لطفا صبرکنید
بازدید
5383
5383
آخرین بروزرسانی:
1397/10/24
کد سایت
fa91174
کد بایگانی
107894
نمایه
دلیل اختلاف منطقیین ضروب منتج شکل چهارم قیاس
طبقه بندی موضوعی
قیاس اقترانی و استثنائی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
دلیل اختلاف منطقیین در اقسام و ضروب منتج شکل چهارم قیاس چیست؟
پرسش
با سلام؛ در ارتباط با ضروب منتج شکل چهارم قیاس اقترانی، دو دیدگاه مطرح است. یکی دیدگاه صاحب کتاب المنطق(مظفر) که قائل به پنج ضرب منتج هستند. یکی هم نظر صاحب شرح شمسیه(قطب الدین رازی) که قائل به هشت ضرب هستند. شهید مطهری در کتاب کلیات علوم اسلامی، ج 1، بخش منطق، ظاهراً بر اساس قول شمسیه، شرایط إنتاج این شکل را اینگونه ذکر کردهاند. حالت1: ایجاب مقدمتین. کلیت صغری. حالت 2: اختلاف مقدمتین در ایجاب و سلب. کلیت یکی از مقدمتین.
حال سؤالی که پیش میآید، این است که براساس قوانین اثبات إنتاج ضروب، نظر المنطق درست است یا شمسیه؟ اگر نظر المنطق درست است، در آن صورت شرایط إنتاج شکل چهارم چگونه خواهد بود؟
پاسخ اجمالی
به نظر میرسد منشأ اختلاف مرحوم مظفر با برخی از منطقیین در مورد ضروب منتج شکل چهارم؛ اختلافشان با آنها در شرایط این شکل است؛[1] و دلیل اختلاف در شرایط نیز این است که مظفر در بحث انواع قضایا تمام اقسام موجهات را ذکر نکرده است؛ یعنی ضرورتی برای طرح همه اقسام ندیده است؛ نتیجه عدم طرح تمام صور قضایای موجهه این میشود که صورتها و ضروب منتج شکل چهارم کاهش یابد.[2]
خلاصه اینکه کاهش یا افزایش ضروب منتج به معنای حق یا باطل بودن یکی از آن دو نیست؛ بلکه از اینرو است که طرح همه ضروب ضرورت دارد یا نه؛ مرحوم مظفر برای طرح بیشتر اقسام قضایا، و در نتیجه بیان تمام ضروب منتج اشکال ضرورتی ندیده است.
خلاصه اینکه کاهش یا افزایش ضروب منتج به معنای حق یا باطل بودن یکی از آن دو نیست؛ بلکه از اینرو است که طرح همه ضروب ضرورت دارد یا نه؛ مرحوم مظفر برای طرح بیشتر اقسام قضایا، و در نتیجه بیان تمام ضروب منتج اشکال ضرورتی ندیده است.
نظرات