لطفا صبرکنید
بازدید
2537
2537
آخرین بروزرسانی:
1401/10/27
خلاصه پرسش
آیا منطقی است که خداوند دانا و حکیم، برای اداره امور کشورها نظام جمهوری را پیشنهاد کند و آنرا وابسته به آرای عمومی مردمی نماید که بیشترشان تحلیل سیاسی درستی نداشته و تحت تأثیر رسانهها قرار گرفته و یا با انگیزههای نژادی، قومی و ... رأی میدهند؟
پرسش
بارها بر حق انتخاب مردم، جمهوریت نظام در کنار اسلامیت آن، وجود این حق از ناحیه خدا، زینتی نبودن رأی مردم و ... تاکید میشود. بسیاری از نظامهای غیردینی نیز بر رأی مردم تأکید میکنند؛ اما همواره این اشکال مطرح میشود که اکثریت مردم تحلیل سیاسی درستی نداشته و اصطلاحا قشر خاکستری هستند و به همین دلیل تحت تاثیر رسانهها و تبلیغات و یا بر اساس گرایشهای نژادی و قومی رأی میدهند.
آیا منطقی است که خداوند دانا و حکیم، اداره امور کشور را به مردمی واگذار کند که به تعبیر قرآن، بیشترشان لا یعقلون، لا یعلمون، یجهلون، و ... هستند؟
پاسخ اجمالی
- نخست باید توجه داشت که حاکمیت و کشورداری در تمام جوامع، وابسته به پذیرش مردم است، و اگر فردی تمام جهات مثبت را برای فرمانروایی داشته؛ اما طرفدارانش به اندازهای نباشند که بتواند با کمک آنان به اداره امور کشور بپردازد، حکومت او دوامی نخواهد داشت. به همین دلیل مقبولیت مردمی مهمترین پشتوانه و پایه برای هر حکومتی است؛ و تمام حکومتها، حتی حکومتهای دیکتاتوری نیز تمام سعی خود را برای جلب درصدی از مقبولیت نزد مردم و گردآوری طرفداران بیشتر انجام میدهند. حکومتهای دینی نیز از این قاعده کلی استثنا نبوده و نمیتوانند بدون پشتوانه مردمی ادامه حیات دهند. از آنجا که مراجعه به آرای مردم نیز نشانگر پشتوانه مردمی است؛ طبیعی است که رآی مردم در هر نظامی و همیشه باید مورد احترام قرار گیرد.[1]
- در تمام جوامع بشری از گذشته تاکنون میان مردم از نظر بیسوادی و باسوادی، همچنین درجهی سواد و دانش تفاوت وجود دارد. از سوی دیگر، نمیتوان مرزبندی دقیقی میان مقدار دانشهای تخصصی افراد و نیز مقدار آگاهیهای سیاسی آنها ایجاد کرد. به همین دلیل، نمیتوان ملاک در رأیدادن را تنها دانش افراد در نظر گرفت؛ زیرا در این صورت باید حق رأی را منحصر در افرادی دانست که از بالاترین درجه دانش و آگاهی برخوردارند که در آن صورت، تعداد رأیدهندگان بسیار محدود شده و نشانگر مقبولیت عمومی گسترده نظام و حکومت نخواهد بود.
- البته افراد اندیشمند فرهنگی و سیاسی موجود هر جامعه باید تلاش کنند تا فرهنگ چگونه رأیدادن و روش درست تصمیمگیریها در امور سیاسی را به مردم آموزش دهند، تا آنان رأی خود را بر اساس احساسات و گرایشات قومی و شخصی به صندوق نیاندازند؛ بلکه بر اساس فکر و آگاهی رأی داده و اگر خودشان توانایی تحلیل درست سیاسی را ندارند، از آگاهان و افراد مطمئن و متخصص آگاهی کسب کنند.
[1]. ر. ک: اکثریت از نگاه قرآن کریم؛ اسلام و نقش مردم در حکومت.
نظرات