برخی از بیماری‌هایی[1] که انسان‌ها بدان مبتلا می‌شوند، سیستم بدنی آنان را دچار مشکل می‌کند که برای جبران و تقویت آن، علاوه بر استفاده از دارو، گاهی نیاز است به بدن فرصت مقابله با بیماری داده شود.

از سوی دیگر ابتلا به برخی از بیماری‌ها نیز می‌تواند باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نسبت به بیماری‌های سخت‌تر شده و اصل این موضوع نیز اجمالاً در دانش پزشکی امروز تأیید شده است.

 با این مقدمه به بررسی چند روایت مرتبط با سرماخوردگی می‌پردازیم:

امام ‏صادق(ع) فرمود: «زکام(سرماخوردگی)[2] برای آن است که دردی را از بدنت ریشه‌کن کند. برای درمان آن می‌توان از یک پیمانه سیاه‌دانه و مقدار نصف آن از کندس را در بینی ریخت و اگر ممکن است آن‌را درمان نکرد که در آن منافع زیادی است».[3]

امام ششم(ع) در روایتی دیگر از پیامبر اسلام(ص) نقل می‌کند: «رسول خدا(ص) زکام را درمان نمی‌کرد و می‌فرمود: کسی نیست مگر این‌که رگه‌ای از جذام در بدنش دارد، و چون مبتلا به زکام شود، آن رگه جذام نابود خواهد شد».[4]

اگرچه برخی سند این روایت را ضعیف شمرده‌‌اند، با این وجود حکم به کراهت درمان آن داده‌‌اند،[5] اما با توجه به سند نسبتاً قابل قبول و نیز نقل آن در کتاب معتبر کافی و هم‌چنین روایات زیادی که در این زمینه وجود دارد، می‌توان گفت اگرچه انتساب این روایت به پیامبر(ص) قطعی نیست، اما بر اساس مبانی موجود در دانش حدیث برای ‌پذیرش آن از لحاظ سندی مشکلی نداریم.

روایت دیگری از رسول خدا(ص) نقل است که فرمود: «چهار چیز را ناخوش ندارید که هر کدام از آنها فایده‌‌ای دارد: زکام را ناخوش ندارید که از بیماری خوره(جذام) شما را امان می‌دهد ...».[6]

و فرمود: «خدا زکام را به سوی بیماری و درد می‌‌فرستد تا آن‌را از بین برد و زائل سازد».[7]

بنابراین معنای این روایات می‌تواند آن باشد که سرماخوردگی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را در مقابل برخی بیماری‌ها تقویت کند که اصل این موضوع در دانش پزشکی نوین نیز تأیید شده است و امروزه نیز پزشکان تأکید می‌کنند که در سرماخوردگی‌های عادی از مصرف دارو خودداری کرده و با استراحت و مصرف مایعات منتظر برطرف شدن آن باشند.

با این وجود در مورد تأثیر قطعی سرماخوردگی در ایمنی بدن نسبت به بیماری‌هایی مانند جذام[8] باید متخصصان پزشکی نظر دهند.

[1]. «دعا برای شفای بیماری تب»، 28424؛ «پرخوری عامل بیماری «برص»»، 36737؛ «سرایت بیماری از نگاه امام علی(ع)»، 93822؛ «عطسه بیش از سه مرتبه نشان بیماری»، 110353.

[2]. بستانی، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، مترجم، مهیار، رضا، ص 459، تهران، اسلامی، چاپ دوم، 1375ش.

[3]. ابنا بسطام، عبد الله، حسین، طبّ الأئمة ع، محقق، مصحح، خرسان، محمد مهدی، ص 64 – 65، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، 1411ق.

[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 8، ص 382، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[5]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ‌ج 26، ص 583، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[6]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 210، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.

[7]. کافی، ج ‏8، ص  382.

[8].  «ارتباط و همنشینی با جذامیها»، 80420؛ «ارتباط بیماری‌هایی؛ مانند برص، جذام و... با ایمان و بی‌ایمانی»، 104090.