لطفا صبرکنید
بازدید
19560
19560
آخرین بروزرسانی:
1398/04/17
کد سایت
fa96806
کد بایگانی
113158
نمایه
استفاده از مال شبهه ناک
طبقه بندی موضوعی
تعامل با افرادی که خمس نمی دهند
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
با توجه به اثر وضعی خوردن مال حرام، بسیار شنیدهایم که از خوردن اموال شبههناک نیز خودداری کنید. بر این اساس، آیا تنها باید غذایی را خورد که به حلیت آن اطمینان داشته باشیم؟! در این صورت، عملاً بیشتر غذاها را نباید بخوریم؟!
پرسش
با سلام، به مجلسی دعوت شدهام که میزبان مشهور به کسب حلال است، اما نمیدانم اهل خمس است یا نه؟ آیا حضور در این مجلس به لحاظ اخلاقی درست است؟
در سلوک علما مواردی دیدم که از حضور در مجلسی که اطلاع دقیق از حلیت مال و رعایت خمس صاحب خانه نداشتند، اجتناب میکردند.
همین مسئله در مورد نذریهایی که در ایام محرم و رمضان و ... در مساجد و هیأتها توزیع میشود و انسان از اینکه صاحب آن مال اهل خمس است اطلاع ندارد، نیز صادق است.
عنایت دارید که سؤال بنده در مورد حلال و حرام نیست، و میدانم وظیفه ما اجتناب از مالی است که اطلاع از حرمت آن داریم، اما سؤال مطرح شده جنبه اخلاقی دارد و آثاری که بر روح انسان برجا خواهد ماند.
پاسخ اجمالی
در پاسخ به پرسش مذکور، توجه به چند نکته لازم است:
1. به لحاظ فقهی، استفاده از اموال دیگران - خوراکی باشد یا غیر خوراکی- با فرض رضایت آنها، جایز است، مگر اینکه احراز شود، خود آن مال، حلال نیست. مثل اینکه ثابت شود آن مال، دزدی بود. [1]
2. بر فرضی که بدانیم فردی از طریق غیر مشروع نیز اموالی را به دست میآورد، باز هم نمیتوان گفت استفاده از اموالش جایز نیست؛ زیرا معمولاً انسان یقین پیدا نمیکند که دقیقاً آنچه مورد استفاده او است از حرام حاصل شده یا نه؟ بلکه نهایتاً آن مال شبههناک خواهد بود.[2]
3. به دلیل آنکه تنها گمان میکنیم مال افراد و یا گروههایی شاید حرام باشد، نباید دل آنها را بشکنیم، بلکه چه بسا اثر وضعی این «دل شکستن» کمتر از «خوردن مال شبههناک» نباشد.
4. اگر دو مال، وجود داشته باشد که یکی حلیتش مسلم بوده و دیگری شبههناک باشد و بدون هیچ مشکلی، بتوانیم از هر دوی آنها استفاده کنیم، بدیهی است که انتخاب گزینه اول ترجیح دارد. بر این اساس، برخی افراد -با وجود امکان استفاده از مال شبههناک- از چنین مالی پرهیز نموده و از این روش، جهت پیمودن مسیر سیر و سلوک استفاده مینمایند.
5. با آنکه خوردن مال شبههناک اثر وضعی منفی مخصوص به خود را دارد، اما اعمال نیک بسیاری وجود دارند که اثر وضعی مثبت داشته و انسان میتواند با انجام آنها، اثر وضعی ناشی از خوردن چنین مالی را برطرف کند و خدایی که گناهان را آمرزیده و آنها را به ثواب تبدیل میکند، قادر است اثر وضعی منفی چیزی که از لحاظ فقهی حرام نبوده، بلکه تنها شبههای در آن وجود دارد را نیز از وجود انسانهای پرهیزکار بزداید.
1. به لحاظ فقهی، استفاده از اموال دیگران - خوراکی باشد یا غیر خوراکی- با فرض رضایت آنها، جایز است، مگر اینکه احراز شود، خود آن مال، حلال نیست. مثل اینکه ثابت شود آن مال، دزدی بود. [1]
2. بر فرضی که بدانیم فردی از طریق غیر مشروع نیز اموالی را به دست میآورد، باز هم نمیتوان گفت استفاده از اموالش جایز نیست؛ زیرا معمولاً انسان یقین پیدا نمیکند که دقیقاً آنچه مورد استفاده او است از حرام حاصل شده یا نه؟ بلکه نهایتاً آن مال شبههناک خواهد بود.[2]
3. به دلیل آنکه تنها گمان میکنیم مال افراد و یا گروههایی شاید حرام باشد، نباید دل آنها را بشکنیم، بلکه چه بسا اثر وضعی این «دل شکستن» کمتر از «خوردن مال شبههناک» نباشد.
4. اگر دو مال، وجود داشته باشد که یکی حلیتش مسلم بوده و دیگری شبههناک باشد و بدون هیچ مشکلی، بتوانیم از هر دوی آنها استفاده کنیم، بدیهی است که انتخاب گزینه اول ترجیح دارد. بر این اساس، برخی افراد -با وجود امکان استفاده از مال شبههناک- از چنین مالی پرهیز نموده و از این روش، جهت پیمودن مسیر سیر و سلوک استفاده مینمایند.
5. با آنکه خوردن مال شبههناک اثر وضعی منفی مخصوص به خود را دارد، اما اعمال نیک بسیاری وجود دارند که اثر وضعی مثبت داشته و انسان میتواند با انجام آنها، اثر وضعی ناشی از خوردن چنین مالی را برطرف کند و خدایی که گناهان را آمرزیده و آنها را به ثواب تبدیل میکند، قادر است اثر وضعی منفی چیزی که از لحاظ فقهی حرام نبوده، بلکه تنها شبههای در آن وجود دارد را نیز از وجود انسانهای پرهیزکار بزداید.
[1]. ر. ک: نمایه 11224 (حکم شرعی پول شبهه دار و یا حرام).
[2]. ر. ک: نمایه 12998 (کمک گرفتن از پول شبهه ناک برای مسجد).
نظرات