اگر چه در فرهنگ دینی ما شهادت در راه خدا جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد، و بالاترین مقامی است که انسان می‌تواند به آن جایگاه برسد. و به فرموده رسول خدا(ص): «بالاتر از هر کار نیکى می‌توان کار نیک دیگری را تصور کرد، تا آن‌که انسان در راه خدا کشته شود، و چون در راه خدا کشته شد، دیگر کار نیکی بالاتر از شهادت نیست».[i]

اما رسیدن به مقام شهادت خود نتیجه یک تکلیف الهی به نام جهاد است.‏ و چه بسا مجاهدانی که سال‌ها در نبردهای مختلف به جهاد با دشمنان خدا پرداخته، ولی به مقام شهادت نرسیدند. بنابر این، در مرحله اول، وظیفه هر انسان مسلمانی انجام تکالیف الهی است که با شروع سن بلوغ آغاز می‌شود.

البته بین انجام تکالیف در زندگی و آرزو و درخواست شهادت از خداوند، تعارض و ناهمخوانی وجود ندارد؛ به این معنا که انسان می‌تواند همواره از خداوند درخواست کند که زندگی‌اش - حتی اگر بسیار طولانی هم شود- همواره همراه با توفیق انجام تکلیف باشد و در عین حال آرزومند آن باشد که هرگاه اراده پروردگار بر مرگ و پایان زندگی او قرار گرفت، خداوند با شهادت، او را به سمت خویش ببرد؛ اما این‌که انسان تنها هدف خود را در زندگی، شهادت در راه خدا قرار دهد، شاید چندان مطلوب نباشد.

در همین راستا، رهبر معظم انقلاب در پاسخ به فردی که گفته بود: «هدف همه بچه‌‌های مجموعه فرهنگی ما شهادت است»، فرمود:

«هدفتان شهادت نباشد. هدفتان انجام تکلیف فوری و فوتی باشد. گاهی اوقات است که این جور تکلیفی به شهادت منتهی می‌شود، گاهی هم به شهادت منتهی نمی‌شود. البته آرزوی شهادت خوب است، اما هدف کار را شهادت قرار ندهید».[ii]

بنابر این، وظیفه هر مسلمان در درجه اول انجام تکالیفی است که خدای متعال بر عهده او گذاشته است، و اگر در این راستا گام بردارد، رضایت او را به دست خواهد آورد، چه مرگش با شهادت باشد و چه با مرگی عادی روانه دنیای دیگر شود. البته این توفیقی دوچندان خواهد بود که خداوند امتیاز شهادت را نیز نصیب او کند.

[i]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 348، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَوْقَ کُلِّ ذِی بِرٍّ بَرٌّ حَتَّى یُقْتَلَ الرَّجُلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ».

[ii]. ر. ک: پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR.