یکی از افرادی که نامش در میان شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) جاودانه ماند، و مُهر شهادت وی در درگاه الهی ثبت شد، سوار بن(ابی)[1] حمیر(خمیر)[2] (عمیر)[3] جابری[4] همدانی[5] فهمی[6] است.

برخی از منابع متأخر نام وی را سوار بن منعم بن حابس بن ابی‌عمیر بن نهم همدانی نهدی‏ ذکر کرده‌‌اند.[7]

در برخی منابع معتبر نیز سوار بن منعم به عنوان یکی از اصحاب امام حسین(ع) یاد شده است.[8]

به احتمال زیاد، این دو نام متعلق به یک شخصیت باشند.

در مورد زمان و چگونگی شهادت «سوار» گزارش‌های مختلفی وجود دارد: بر اساس برخی گزارش‌ها وی در حمله‌ی اول سپاه دشمن به شهادت رسید،[9] اما برخی معتقدند که ایشان در نخستین حمله، به مبارزه با دشمن پرداخته و زخمى شد و از اسب بر زمین افتاد. یاران عمر بن سعد او را اسیر کرده و نزد  عمر بن سعد بردند و او خواست تا سوار را به شهادت برساند، اما قبیله‌ی او واسطه شده و او را رهانیدند. وی با همان جراحات نزد قومش باقى ماند[10] و شش ماه بعد از عاشورا بر اثر همان زخمی که در نبرد عاشورا برداشته بود به شهادت رسید.[11]

ماجرای زخمی‌شدن و شهادت این مرد دلیر در زیارت ناحیه نیز بازگو شده است:

«السَّلَامُ‏ عَلَى‏ الْجَرِیحِ الْمَأْسُوِر سَوَّارِ بْنِ أَبِی حِمْیرٍ الْفَهْمِی الْهَمْدَانِی‏».[12]

درود بر سرباز زخمی و اسیر، سوار بن ابی حمیر فهمی همدانی.

[1]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 495، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[2]. ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2، ص 577، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق.

[3]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 113، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[4]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 156، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق؛ محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیة فی مناقب الأئمة الزیدیة، مصحح، محطوری، مرتضی بن زید، ج 1، ص 212، صنعا، مکتبة بدر، چاپ اول، 1423ق.

[5]. الحدائق الوردیة فی مناقب الأئمة الزیدیة، ج‏ 1، ص  212.

[6]. مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 113.

[7]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 135، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق.

[8]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 101، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[9]. مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 113.

[10]. ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 135.

[11]. تسمیة من قتل مع الحسین ع، ص 156.

[12]. المزار الکبیر، ص 495.