جستجوی پیشرفته
بازدید
13856
آخرین بروزرسانی: 1392/06/04
 
کد سایت fa27755 کد بایگانی 33244 نمایه مقدم کردن دیگران بر خود در مواردی از زندگی
طبقه بندی موضوعی فضایل اخلاقی
اصطلاحات ایثار
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
خلاصه پرسش
نگاه قرآن و احادیث نسبت به ترجیح دادن دیگران بر خود چگونه است؟
پرسش
نگاه قرآن و احادیث نسبت به ترجیح دادن دیگران بر خود چگونه است؟
پاسخ اجمالی
یکی از ویژگی­هایی که در قرآن و روایات در ارتباط با معاشرت مؤمنان با هم‌‌دیگر مورد توجه قرار گرفته، مسئله ایثار و مقدم کردن دیگران بر خود در مواردی از زندگی است. ایثار و از خودگذشتگى از مکارم اخلاق اجتماعى و از مهم‌‌ترین فضایل اخلاقى است. ایثار به معناى دست‌شستن از حقوق و منافع خویش و مقدم داشتن دیگران است که بالاترین درجات احسان به ‌شمار می‌آید.[1] اگر مؤمن ملتزم به ایثارگرى و ترجیح دیگران بر خود نباشد و همت خویش را در این راه به کار نگیرد، به ناچار حبّ و دوستی نفس و هواهاى آن او را به تجاوز و ترک انصاف، هرچند در پاره‌اى از موارد، گرفتار خواهد نمود. در برابر، کسی ‏که نفس خویش را ملزم به ایثار نموده است، نزاع و کشمکش نفس با او بر سر ترک ایثار خواهد بود، و اگر در این مبارزه، کسی موفّق به ایثار نشد، از اداى اصل حق باز نمانده است، و در هر حال از ظلم به دیگران در امان می‌باشد.[2]
در قرآن و روایات بارها از این صفت ارزشمند یاد شده است که نمونه‌ای از آن بیان می‌شود:
ترجیح دیگران بر خود از نگاه قرآن
در قرآن کریم ایثار و ترجیح دیگران بر خود از صفات مؤمن شمرده شده است، آن‌جا که می‌‌فرماید: «و (آنان را) بر خویش برمی‌‌گزینند هر چند خود نیازمند باشند...».[3]
در شأن نزول این آیه شریفه آمده است: مردى نزد پیامبر اسلام(ص) آمد و از گرسنگى شکایت کرد، پیامبر(ص) به خانه‌‌هاى همسرانش کسى فرستاد و آنان گفتند: جز آب چیزى نداریم، پیامبر فرمود: «چه کسى این مرد را امشب میهمان می‌کند؟» امام على(ع) فرمود: «من ای رسول خدا»، پس حضرت علی(ع) نزد فاطمه(س) آمد و او را با خبر کرد، او گفت: «نزد ما جز غذاى بچه‌ها چیزى نیست، ولى ما آن‌را به مهمانمان می‌دهیم»، على(ع) فرمود: «بچه‌ها را بخوابان و من چراغ را براى مهمان خاموش می‌کنم»، حضرت فاطمه زهرا چنین کرد و به مهمان غذا داد، و هنگام صبح خداوند درباره آنان این آیه شریفه را نازل کرد.[4]
ترجیح دیگران بر خود از نگاه روایات
ایثار و ترجیح دیگران بر خود در روایات نیز مورد توجه قرار گرفته به عنوان نمونه دو مورد نقل می‌شود:
1. امام علی(ع) فرمود: «ایثار، زیباترین احسان و عالی‌‌ترین مرتبه ایمان است».[5]
2. امام کاظم(ع) به یکی از یاران خود این طور سفارش فرمود: «تو را به تقوا فرمان می‌‌دهم». سپس امام(ع) سکوت کرد و آن شخص از فقر و تنگ‌دستی شکوه کرد و گفت: قسم به خدا! عریان شدم (پوششی نداشتم) تا جایی که فلان‌‌کس دو لباسی که به تن داشت از تن در آورد و مرا با آنها پوشاند، امام(ع) فرمود: «روزه بگیر و در راه خدا انفاق نما!» او گفت: آیا بخشی از کمک­‌های ناچیزی که از برادرانم دینی به من رسیده، انفاق نمایم؟! امام(ع) فرمود: «صدقه بده از آنچه خدا روزیت کرده است، اگرچه دیگران را بر خود مقدم نمایی».[6]
البته در اجرای این صفت پسندیده باید تعادل و میانه‌‌روی را هم در نظر گرفت؛ برای آگاهی بیشتر نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:
«فلسفه انفاق»، سؤال 6582
«مقدم داشتن دیگران در دعا»، سؤال 18023
 

[1]. علیزاده، مهدى، اخلاق اسلامى مبانى و مفاهیم، ص 245، دفتر نشر معارف، قم، چاپ اول، 1389ش.
[2]. بحرانى، حسین بن على، سلوک عرفانى در سیره اهل بیت(ع)، ص 113 – 114 (با ویرایش)، وثوق، قم، چاپ اول، 1379ش.
[3]. حشر، 9: «وَ یُؤْثِرُونَ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ».       
[4]. حاکم حسکانى، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج 2، ص 331، مؤسسه طبع ونشر، تهران، 1411ق.
[5]. «الْایثارُ احْسَنُ الْاحْسانِ وَ اعْلى‏ مَراتِبِ الْایمانِ »؛ تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق و مصحح: درایتی، مصطفی، ص 396، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1366ش.
[6]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 18، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها