جستجوی پیشرفته
بازدید
2039
آخرین بروزرسانی: 1402/01/16
خلاصه پرسش
یکی از شرایط صحت معاملات، وجود منفعت در انجام آن است. آیا مراد، منفعتی است که عقلا آن‌را منفعت بدانند و یا همین‌که یکی از طرفین، انجام معامله را منفعتی برای خویش بداند کافی است؟
پرسش
با سلام؛ با توجه به این‌که دلیل عقلایی، دلیلی است که سند اصلی آن اجتماع و اتفاق نظر عقلا و مردم (و یا همان «آراء محموده») باشد؛ از این‌رو فقها معتقدند که مورد معامله باید دارای منفعت عقلایی باشد. و از طرفی در نوعی یا شخصی بودن این منفعت، اختلاف نظر دارند. سؤال این است که منفعت چطور می‌تواند هم عقلایی (مورد اتفاق نظر عقلا) باشد و هم شخصی؟ آیا حق با علمایی نیست که منفعت عقلایی نوعی را ملاک در صحت معامله می‌دانند و نه منفعت شخصی؟ به عبارت دیگر، اگر معامله‌‌ای نفع شخصی فراوانی هم برای فردی داشته باشد، چنین منفعتی ملاک در صحت نبوده و معامله باید باطل باشد. لطفا توضیح بفرمائید.
پاسخ اجمالی

همان‌گونه که در پاسخ‌های دیگر در همین سایت بدان اشاره شد،[1] «دلیل عقلایی» به دلیلی گفته می‌شود که مبنای آن، اجتماع و اتفاق نظر عقلا، و عموم مردم باشد.

در همین زمینه، در مباحث فقهی، موضوعی مطرح می‌شود که آیا داشتن «منفعت شخصی» کالا برای صحت معامله کافی است یا خیر؟

به نظر می‌رسد مقصود این است که آیا عقلا چنین منفعتی شخصی را نیز منفعتی عقلایی می‌دانند یا خیر؟

به عبارت دیگر، منفعت شخصی کالایی(مانند تصاویر قدیمی) که تنها برای فرد خاصی ارزش دارد، آیا به نظر عقلا چنین منفعتی می‌تواند ملاک صحت معامله باشد و چنین معامله‌ای عقلایی خواهد بود؟

بسیاری از فقها معتقدند که این «منفعت شخصی» می‌تواند ملاک صحت معامله باشد؛ زیرا از نظر عقلا قابل قبول بوده و با «عقلایی بودن معامله» منافاتی ندارد. و در حقیقت باز همان «عقلایی بودن معامله» است که در چنین مواردی ملاک صحت معامله خواهد بود. و این‌گونه نیست که «منفعت شخصی»، ملاکی جداگانه از «عقلایی بودن معامله» و در مقابل آن باشد، نهایت آن‌که کالای مورد نظر برای برخی افراد منفعت دارد، و برای دیگران منفعتی را به دنبال ندارد.


[1]. ر. ک: «اصل عقلایی».

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها