«حافظ» در لغت به معنای محافظت‌کننده و مراقب است؛[1] اما برای حافظ قرآن تعاریف مختلفی ارائه شده است؛ مانند:

1. با توجه به این‌که واژه «حافظ» به صورت مطلق در روایات و منابع آمده؛ انصراف به حافظ کل قرآن دارد، نه فردی که تنها چند سوره از این کتاب مقدس را در حفظ دارد.

در عرف مسلمانان نیز حافظ قرآن به کسی گفته می‌شود که بتواند کل قرآن را از حفظ بخواند.

2. برخی نیز معتقدند حافظ قرآن به کسی گفته می‌‌شود که توانایی داشته باشد همه آیات قرآن را به صورت روان، فصیح و همراه با درک معنای آیات از حفظ -بدون مراجعه به متن یا کمک خواستن از دیگران- بخواند.
3. با این وجود اما وقتی از حفظ قرآن سخن به میان می‌‌آید، نباید همواره آن را به معنای حفظ کل دانست، زیرا حفظ قرآن، به هر اندازه‌ای که باشد، خوب و ارزشمند است و از همین رو گزارش شده که هرکس سوره‌ی بقره و آل عمران را از حفظ داشت، صحابه پیامبر اسلام(ص) او را بزرگ و گرامی می‌داشتند.[2]

[1]. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 2، ص 253، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1360ش.

[2]. سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 299، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1421ق.