عید غدیر خم از بزرگ‌ترین اعیاد مذهبی در تقویم شیعی است. برای این روز مانند هر روز بزرگ دیگر، اعمال و دعاهایی سفارش شده است که برخی از آنها برگرفته از روایات منتسب به معصومان(ع) بوده و برخی از آنچه در کتاب‌ها آمده، اگرچه به معصومان نسبت داده نشده است، ولی انجامشان به امید ثواب اشکال ندارد.
در این‌جا تعدادی از این دعاها و اعمال ذکر می‌شود.

1. روزه: از مهم‌ترین اعمالی که در این روز بسیار سفارش شده، روزه گرفتن است. روزه‌های مستحبی؛ 48450 و فضیلت روزه ماه ذی الحجه؛ 45123.
2. عهد اخوت و برادری: پیمان برادری و اخوت در عید غدیر؛ 6843.
3. نماز روز عید غدیر: امام صادق(ع) می‌فرماید: «هنگام ظهر، دو رکعت نماز خوانده ‌شود؛ در هر رکعت یک سوره حمد، ده مرتبه سوره توحید، ده مرتبه سوره قدر و ده مرتبه آیة الکرسی».[1] البته اگر یک‌بار سوره حمد و یک‌بار سوره توحید خوانده شود نیز کفایت می‌کند. بعد از نماز، تسبیح حضرت زهرا(س) گفته شود. و بعد از آن، دعایی خوانده شود که در کتاب‌های ادعیه آمده است.[2]
4. نماز شب عید غدیر: نمازی برای شب غدیر نیز توصیه شده است که کیفیت آن چنین است: دوازده رکعت که جز در آخر رکعت، سلام داده نمی‌شود؛ یعنی بین هر دو رکعت اندکی می‌نشیند. در هر دو رکعت سوره حمد و ده مرتبه سوره توحید و یک مرتبه آیة الکرسی خوانده ‌شود؛‌ در رکعت دوازدهم؛ هفت مرتبه حمد،‌ هفت مرتبه توحید، و در قنوت ده مرتبه بگوید: «لا إِلهَ إِلَّا اللهُ‏ وحده‏ لا شَرِيكَ لَهُ‏ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ‏ و يميت و يحيي و هو حي لا يموت» و مجدّدا ده مرتبه بگوید: «بِيَدِه الخير وَ هُوَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ». سپس نماز را ادامه دهد و ده مرتبه در سجده‌ات بگوید: «سُبْحانَ مَنْ أَحْصى كُلَّ شَيْ‏ءٍ عِلْمُهُ، سُبْحانَ مَنْ لا يَنْبَغِي التَّسْبِيحُ الّا لَهُ، سُبْحانَ ذِي الْمَنِّ وَ النِّعَمِ، سُبْحانَ ذِي الْفَضْلِ وَ الطَّوْلِ، سُبْحانَ ذِي‏ الْعِزَّةِ وَ الْكَرَمِ. أسْأَلُكَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ، وَ مُنْتَهىَ الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ، وَ بِالاسْمِ الاعْظَمِ وَ كَلِماتِكَ التّامَّةِ انْ تُصَلِّيَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ رَسُولِكَ وَ اهْلِ بَيْتِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَ انْ تَفْعَلَ بِي كَذا وَ كَذا(بجای کذا حوائج خود را از خدا بخواهد)، انَّكَ سَمِيعٌ مُجِيبٌ».[3]
5. صلوات بر محمد و آل محمد: امام صادق(ع) می‌فرماید: «در روز غدیر صلوات بسیار بر محمد و اهل‌بیت او بفرستید و از افرادی که در حق آنان ظلم کردند،‌ برائت جویید».[4]
6. زیارت: زیارت امین الله در روز غدیر و رو به مرقد امام علی(ع)، توصیه شده است.[5] اگر چه ممکن است از ظاهر این توصیه، شرط حضور در کنار مرقد امیر المؤمنین(ع) به دست آید، ولی این حکم شامل همه از جمله افراد دور از قبر نیز می‌شود.
7. انجام غسل: امام صادق(ع) می‌فرماید: «[در روز غدیر] هنگام ظهر غسل کنید».[6] در برخی منابع نیز به غسل در ابتدای روز سفارش شده است.[7] البته انجام هر یک از این دو، در رسیدن به ثواب کافی است.
8. انجام عمل نیک، صله رحم و رفت و آمد با دوستان: امام صادق(ع) می‌فرماید: «شایسته است در عید غدیر به‌ وسیله عمل نیک، روزه، نماز، صله رحم و صله دوستان، به خداوند تقرّب بجویند».[8]
9. گشاده‌دستی برای خانواده: امام صادق(ع) می‌فرماید: «سزاوار است انسان در روز عید غدیر به یاد خدا بوده، صلوات فرستاده و در آن روز امکانات بیشتری برای خانواده‌اش فراهم سازد».[9]
10. اطعام روزه‌داران:امام صادق(ع) می‌فرماید: «کسی که این روز، مؤمن روزه‌داری را اطعام دهد؛ مانند فردی است که هزاران نفر از مردم را اطعام داده است».[10]
11. پوشیدن لباس تمیز و پاک و معطر کردن آن در صورت توان: «و البس‏ أطهر ثيابك و امسس شيئا من الطيب إن قدرت عليه»‏.[11]

[1]. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 143، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. همان؛ ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، قیومی اصفهانی، جواد، ص 286، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق؛ شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، کتاب المزار، محقق، ابطحی،‌ سید محمدباقر، ص 90، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
[3]. ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 1، ص 452، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1367ش.
[4]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 74، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.
[5]. کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح(جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 476، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق.
[6]. تهذیب الاحکام، ج 3، ص 143.
[7]. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج 2، ص 747، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، 1411ق.
[8]. کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، ص 263، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1418ق.
[9]. طبری آملی، عمادالدین محمد، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ج 2، ص 241، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1383ق.
[10]. تهذيب الأحكام، ج ‏3، ص 144.
[11]. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، المقنعة، ص 205، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.