به دلیل کوتاهی قد و پاها به «قرمط» معروف است.[5] این فرقه در سال 277 در منطقه واسط عراق شکل گرفت.[6] این گروه معتقد بودند که اسماعیل پسر امام صادق(ع) در زمان حیات پدرشان از دنیا رفتند؛ اما امام صادق(ع)[7] و یا خود اسماعیل قبل از فوتش به امامت فرزندش محمد بن اسماعیل تصریح کرده و بدین ترتیب او امام هفتم خواهد بود.[8]
اعتقادات قرامطه
اگرچه نمیتوان اعتقادات منسجمی را اعلام کرد که تمام قرامطه بدان معتقد باشند، و به عبارتی بعدها قرامطه بیش از آنکه تفکری مذهبی باشند، به جریانی سیاسی تبدیل شده بودند، اما به صورت پراکنده، اعتقاداتی مانند موارد ذیل در میان پیروان این مکتب مشاهده میشد:
1. محمد بن اسماعیل، همان مهدی(ع) است که بشارت به او داده شده است و او زنده است و نمیمیرد تا مالک زمین شود.[9]
2. اولو العزم هفت نفر هستند که عبارتند از نوح(ع)، ابراهیم(ع)، موسى(ع)، عیسى(ع)، محمد(ص)، علی(ع) و محمد بن اسماعیل![10]
3. «محمد بن اسماعیل» خاتم انبیا است.[11]
4. دنیا دوازده جزیره است که در هر جزیره یک حجت الهی است. برای هر «حجت» یک «داعی» و برای هر «داعی» یک «ید» وجود دارد که به حجت، «اب»؛ و به «داعی»، «ام» و به «ید» فرزند میگفتند.[12]
5. تمام اشیای دنیا، ظاهر و باطنی دارند.[13]
اعتقادات قرامطه
اگرچه نمیتوان اعتقادات منسجمی را اعلام کرد که تمام قرامطه بدان معتقد باشند، و به عبارتی بعدها قرامطه بیش از آنکه تفکری مذهبی باشند، به جریانی سیاسی تبدیل شده بودند، اما به صورت پراکنده، اعتقاداتی مانند موارد ذیل در میان پیروان این مکتب مشاهده میشد:
1. محمد بن اسماعیل، همان مهدی(ع) است که بشارت به او داده شده است و او زنده است و نمیمیرد تا مالک زمین شود.[9]
2. اولو العزم هفت نفر هستند که عبارتند از نوح(ع)، ابراهیم(ع)، موسى(ع)، عیسى(ع)، محمد(ص)، علی(ع) و محمد بن اسماعیل![10]
3. «محمد بن اسماعیل» خاتم انبیا است.[11]
4. دنیا دوازده جزیره است که در هر جزیره یک حجت الهی است. برای هر «حجت» یک «داعی» و برای هر «داعی» یک «ید» وجود دارد که به حجت، «اب»؛ و به «داعی»، «ام» و به «ید» فرزند میگفتند.[12]
5. تمام اشیای دنیا، ظاهر و باطنی دارند.[13]
[2]. ر.ک: شیخ مفید، الفصول المختارة، محقق، مصحح، میر شریفی، علی، ص 305، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
[3]. همان، ص 305.
[4]. ابو حامد غزالى، فضائح الباطنیة، ص 22، بیروت، مکتبة العصریة، بیتا، 1422ق.
[5]. سعد بن عبد الله اشعرى قمى، المقالات و الفرق، ص 218، بیجا، علمی و فرهنگى، چاپ دوم، 1360ش.
[6]. همان، ص 218 – 219.
[7]. ابو الحسن اشعری، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ص 26، ویسبادن(آلمان)، فرانس شتاینر، چاپ سوم، 1400ق.
[8]. الفصول المختارة، ص 305.
[9]. مقالات الاسلامیین، ص 26.
[10]. حسن بن موسى نوبختى، فرق الشیعه، ص 73، بیروت، دار الاضواء، چاپ دوم، 1404ق.
[11]. همان، ص 74.
[12]. همان، ص 74.
[13]. همان، ص 75.
نظرات