روایات فراوانی توصیه می‌کند که حیوانات سواری از حقوقی برخوردارند که باید آنها را تا حد امکان رعایت کرد.

پیامبر اسلام(ص): «... حیوانات را محل نشستن خود در راه‌ها و بازارها قرار ندهید...».[1] یعنی از آنان به عنوان مبل و صندلی استفاده نکنید!

امام صادق(ع): حیوان سواری بر صاحبش شش حق دارد: 1. باری که بر پشت او می‌گذارد بیش از طاقتش نباشد. 2. پشت او ‌را مجلس و نشیمن‏گاه خود برای گفت‌وگو قرار ندهد. 3. هر وقت در جایی پیاده شد، قبل از هرچیزی علف و آب او را آماده سازد. 4. بر صورت او داغ نزند. 5. او را با تازیانه نزند؛ زیرا او نیز خدا را تسبیح می‌گوید. 6. هر وقت از کنار آبی گذر کرد، منتظر بماند تا او آب بخورد».[2]

از همین‌رو در جریان ایراد خطبه غدیر، پیامبر اسلام(ص) فرمود که جهازها و پالان‌ها را از روی شتران بردارند و روی هم بگذارند تا نقطه مرتفعی آماده شود. آن‌گاه امام علی(ع) را فراخواند و به بالای آن رفتتند و بر جهاز شترها خطبه خواندند.[3] بنابر این، پیامبر بخشی از بار شتران را از روی آنها برداشتند، نه آن‌که خود بار آنها شوند.

با این وجود، تمام  این توصیه‌ها تنها در مواردی است که جایگزین بهتری وجود داشته باشد، اما اگر به عنوان نمونه، برای رساندن یک سخن مهم به تمام جمعیت، چاره‌ای جز آن نباشد که آن سخن را از روی مرکب ایراد کرد، و یا فرصتی برای پیاده‌شدن و یافتن نقطه مرتفع دیگری وجود نداشته باشد، چنین کاری حرام و یا مکروه نخواهد بود.[4]

بر این اساس، اگر گزارشی هم در مورد سخن گفتن معصومان بر روی مرکب وجود داشته باشد، به احتمال قوی در شرایط خاص و ویژه‌ای بود و چنین رفتاری، مطمئناً رویه دائمی آن‌حضرات نبود.

[1]. شریف الرضی، محمد بن حسین، المجازات النبویة، محقق، مصحح، صالح، صبحی، ص 388، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1422ق.

[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 537، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 10، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بی‌تا.

[4]. «آزار حیوانات»، 16361؛ «سیرک و مورد آزار قرار دادن حیوانات»، 6826؛ «حکم ذبح و یا شکار حیوانات در شب»، 47438.