جستجوی پیشرفته
بازدید
7357
آخرین بروزرسانی: 1398/01/10
خلاصه پرسش
تفاوت «مشی» و «انطلاق» چیست؟
پرسش
با توجه به آیه شریفه 23 سوره مبارکه «قلم»، فرق معنای «انطلقوا» و «یمشون» چیست؟
پاسخ اجمالی
در قرآن کریم، بارها از دو اصطلاح نسبتاً مترادف «مشی» و «انطلاق» برای راه رفتن استفاده شده است. اگرچه در ارتباط با چنین مترادفاتی نیاز نیست که لزوماً به دنبال نوعی تفاوت میان آنها باشیم، بلکه تفنّن در عبارت نیز به تنهایی برای استفاده از چند اصطلاح مترادف برای یک معنا کافی است، اما با این وجود، برخی تفاوتها بیان شده است که بدان میپردازیم:
1. «مشی» در لغت به معنای حرکت کردن با استفاده از پا یا مشابه آن است.[1] در همین راستا، در آیهای از قرآن به برخی از انواع  مختلف راه رفتن «مشی» اشاره شده است:
«وَ اللهُ خَلَقَ کُلَّ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ فَمِنْهُمْ مَنْ یَمْشی‏ عَلى‏ بَطْنِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَمْشی‏ عَلى‏ رِجْلَیْنِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَمْشی‏ عَلى‏ أَرْبَعٍ»؛[2] «خداوند هر جنبندهاى را از آبى آفرید. گروهى از آنها بر شکم خود راه میروند، و گروهى بر دو پاى خود، و گروهى بر چهار پا راه میروند».
2. «انطلقوا»: این کلمه از ریشه «طلق» گرفته شده است که معنای آن، برداشته شدن حصر و قید و بند است.[3] و واژه «انطلاق» که باب انفعال از ریشه «طلق» است، به معنای حرکت کردن و به دنبال چیزی رفتن میباشد.[4] شاید استفاده از این اصطلاح برای راه رفتن آن باشد که گویا با حرکت، از قید و بند سکون و یکجا ماندن آزاد میشویم.
برخی از منابع تفسیری و لغوی؛ «انطلاق» را به نوع خاصی از راه رفتن معنا کردهاند؛ مانند راه رفتن سریعی که با رنج و سختی همراه باشد.[5] و یا راه رفتنی که در طی آن هیچ توقفی رخ ندهد.[6]
نکته دیگر آنکه در قرآن کریم، اصطلاح «انطلاق» تنها برای راه رفتن انسانها مورد استفاده قرار گرفته، اما اصطلاح «مشی» برای غیر انسانها نیز استعمال شده است.
در آیهای از قرآن این دو اصطلاح با هم و در کنار هم نیز مشاهده میشود؛ آنجا که خداوند در بیان واکنش کفار در برابر دعوت پیامبر اسلام(ص) به توحید، اظهار تعجب کرده و به یکدیگر میگفتند: «وَ انْطَلَقَ الْمَلَأُ مِنْهُمْ أَنِ امْشُوا وَ اصْبِرُوا عَلى‏ آلِهَتِکُمْ إِنَّ هذا لَشَیْ‏ءٌ یُرادُ»؛[7] اشراف و سران آنها [قریش و مشرکان از اجتماعشان علیه پیامبر] بیرون شدند [و به یکدیگر میگفتند] که بروید و خدایانتان را محکم بچسبید، این چیزى است که خواستهاند شما را گمراه کنند.
کفار قریش به نزد ابوطالب رفتند تا با میانجیگری او، بتوانند پیامبر را از دعوت الهی خود منصرف کنند. اما ابوطالب که خود به دعوت حضرت محمد(ص) ایمان داشت، به خواسته آنان تن نداد و در نتیجه، کفار قریش مأیوسانه از نزد ابوطالب بیرون آمده و یکدیگر را به باقی ماندن و استقامت بر عقیده باطل و خدایان بیجان خود سفارش کردند.
«انطلق» که به معنای بیرون رفتن با سرعت و توأم با رها ساختن کار قبلى است، برای بیان خروج خشمگینانه کفار از مجلس مذاکره،[8] و «امشوا» سفارشی است که به یکدیگر کرده و ادامه دادن مسیر قبلی خود را که همان راه شرک و بتپرستی است مورد تأکید قرار دادند.
در قرآن کریم، مشتقات این دو اصطلاح در معانی کنایی نیز به کار رفته است:
الف) «هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمیمٍ»؛[9] و پیوسته در پی سرزنش و سخنچینی است.
ب) «وَ لا یَنْطَلِقُ لِسانی‏»؛[10] و زبانم به قدر کافى گویا نیست.
 

[1]. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 11، ص 117، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
[2]. نور، 45.
[3]. همان، ج 7، ص 111.
[4]. راغب أصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن‏، ص 523، بیروت، دمشق‏، دار القلم، الدار الشامیة، چاپ اول‏، 1412ق.
[5]. «الانْطِلاقُ: سُرْعَةُ الذَّهابِ فی أَصْلِ المِحْنَةِ»؛ مرتضى زبیدى، محمد بن محمد، تاج العروس، ج ‏13، ص 306، بیروت، دار الفکر، چاپ اول‏، 1414ق. 
[6]. طبرسی، فضل بن حسن ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 633، تهران، ناصر خسرو، 1372 ش.
[7]. صاد، 6.
[8]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 19، ص 217، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[9]. قلم، 11.
[10]. شعراء، 13.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها