لطفا صبرکنید
بازدید
12906
12906
آخرین بروزرسانی:
1392/08/19
کد سایت
ar22022
کد بایگانی
32713
نمایه
معنای «أسمع» و «أبصر» در سوره‌های مریم و کهف
طبقه بندی موضوعی
تفسیر
اصطلاحات
معاد ، رستاخیز ، آخرت|أذن ، سمع ، گوش ، شنوایی|چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
گروه بندی اصطلاحات
سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
معنای «أسمع» و «أبصر» در آیات 38 «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنا...»، و «لَهُ غَیْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ ما لَهُمْ...» چیست؟
پرسش
آیه 38 سوره مریم می‌فرماید: «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنا...» و آیه 26 سوره کهف می‌فرماید: «لَهُ غَیْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ ما لَهُمْ...»؛ معنای «اسمع» و «ابصر» چیست؟
پاسخ اجمالی
در دو آیه مورد پرسش می‌خوانیم:
1. «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنا لکِنِ الظَّالِمُونَ الْیَوْمَ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ»؛[1] در آن روز که نزد ما می‌آیند، چه گوش‌هاى شنوا و چه چشم‌هاى بینایى پیدا می‌کنند! ولى این ستمگران امروز در گمراهى آشکارند!
2. «قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما لَبِثُوا لَهُ غَیْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا یُشْرِکُ فی حُکْمِهِ أَحَداً»؛[2] بگو: خداوند از مدّت توقفشان آگاه‌تر است غیب آسمان‌ها و زمین از آن اوست! راستى چه بینا و شنواست! آنها هیچ ولىّ و سرپرستى جز او ندارند! و او هیچ‌کس را در حکم خود شرکت نمی‌دهد!
درباره کلمات «أسمع» و «أبصر» در هر دو آیه نکاتی بیان می‌شود:
یک. «أسمع» و «أبصر» در هر دو آیه شریفه به صورت تعجّبی تفسیر و ترجمه شده‌اند؛ در آیه اول؛ یعنی «در روز قیامت چه شنوا و بینا خواهند شد!» و در آیه دوم؛ یعنی «خداوند چه بینا و شنواست!». پس این دو آیه شریفه؛ از جهت بیان اصل تعجّب و شگفت‌انگیزی یک حقیقت و واقعیّت مشترک هستند. اما تفاوت آنها در متعلق و محتوای تعجّب است که در نکته زیر این تفاوت روشن می‌شود.
دو. «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ» در آیه اول: تعجّب و شگفتی از این لحاظ است که در صحنه قیامت وقتی نیروى شنوایى و بینایى پیروان کفر و ستمگران به رشد برسد و به طور شهود، حقایق را مشاهده کنند، چه توجه و آگاهی شگفت‌انگیزی نسبت به توحید پیدا می‌کنند در صورتى که در دنیا با آن همه دلایل محکم الهی -از فرستادن پیامبران، وحی، عقل و معجزات- از آن حقایق غافل بوده و کفر و ظلم خود ادامه می‌دادند. مشاهده آن دادگاه و آثار اعمال، خواب غفلت را از چشم و گوش انسان می‌برد، و حتى کور دلان، آگاه و دانا می‌شوند، ولى چه سود که این بیدارى و آگاهى به حال آنها مفید نیست. بنابراین، تعجب در این آیه شریفه؛ متضمن معناى نوعی تهدید و وعید است.[3]
سه. جمله «أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ» در آیه دوم: براى بیان عظمت علم خدا می‌باشد؛ یعنى او به قدرى بینا و شنوا است که انسان را در شگفتى فرو می‌برد. ذکر این دو کلمه به صورت صیغه تعجب، بیان‌گر این است که چشم و گوش خدا فوق تصوّر و ادراک آدمی است و ادراک خدای متعال از حدّ معمول هر شنونده و بیننده‌اى خارج است؛ زیرا او لطیف‌ترین و کوچک‌ترین چیزها را درک می‌کند؛ لذا اعمال و رفتار و گفتار بندگانش بر او هیچ پوشیده نیست.[4]
1. «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنا لکِنِ الظَّالِمُونَ الْیَوْمَ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ»؛[1] در آن روز که نزد ما می‌آیند، چه گوش‌هاى شنوا و چه چشم‌هاى بینایى پیدا می‌کنند! ولى این ستمگران امروز در گمراهى آشکارند!
2. «قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما لَبِثُوا لَهُ غَیْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا یُشْرِکُ فی حُکْمِهِ أَحَداً»؛[2] بگو: خداوند از مدّت توقفشان آگاه‌تر است غیب آسمان‌ها و زمین از آن اوست! راستى چه بینا و شنواست! آنها هیچ ولىّ و سرپرستى جز او ندارند! و او هیچ‌کس را در حکم خود شرکت نمی‌دهد!
درباره کلمات «أسمع» و «أبصر» در هر دو آیه نکاتی بیان می‌شود:
یک. «أسمع» و «أبصر» در هر دو آیه شریفه به صورت تعجّبی تفسیر و ترجمه شده‌اند؛ در آیه اول؛ یعنی «در روز قیامت چه شنوا و بینا خواهند شد!» و در آیه دوم؛ یعنی «خداوند چه بینا و شنواست!». پس این دو آیه شریفه؛ از جهت بیان اصل تعجّب و شگفت‌انگیزی یک حقیقت و واقعیّت مشترک هستند. اما تفاوت آنها در متعلق و محتوای تعجّب است که در نکته زیر این تفاوت روشن می‌شود.
دو. «أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ» در آیه اول: تعجّب و شگفتی از این لحاظ است که در صحنه قیامت وقتی نیروى شنوایى و بینایى پیروان کفر و ستمگران به رشد برسد و به طور شهود، حقایق را مشاهده کنند، چه توجه و آگاهی شگفت‌انگیزی نسبت به توحید پیدا می‌کنند در صورتى که در دنیا با آن همه دلایل محکم الهی -از فرستادن پیامبران، وحی، عقل و معجزات- از آن حقایق غافل بوده و کفر و ظلم خود ادامه می‌دادند. مشاهده آن دادگاه و آثار اعمال، خواب غفلت را از چشم و گوش انسان می‌برد، و حتى کور دلان، آگاه و دانا می‌شوند، ولى چه سود که این بیدارى و آگاهى به حال آنها مفید نیست. بنابراین، تعجب در این آیه شریفه؛ متضمن معناى نوعی تهدید و وعید است.[3]
سه. جمله «أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ» در آیه دوم: براى بیان عظمت علم خدا می‌باشد؛ یعنى او به قدرى بینا و شنوا است که انسان را در شگفتى فرو می‌برد. ذکر این دو کلمه به صورت صیغه تعجب، بیان‌گر این است که چشم و گوش خدا فوق تصوّر و ادراک آدمی است و ادراک خدای متعال از حدّ معمول هر شنونده و بیننده‌اى خارج است؛ زیرا او لطیف‌ترین و کوچک‌ترین چیزها را درک می‌کند؛ لذا اعمال و رفتار و گفتار بندگانش بر او هیچ پوشیده نیست.[4]
[1]. مریم، 38.
[2]. کهف، 26.
[3]. حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 10، ص 378، کتابفروشى لطفى، تهران، چاپ اول، 1404ق؛ ابن عجیبه، احمد بن محمد، البحر المدید فى تفسیر القرآن المجید، تحقیق: قرشى رسلان، احمد عبدالله، ج 3، ص 333، نشر دکتر حسن عباس زکى، قاهره، 1419ق؛ مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 13، ص 72، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
[4]. طبرسى، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج 2، ص 361، انتشارات دانشگاه تهران، مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1377ش؛ بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، تحقیق: المرعشلى، محمد عبد الرحمن، ج 3، ص 278، دار احیاء التراث العربى، بیروت، چاپ اول، 1418ق؛ فیض کاشانى، ملا محسن، الأصفى فى تفسیرالقرآن، تحقیق: درایتى، محمدحسین، نعمتى، محمدرضا، ج 2، ص 713، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، قم، چاپ اول، 1418ق.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
: ما معنى "أسمع" و "أبصر" فی الآیات 38 "أَسمْعْ بهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنَا" و "لَهُ غَیْبُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَلىِ"؟
5601
تفسیر
1392/04/01
نقرأ فی الآیتین اللتین وردتا فی السؤال:
1ـ "أَسمْعْ بهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنَا".[1]
2ـ "قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُواْ لَهُ غَیْبُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ أَبْص
نظرات
