لطفا صبرکنید
بازدید
5746
5746
آخرین بروزرسانی:
1396/05/27
کد سایت
id25360
کد بایگانی
88790
نمایه
انتخاب مسؤول غیر مسلمان در مناطق اسلامی
طبقه بندی موضوعی
کلیات|بیشتر بدانید
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا انتخاب مقامات غیر مسلمان در مناطق مسلماننشین جایز است؟
پرسش
آیا انتخاب شهردار یا استاندار غیر مسلمان برای مناطق مسلماننشین جایز است؟ چرا امت اسلام نباید اولیای کافر را به عنوان «ولیّ» انتخاب کند؟ (مثلاً در انتخاب شهردار یا استاندار در کشور اندونزی که غیر مسلمان هم وجود دارد).
پاسخ اجمالی
امروزه و در دنیای کنونی، زندگی مسلمانان با پیروان دیگر ادیان و فرقهها آمیخته است، حتی در کشورهایی که اکثریت آنان مسلماناند، آنان در کنار پیروان دیگر ادیان زندگی میکنند.
در کشورهایی که اکثریت جمعیت با غیر مسلمانان است دستیابی آنان به بیشتر مناصب امری طبیعی است؛ مثلاً در کشورهای اروپایی که اغلب جمعیت مسیحی هستند و اقلیت مسلمانی هم در آنجا زندگی میکنند اغلب یا همه مناصب خُرد و کلان سیاسی و اجتماعی با غیر مسلمانان است. البته این بدان معنا نیست که در آن جوامع، شایسته سالاری برای رسیدن به مناصب رعایت شده است، ولی با توجه به بیشتر بودن جمعیت مسیحیان چنین رویهای حاکم است. در کشورهایی که اکثر جمعیت آنان مسلمانان هستند نیز چنین رویهای معمولاً رعایت شده و اکثر مناصب در دست مسلمانان است.
اما سخن در جایی است که در کشوری با اکثریت مسلمان، غیر مسلمانی بخواهد بر عدهای از مسلمانان اعمال مدیریت کند که آیا این امر مجاز است یا خیر؟
آنچه از مباحث فقهی در این مورد به نظر میرسد قاعده نفی سبیل است؛[i] بر اساس این قاعده که مستفاد از قرآن است مسلمانان نباید رویکردی را دنبال کنند که نتیجهاش تسلط کفار بر آنان باشد، نه تنها از نظر منطق، بلکه از نظر نظامى و سیاسى و فرهنگى و اقتصادى و خلاصه از هیچنظر، خداوند هیچگونه حقّى به کفار نداده تا بر افراد با ایمان، چیره شوند.
بنابراین قاعده، تسلط غیر مسلمان بر مسلمان جایز نیست. اما در جایی که فرد غیر مسلمان تنها مجری احکام و قوانین است و بخصوص در صورتی که مسلمانانی بر او احاطه و کنترل دارند بسیار بعید است که دادن برخی مناصب به غیر مسلمانان مخالف با این قاعده باشد. فرض کنید در کشوری که سران کشور همه مسلمان هستند، اگر منصب شهرداری، استانداری و ... بر اساس تخصص، شایسته سالاری و بدون فریبکاری و تبلیغات گمراه کننده به غیر مسلمانی داده شود، از جایی که غالباً تصدی چنین مناصب خُرد و کوچکی (در مقایسه با مناصب بزرگ حکومتی که در آن اختیار و ابتکار عمل بیشتری وجود دارد) جز اجرای قوانین از پیش تعیینشده پیامد دیگری ندارد و از طرفی صاحبان این مناصب خرد نیز تحت نظارت مدیران بالادستی مسلمان هستند، تصدی چنین مناصبی از سوی غیر مسلمانان، شامل قاعده نفی سبیل نمیشود و اشکالی ندارد.
بله! اگر تصدی چنین مناصب کوچک هم باعث تقویت عقیدتی پیروان سایر ادیان در مقابل مسلمانان و یا منجر به ترفیع محسوس جایگاه آنان در برابر مسلمانان و فخر فروشی و بیحرمتی به آنان و مقدساتشان شود، باید از چنین انتصاباتی خودداری کرد.
اینگونه است که قرآن بارها و با عبارت آغازین «یا أیها الذین آمنوا لا تتخذوا ....» هشدار میدهد که باید مراقب بود تا ارتباط با کفار به نوعی نباشد که در نهایت به ضرر مسلمانان بیانجامد.
به هر حال تردیدی نیست که در شرایط برابر و یا با تفاوتهای اندکی در تواناییها و شایستگیها، انتخاب مسلمانان در این پستها دارای اولویت است.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[ii]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
فی نفسه اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
موارد مسأله مختلف است، به طور کلی اگر مفسدهای بر آن مترتب نشود یا مفسدهاش با مفسده دیگر افراد منتخب مساوی یا کمتر باشد، مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
جایز نیست. مگر اینکه مصلحت مهمی وجود داشته باشد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
در جایی که امکان انتخاب فرد مسلمان شایستهای برای این امور وجود دارد، انتخاب غیر مسلمان جایز نیست.
لینک به سایت استفتائات
در کشورهایی که اکثریت جمعیت با غیر مسلمانان است دستیابی آنان به بیشتر مناصب امری طبیعی است؛ مثلاً در کشورهای اروپایی که اغلب جمعیت مسیحی هستند و اقلیت مسلمانی هم در آنجا زندگی میکنند اغلب یا همه مناصب خُرد و کلان سیاسی و اجتماعی با غیر مسلمانان است. البته این بدان معنا نیست که در آن جوامع، شایسته سالاری برای رسیدن به مناصب رعایت شده است، ولی با توجه به بیشتر بودن جمعیت مسیحیان چنین رویهای حاکم است. در کشورهایی که اکثر جمعیت آنان مسلمانان هستند نیز چنین رویهای معمولاً رعایت شده و اکثر مناصب در دست مسلمانان است.
اما سخن در جایی است که در کشوری با اکثریت مسلمان، غیر مسلمانی بخواهد بر عدهای از مسلمانان اعمال مدیریت کند که آیا این امر مجاز است یا خیر؟
آنچه از مباحث فقهی در این مورد به نظر میرسد قاعده نفی سبیل است؛[i] بر اساس این قاعده که مستفاد از قرآن است مسلمانان نباید رویکردی را دنبال کنند که نتیجهاش تسلط کفار بر آنان باشد، نه تنها از نظر منطق، بلکه از نظر نظامى و سیاسى و فرهنگى و اقتصادى و خلاصه از هیچنظر، خداوند هیچگونه حقّى به کفار نداده تا بر افراد با ایمان، چیره شوند.
بنابراین قاعده، تسلط غیر مسلمان بر مسلمان جایز نیست. اما در جایی که فرد غیر مسلمان تنها مجری احکام و قوانین است و بخصوص در صورتی که مسلمانانی بر او احاطه و کنترل دارند بسیار بعید است که دادن برخی مناصب به غیر مسلمانان مخالف با این قاعده باشد. فرض کنید در کشوری که سران کشور همه مسلمان هستند، اگر منصب شهرداری، استانداری و ... بر اساس تخصص، شایسته سالاری و بدون فریبکاری و تبلیغات گمراه کننده به غیر مسلمانی داده شود، از جایی که غالباً تصدی چنین مناصب خُرد و کوچکی (در مقایسه با مناصب بزرگ حکومتی که در آن اختیار و ابتکار عمل بیشتری وجود دارد) جز اجرای قوانین از پیش تعیینشده پیامد دیگری ندارد و از طرفی صاحبان این مناصب خرد نیز تحت نظارت مدیران بالادستی مسلمان هستند، تصدی چنین مناصبی از سوی غیر مسلمانان، شامل قاعده نفی سبیل نمیشود و اشکالی ندارد.
بله! اگر تصدی چنین مناصب کوچک هم باعث تقویت عقیدتی پیروان سایر ادیان در مقابل مسلمانان و یا منجر به ترفیع محسوس جایگاه آنان در برابر مسلمانان و فخر فروشی و بیحرمتی به آنان و مقدساتشان شود، باید از چنین انتصاباتی خودداری کرد.
اینگونه است که قرآن بارها و با عبارت آغازین «یا أیها الذین آمنوا لا تتخذوا ....» هشدار میدهد که باید مراقب بود تا ارتباط با کفار به نوعی نباشد که در نهایت به ضرر مسلمانان بیانجامد.
به هر حال تردیدی نیست که در شرایط برابر و یا با تفاوتهای اندکی در تواناییها و شایستگیها، انتخاب مسلمانان در این پستها دارای اولویت است.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[ii]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
فی نفسه اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
موارد مسأله مختلف است، به طور کلی اگر مفسدهای بر آن مترتب نشود یا مفسدهاش با مفسده دیگر افراد منتخب مساوی یا کمتر باشد، مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
جایز نیست. مگر اینکه مصلحت مهمی وجود داشته باشد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
در جایی که امکان انتخاب فرد مسلمان شایستهای برای این امور وجود دارد، انتخاب غیر مسلمان جایز نیست.
لینک به سایت استفتائات
[ii]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، شبیری زنجانی و مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
نظرات