جستجوی پیشرفته
بازدید
3794
آخرین بروزرسانی: 1400/08/10
خلاصه پرسش
در نبرد صفین، چه تعداد نیروی‌ نظامی در سپاه امام علی(ع) و سپاه معاویه شرکت داشتند؟ آیا رومیان نیز در سپاه معاویه بودند و یا به آنان کمک رساندند؟
پرسش
آیا اطلاعاتی در مورد توان نظامی سپاه معاویه در جنگ صفین وجود دارد که چقدر توان نظامی داشتند، و آیا رومیان به آنان کمک کرده بودند و نیرو حمایتی فرستاده بودند؟
پاسخ اجمالی

گزارش‌های متفاوتی از تعداد یاران امام علی(ع) و سپاه معاویة بن أبی سفیان در جنگ صفین ارائه شده است:

  1. امام علی(ع) با یک‌صد و پنجاه هزار نفر از مردم عراق و یارانش در حالی که اشتر بن حارث نخعی جلودار سپاهش بود، به پیشروی پرداخت. معاویه نیز با سپاهی در همین حدود از مردم شام، در حالی که سفیان بن عمرو (معروف به) ابو اعور سلمی را به جلوداری سپاه خود گماشته بود به حرکت درآمد.[1]
  2. ابراهیم بن اوس بن عبیده، از مردم شام با سرودن شعری تعداد یاران معاویه را هفتاد هزار نفر بیان کرد:

«لِلَّهِ دَرُّ کتَائِبَ جَاءَتْکمُ                                 تَبْکی فَوَارِسُهَا عَلَی عُثْمَانِ‏

سَبْعُونَ أَلْفاً لَیسَ فِیهِمْ قَاسِطٌ                       یتْلُونَ کلَّ مُفَصَّلٍ وَ مَثَان‏

یَسَلُونَ حَقَّ اللَّهِ لَا یَعْدُونَه                         وَ مَجِیئُکُمْ لِلْمُلْکِ وَ السُّلْطَان»[2]

خدا خیر دهد لشگریانی که به مقابله شما برخاسته‌اند که شهسواران‌‌شان بر حال عثمان می‌گریند. هفتاد هزار رزمنده‌‏ای که در میان‌‌شان یک پیمان‌شکن نیست و تمامی آیات و سوره‌‏های قرآن را تلاوت می‌کنند، (قصاص) و حق الهی را می‌خواهند و از آن درنمی‌گذرند، در صورتی که تاخت و تاز شما برای حکومت و سلطنت است!

  1. برخی با توجه این‌که تعداد کشتگان دو طرف در مدت 110 روز از جنگ صفین، 110000 هزار نفر بود( 90000 از لشکر شام و 20000 از لشکر عراق)، نتیجه گرفتند تعداد کسانی که از اهل شام در صفین حضور داشتند بیشتر از ‌صد و پنجاه هزار نفر نظامی بدون نیروهای پشتیبانی و خدماتی بودند. بنابر این می‌بایست تعداد مجموع سپاه معاویه از نیروهای نظامی و پشتیبانی و خدماتی، بیش از سی‌صد هزار بوده باشد؛ زیرا دست کم هر یک از آنها یک نفر را برای خدمت همراه‏ داشت و بعضی‌ها پنج تا ده نفر و حتی بیشتر به عنوان خدمه و تبعه همراه داشتند. مردم عراق نیز ‌صد و بیست هزار جنگی بدون تبعه و خدمه بوده‏اند.[3]
  2. سپاه امام علی(ع) نود هزار نفر و سپاه معاویه صد و بیست هزار نفر بودند.[4]
  3. سپاه امام علی(ع) صد و بیست هزار نفر و سپاه معاویه نود هزار بودند.‏[5]
  4. سپاه امام علی(ع) صد هزار نفر و یا بیشتر و سپاه معاویه صد و سی هزار نفر بودند.[6]

به هر حال، کمک مستقیم رومیان به آنها در منابع معتبر گزارش نشده است، بلکه در طرف مقابل، گزارش‌هایی وجود دارد که پادشاه روم قصد حمله به منطقه‌ی تحت تسلط معاویه را داشت و هنگامی که معاویه در گیرودار جنگ صفین، آگاهی یافت که امپراتور روم آهنگ یورش به سرزمین شام دارد، نامه‌ای تهدیدآمیز به وی نوشت و به دنبال آن، رومیان در برابر دریافت پولی از معاویه با وی صلح کردند.[7]


[1]. نصر بن مزاحم، وقعة صفین، محقق، مصحح، هارون، عبد السلام محمد، ص 156 – 157، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1404ق؛ ابن کثیر دمشقی‏، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 7، ص 260، بیروت، دار الفکر، 1407ق.

[2]. وقعة صفین، ص 229.

[3]. مسعودی، ابو الحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، ج 2، ص 393، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.

[4]. یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله، معجم البلدان، ج 3، ص 414 – 415، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، 1995م؛ أبوالحسن علی بن الحسین المسعودی، التنبیه و الإشراف، تصحیح، عبد الله اسماعیل الصاوی، ص 256، قاهرة، دار الصاوی، بی‌تا.

[5]. معجم ‏البلدان، ج ‏3، ص 414 – 415.

[6]. البدایة و النهایة، ج ‏7، ص 260.

[7]. «نامه تهدیدآمیز معاویه به امپراتور روم»، 32822.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها