دعایی در منابع روایی نقل شده است که به نام «دعای قدح» مشهور است. صرف نظر از بررسی سندی این دعا - که در این‌گونه مناجات‌ها چندان مورد نیاز نیست - در مورد محتوای آن باید گفت که جز یکی دو مورد که ابهام‌هایی در مورد آن وجود دارد، تقریبا تمام متن دعا منطبق با آموزه‌های قرآنی و دینی بوده و می‌توان با استفاده از آن به مناجات با پروردگار پرداخت.

و من ذلک دعاء آخر بروایة أنس بن مالک عن النبی(ص) عن جبرئیل(ع):‏

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ بِاسْمِهِ الْمُبْتَدَإِ رَبِّ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَى لَا غَایَةَ لَهُ وَ لَا مُنْتَهَى رَبِّ الْأَرْضِ وَ السَّمَاوَاتِ الْعُلَى الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏. لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّرى‏. وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ السِّرَّ وَ أَخْفى‏ اللَّهُ عَظِیمُ الْآلَاءِ دَائِمُ النَّعْمَاءِ قَاهِرُ الْأَعْدَاءِ [رَحِیمٌ بِخَلْقِهِ‏] عَاطِفٌ بِرِزْقِهِ مَعْرُوفٌ بِلُطْفِهِ عَادِلٌ فِی حُکْمِهِ عَالِمٌ فِی مُلْکِهِ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ رَحِیمُ الرُّحَمَاءِ- عَالِمُ الْعُلَمَاءِ صَاحِبُ الْأَنْبِیَاءِ غَفُورُ الْغُفَرَاءِ قَادِرٌ عَلَى مَا یَشَاءُ سُبْحَانَ اللَّهِ الْمَلِکِ الْوَاحِدِ الْحَمِیدِ ذِی الْعَرْشِ الْمَجِیدِ الْفَعَّالِ لِمَا یُرِیدُ رَبِّ الْأَرْبَابِ وَ مُسَبِّبِ الْأَسْبَابِ وَ سَابِقِ الْأَسْبَاقِ وَ رَازِقِ الْأَرْزَاقِ وَ خَالِقِ الْأَخْلَاقِ قَادِرٍ عَلَى مَا یَشَاءُ مُقَدِّرِ الْمَقْدُورِ وَ قَاهِرِ الْقَاهِرِینَ وَ عَادِلٍ فِی یَوْمِ النُّشُورِ إِلَهِ الْآلِهَةِ یَوْمَ الْوَاقِعَةِ رَحِیمٍ غَفُورٍ حَلِیمٍ شَکُورٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ الرَّبِّ الْعَظِیمِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الْمَلِکِ الرَّحِیمِ الْأَوَّلِ الْقَدِیمِ خَالِقِ الْعَرْشِ وَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ- وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ قَابِلُ التَّوْبَةِ شَکُورٌ حَلِیمٌ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ الْأَوَّلُ الْآخِرُ الظَّاهِرُ الْبَاطِنُ الدَّائِمُ الْقَائِمُ رَازِقُ الْوُحُوشِ وَ الْبَهَائِمِ صَاحِبُ الْعَطَایَا وَ مَانِعُ الْبَلَایَا یَشْفِی السَّقِیمَ وَ یَغْفِرُ لِلْخَاطِئِینَ وَ یَعْفُو عَنِ النَّادِمِینَ وَ یُحِبُّ الصَّالِحِینَ وَ یُؤْوِی الْهَارِبِینَ وَ یَسْتُرُ عَلَى الْمُذْنِبِینَ وَ یُؤْمِنُ الْخَائِفِینَ سُبْحَانَکَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْکَرِیمُ الْمَعْبُودُ فِی کُلِّ مَکَانٍ تَغْفِرُ الْخَطَایَا وَ تَسْتُرُ الْعُیُوبَ شَکُورٌ حَلِیمٌ عَالِمٌ بِالْحُدُودِ مُنْبِتُ الزُّرُوعِ وَ الْأَشْجَارِ فَالِقُ الْحُبُوبِ صَاحِبُ الْجَبَرُوتِ غَنِیٌّ عَنِ الْخَلْقِ قَاسِمُ‏ الْأَرْزَاقِ عَلَّامُ الْغُیُوبِ أَنْتَ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِکَ شَیْ‏ءٌ وَ أَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهِیدٌ أَنْتَ الَّذِی تَعْفُو عَنِ الْمَعَاصِی بَعْدَ أَنْ یَغْرَقَ فِی الذُّنُوبِ أَنْتَ الَّذِی کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقْتَهُ یَنْصَرِفُ إِلَیْکَ بِالْمَنْسُوبِ اغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی کَمَا قُلْتَ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ وَ أَنْتَ بِوَعْدِکَ صَدُوقٌ نَجِّنِی مِنَ الْهُمُومِ وَ الْغُمُومِ وَ الْکُرُوبِ أَنْتَ غِیَاثُ کُلِّ مَکْرُوبٍ وَ أَنْتَ الَّذِی قُلْتَ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَتِی وَ أَنْتَ بِقَوْلِکَ لَیْسَ بِکَذُوبٍ احْفَظْنِی مِنْ آفَاتِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ هَوْلِ یَوْمِ اللُّحُودِ- وَ لَا تَفْضَحْنِی سَیِّدِی عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ فِی الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ لَا ضِدَّ لَهُ وَ لَا نِدَّ لَهُ وَ لَا صَاحِبَةَ لَهُ وَ لَا وَالِدَ لَهُ وَ لَا وَلَدَ لَهُ وَ لَا حَدَّ لَهُ وَ لَا حُدُودَ لَهُ وَ لَا مِثَالَ لَهُ وَ لَا کُفْوَ لَهُ وَ لَا وَزِیرَ لَهُ وَ لَا شَرِیکَ لَهُ فِی مُلْکِهِ أَسْأَلُکَ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا عَزِیزُ یَا عَزِیزُ یَا عَزِیزُ أَنْ تُرِیَنِی فِی مَنَامِی مَا رَجَوْتُ مِنْکَ وَ أَنْ تُکْرِمَنِی بِمَغْفِرَةِ خَطِیئَتِی إِنَّکَ عَلَى مَا تَشَاءُ قَدِیرٌ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ یَا سُبْحَانُ یَا غُفْرَانُ یَا بُرْهَانُ یَا سُلْطَانُ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ أَشْهَدُ أَنَّ کُلَّ مَعْبُودٍ مِنْ دُونِ عَرْشِکَ إِلَى قَرَارِ أَرْضِکَ بَاطِلٌ غَیْرَ وَجْهِکَ [الْقَدِیمِ‏] الْکَرِیمِ الْمَعْبُودِ [الدَّائِمِ‏] آمَنْتُ بِکَ وَ اسْتَعَنْتُ بِکَ بِحَقِّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَغِثْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏».[1]

ترجمه:

دعاى «قدح» دعایى است که انس بن مالک از پیامبر(ص) از جبرئیل(ع) روایت نمود:

«به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان، شروع می‌کنم به نام خدا و شروع می‌کنم به نام او که ابتدای هرچیز به او برمی‌گردد؛ پروردگار آخرت و دنیا است، برای او منتها و پایانی نیست؛ پروردگار زمین و آسمان‌هاى بلند است؛ بخشنده‌ای است که بر عرش مستولى و قادر است؛ براى او است آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، و آنچه میان آن دو، و آنچه در زیر زمین است؛ اگر سخن را آشکار کنى او پنهان و نهان را می‌‏داند؛ خدایی که نعمت‌هایش بزرگ و همیشگى است؛ غلبه‌‏کننده بر دشمنان است. [نسبت به آفریده‌هایش مهربان است‏] با روزى دادن عطوفتش را نمایان می‌کند، و به لطف خود شناخته شده است؛ در حکم خود عادل، و در ملک خویش دانا است؛ بسیار بخشنده و مهربان است؛ رحم‌‌‏کننده‌‌ترین

رحم‌‌‏کنندگان است؛ داناى دانایان است؛ همراه و حافظ پیامبران است؛ آمرزنده‌ی آمرزندگان است؛ بر آنچه می‌‌خواهد توانا

است؛ منزّه است خداى پادشاه یگانه‌ی ستایش شده؛ صاحب عرش مجید؛ پروردگار پرورندگان؛ مسبب سبب‌سازان و پیشتر از پیشینیان است؛ روزى دهنده روزی‌‌ها، و آفریننده‌ی آفریده‌‌‏شدگان است، بر آنچه بخواهد توانا است؛ مهیّا کننده‌ی مقدورات، و غلبه‏‌‌کننده‌‌ی بر غلبه‌‏‌کنندگان است؛ حکم‌‌‏کننده به عدل است در روز حشر، خداى خدایان است در روزى که واقع خواهد شد؛ رحم‌‌‏کننده‌ی آمرزنده، مداراکننده‌ی سپاس‌گذار است؛ سپاس خدایی را که پروردگار بزرگ است؛ حمد و سپاس خدایی را که پادشاه رحم‌‌‏‌کننده است؛ اوّل و قدیم‌تر از همه چیز، آفریننده‌‌ی عرش و آسمان‌‌ها و زمین‌‌‏ها است؛ او است شنواى داناى، توبه را می‌پذیرد؛ شکرگزار بردبار، غلبه‌‌‏کننده مهربان است؛ اوّل و آخر همه چیز است؛ آشکار و پنهان است؛ همیشه به خود برپا است، روزى دهنده‌ی حیوانات وحشى و جانوران است؛ صاحب بخشش‌ها و منع‌‏کننده بلا‏ها است؛ شفا می‌‏دهد بیماران را، و می‌‏آمرزد گناه‌‏کاران را و درمی‌‏گذرد از گناه پشیمان شده‌ها؛ و نیکوکاران را دوست می‌‏دارد، و گریختگان را پناه می‌‏دهد، و عیب گناه‏‌کاران را می‌‏پوشاند و ترسیده‌ها را امان می‌دهد. منزّهى تو، نیست خدایى مگر تو که کریم عبادت کرده شده‌‏اى، در هر جایى گناهان را می‌‏آمرزى و عیب‌هاى بندگان را می‌‏پوشانى، شکرگزار  بردباری؛ به نهایت و منتهاى هر چیز علم داری؛ رویاننده زراعت‌ها و درختانى، شکافنده‌ی دانه‌‏هایى، صاحب قهر و غلبه‌‏اى، از مخلوقات بی‌نیازی؛ تقسیم‌‏کننده روزی‌هایى، بسیار دانا به امور پنهانى؛ تویى آن‌کس که مانند تو چیزى نیست، و تو بر همه چیز حاضر و گواهى؛ تویى آن‌کس که درمی‌‏گذرى از گناهان بعد از آن‌که گناه‌کار غرق در گناهان می‌شود؛ تویى آن‌کس که هر چیزی را که آفریده‌‏اى، به سوى تو به سبب نسبتی که با تو دارند برمی‌‏گردند. گناهانم را بیامرز، آن‌گونه که خود فرمودى که بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را. تو به وعده‌ی خود بسیار راست‌گویى، خلاصى ده مرا از همّ‌ها و غمّ‌ها و اندوه‌‏ها. تویى فریادرس هر اندوه‌ناکى و تویى آن‌که گفته‏‌اى از رحمتم ناامید نشوید، و در گفتارت دروغ نیست. نگهدار مرا از بلا‏هاى دنیا و آخرت‏ و از ترس روز مدفون شدن در قبر. و اى مولاى من، مرا در پیش روى مخلوقات در روز قیامت رسوا مگردان.

خدا بزرگ‌تر است، خدا بزرگ‌تر است، خدا بزرگ‌تر است. براى او ضدی، مانندى، هم‌صحبتى، زاینده‌‏اى، فرزندى، نهایتى، منتهایى، شبیهى، هم‌شأنی، مددکار، و شریکى در پادشاهی نیست. درخواست می‌کنم از تو اى خدا، اى خدا، اى خدا، اى غلبه‌‏کننده، اى غالب، اى صاحب غلبه، ‌که بر من بنمایى در خواب آنچه را که از تو امید دارم، و آن‌که ببخشایى مرا به آمرزش گناهم. به درستى که تو بر آنچه خواهى توانایى، اى رحم‌‏کننده‌‏ترین رحم‌‏کنندگان. و هیچ نیرو و توانی نیست، مگر به خداى بلند مرتبه‌ی بزرگ. اى مهربان‌ترین، اى بخشنده‌ترین، اى منزّه از عیوب، اى آمرزنده گناهان، اى برهان و دلیل، اى پادشاه، اى صاحب بزرگى و کرامت، گواهی می‌‏دهم که هر معبودی از پایین عرشت تا روى زمینت باطل است، غیر از ذات تو که [قدیم] همیشگى، بخشنده و عبادت کرده‌‏‌شده [دائم] است.

ایمان آورده‌‏ام به تو و کمک می‌طلبم از تو، به حق این‌که نیست خدایى مگر تو. به فریادم برس، اى رحم‌‏کننده‏‌ترین رحم‌‏کنندگان.

[1]. ابن طاووس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات، محقق، مصحح، کرمانی، ابوطالب، محرر، محمد حسن، ص 89- 90، قم، دار الذخائر، چاپ اول، 1411ق.