جستجوی پیشرفته
بازدید
16076
آخرین بروزرسانی: 1399/03/19
خلاصه پرسش
دو زن، دو فرزند - یکی پسر و دیگری دختر - زاییدند و هر کدام فرزند پسر را متعلق به خود می‌دانست. امام علی(ع) در مقام قضاوت فرمود که شیر هرکدامشان سنگین‌تر است، فرزند پسر متعلق به او است! آیا چنین معیاری با اصول علمی سازگار است؟ آیا ابزارهای دقیق اندازه‌گیری در آن زمان وجود داشت؟!
پرسش
امام باقر(ع) فرمود در زمان امام علی(ع) دو زن هم‌زمان بچه‌ای را به دنیا آوردند، جنس نوزادها، یکی پسر و دیگری دختر بود. آن زنی که دختر زائیده بود، پسر زن دیگر را برداشت، و دختر نوزادش را به جای وی گذاشت و در نتیجه میان آن‌‌ دو زن مرافعه‌‌ای پیش آمد.آن دو برای قضاوت نزد امام علی(ع) آمدند و امام(ع) دستور داد شیر مادران آن ‌دو بچه را وزن کردند. پسر را به زنی که شیرش سنگین‌‌تر بود، واگذار کرد. آیا چنین روایتی صحیح است؟ چراکه اساساً در هیچ‌یک از مقالات علمی به سنگین‌‌تر بودن شیر مادر صاحب نوزاد پسر اشاره نشده. علاوه بر آن، این سنگین‌تر بودن - در صورت اثبات - آن‌چنان ناچیز است که جز با ابزارهای دقیق اندازه‌‌گیری و ظروف مدرج و... قابل سنجش نیست. حال آن‌که می‌‌دانیم در عصر زندگانی حضرت اصلاً چنین ابزارهایی موجود نبود. آیا این قضاوت ایشان صحیح است؟
پاسخ اجمالی

در ارتباط با آنچه در پرسش مطرح شد، باید گفت؛ گزارشی در این زمینه در منابع معتبر وجود دارد؛ لذا می‌توان آن‌را یک روایت قابل استناد دانست و پذیرفت:

امام باقر(ع) فرمود: در زمان امام علی(ع) مردی دو کنیز داشت که هر دو حامله بودند و در یک شب زایمان کردند. فرزند یکی پسر بود و فرزند دیگری دختر. صاحب دختر،کودک خویش را با پسر آن دیگری عوض کرد و در گهواره او خوابانید و پسر را به جای دختر خود برد. سپس ادعا کرد که فرزندم پسر بود و مادر واقعی پسر هم ادعا می‌‌کرد که پسر متعلق به او بوده و آنها جابجا شده‌اند. از این رو برای دادرسی نزد امام علی(ع) رفتند. حضرتشان دستور داد تا مقدار شیر هر کدامشان را وزن کنند و هرکدام سنگین‌‌تر بود، پسر از آن او است.[1]

این روایت از جهت سند، روایتی حَسَن ارزیابی شده و مورد تأیید است.[2]

اما در ارتباط با قابل پذیرش‌بودن محتوای آن باید گفت:

  1. گویا برخی تحقیقات نشان‌گر آن است مواد موجود در شیر مادر نوزاد پسر و دختر با هم متفاوت‌اند و شیری که مادر برای نوزاد پسر تولید می‌کند سرشار از چربی و پروتئین است که انرژی بیشتری دارد، اما زمانی که مادر نوزاد دختر به دنیا می‌آورد حجم و مقدار شیر مادر بیشتر می‌شود.[3]

البته اثبات این موضوع بر عهده متخصصان دانش پزشکی و نیز دانش تغذیه بوده و باید به مقالات علمی موجود در این زمینه مراجعه کرد.

  1. اگر ادعای فوق از سوی دانش پزشکی ثابت شود، در درستی محتوای این روایت جای تردید نخواهد بود، و در غیر این صورت، این رفتار امام(ع) رویکردی اقناعی بود؛ یعنی امام می‌‌دانست که فرزند مال کدام مادر است، اما روشی را برگزید که مادر دروغین را مجاب کند. چنان‌که امام(ع) در قضاوتی مشابه در پرونده‌ای دیگر، دو زنی که با هم اختلاف داشتند را به حضور خواست و ابتدا آنان را پند و اندرز داد و از عذاب خداوند ترساند، ولی از آن‌جا که این نصیحت سودی نبخشید و هیچ‌کدام از ادعای خود دست نکشیدند؛ حضرتشان فرمود تا أره‌‏ای بیاورند. زنان با تعجب گفتند: أره برای چه می‌خواهی؟! امام(ع) فرمود: می‌خواهم این بچه را دو نیم کرده و به هر کدامتان نیمی از او را بدهم! با شنیدن این سخنان، یکی از آن دو زن خاموش نشست و چیزی نگفت، ولی دیگری گفت: من از سهم خویش گذشتم و بچه را به آن زن بخشیدم! امام(ع) فرمود: این فرزند، متعلق به همین زن است؛ زیرا اگر فرزند آن دیگری بود، دلش برای فرزندش می‌سوخت.[4] طبیعی است که امام قصد کشتن و دو نیم کردن آن کودک را نداشته و تنها برای رسیدن حق به صاحب حق به همراه مجاب‌کردن طرف دیگر دعوا از چنین روشی استفاده کرد.
  2. در آن زمان نیز وسایل نسبتاً دقیق اندازه‌‌گیری - البته نه به دقت امروز - برای اندازه‌‌گیری طلا و ... وجود داشت، اما با این وجود شاید در شرایط عادی نمی‌توانست نشانگر تفاوت وزن شیر پسر و دختر باشد، اما امام به صورت اعجاز‌آمیز کفّه ترازو را مدیریت کرده تا هم مادر دروغین را وادار به پذیرش حقیقت نموده و هم به واقعیتی اشاره کند که بعدها کشف خواهد شد.

 


[1]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 19، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[2]. مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی‌، مهدی، ج 10، ص 237، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406ق.

[3]. با جست‌وجوی عباراتی، مانند «تفاوت شیر دختر و پسر» در سایت‌های جست‌وجوگری مانند گوگل می‌توانید برخی ادعاها در این ارتباط را مشاهده کنید.

[4]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 1، ص 205، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها