همان‌گونه که در پرسش مطرح شده است، برخی روایات ناظر به آن هستند که بیضه‌ی چپ در به وجود آمدن نطفه نقش مؤثرتری دارد؛ لذا دیه بیضه بر اساس قاعده‌ای نیست که بیان می‌کند در هر عضوی از بدن؛ مانند دست و چشم که دو قسمت دارد، برای هر قسمت آن دیه‌ای مساوی پرداخت می‌شود،[1] بلکه دیه‌ی دو بیضه متفاوت است:

1. امام صادق‌(ع) در مورد مردی که یک بیضه او از بین رفته بود به عبدالله بن سنان، فرمود: «اگر بیضه‌ی چپ وی از بین رفته باشد، همه دیه باید پرداخت شود. عبدالله پرسید: چرا؟ مگر شما نفرمودید که هر عضوی که دو قسمت دارد، نصف دیه دارد؟! امام(ع) فرمود: برای این‌که فرزند از بیضه چپ به وجود می‌آید».[2]
2. امام صادق(ع) فرمود: «فرزند از بیضه‌ی سمت چپ به وجود می‌آید؛ از این‌رو اگر قطع شود در آن دو سوم دیه است؛ اما در بیضه‌ی سمت راست یک سوم دیه کامل باید پرداخت شود».[3]

از طرفی می‌دانیم این موضوع که فرزند تنها از بیضه‌ی چپ باشد، نه مورد تأیید طب قدیم است و نه دانش جدید![4] از این‌رو یا این روایت را نباید پذیرفت چنانچه برخی فقهای گذشته - مانند شهید ثانی(متوفای 966 ق) - نیز به همین موضوع اشاره کرده‌ و همین احتمال را مطرح نموده‌اند.[5]

و یا آن‌که این روایات را به معنای دیگری دانست که بشر هنوز به دانش آن دست نیافته است،[6] مثلا آن‌که فرزندانی که از هر کدام از دو بیضه به وجود می‌آیند، دارای ویژگی‌های متفاوتی هستند و آنچه از چپ به وجود می‌آید از سلامت و یا مزایای بیشتری برخوردار است و یا ...

در هر حال، معنای ظاهری و اولیه این روایت به دلیل مخالفت داشتن با دانش قطعی مورد پذیرش نیست.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 7، ص 315، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. همان.

[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 4، ص 152، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ع)، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 24، ص 96، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[5]. «دیۀ هریک از بیضتین انسان»، 1487؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ع)، ج 24، ص 96.

[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 57، ص 377، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.