جستجوی پیشرفته
بازدید
12469
آخرین بروزرسانی: 1391/08/21
خلاصه پرسش
چگونه می توان نمازهای نافله را با رغبت و نشاط انجام داد؟
پرسش
اخیراً برخی اخبار و روایات در تأکید خواندن 51 رکعت نماز در شبانه‏ روز را خوانده‏ام، و در مقام تصدیق برایم مسلّم شده که از دست دادنِ منافع نوافل یومیّه خسران بزرگی است، امّا در مقام عزم و اراده، خصوصاً در مورد نوافل ظهر و عصر (8 رکعت هر کدام) احساس سستی می‏کنم، و بر نفسم بسیار سنگین و گران است. و چنانچه می‏دانید، در این موارد معمولاً انسان، خود را توجیه می‏کند که «من کار و درس و مطالعه دارم، و باید به اهمّ برسم». در حالی‏که ائمّه و انبیاء که این اعمال را انجام می‏دادند و چنین سفارش کردند هم کار داشتند، و خود می‏دانستند که ظرفیّت و توانایی‏های مردم به چه نحو است. در هر صورت می‏خواهم اگر می‏شود مطلب را به نحوی برایم بیان کنید که این اکراه و سنگینی نفس نسبت به نوافل یومیّه از من رخت بربندد، و بتوانم با شوق و رغبت به این عبادات گردن بنهم.
پاسخ اجمالی

انسان به اندازه توانایی خود تکالیف دینی را انجام می دهد؛ برای همین، شما هر مقدار که می توانید و کارهای ضروری دیگری در زندگی که ناچار به انجام آن هستید ندارید، نوافل را بجا آورید.

 

انجام نمازهای نافله، نیاز به حال مناجات، عشق و علاقه دارد و گرنه ممکن است نتایج منفی داشته و آن اثر مثبت خود را در روح انسان نگذارد.

پاسخ تفصیلی

پاسخ پرسش شما در ضمن نکات زیر بیان می شود:

 

1. از آیات قرآن [1] و روایات استفاده می شود که آدمی به اندازه توان و قدرت خود مأمور به انجام اعمال مستحبی است و حتی در باره انجام برخی از واجبات هم خداوند متعال یا فرصت بیشتری برای انجام آن عمل لحاظ کرده؛ مانند نمازهای پنج گانه که وقتشان زیاد است و یا جایگزینی برای آن قرار داده است؛ به عنوان نمونه، کسی که به دلیل مریضی، نتواند روزه بگیرد روزه از عهده او در همان حال برداشته شده و باید در زمان توان و قدرت آن را قضا نماید. [2] پس، خداوند از هیچ‌کس بیش از توانایی او تکلیفی نخواسته است. دین اسلام، دینی آسان و مطابق با عقل و منطق و فطرتِ انسان است.

 

2. درست است که خداوند نوافلی را برای نمازهای پنج گانه قرار داده که دارای ثواب فراوانی است، اما قدرت افراد نسبت به انجام آنها متفاوت بوده، و بر حسب موارد و اوقات تغییر پذیر است. اگر کسی بتواند همه آن را انجام دهد و این کار را بکند، ثواب زیادی نصیبش می شود و گرنه به مقداری که توانایی دارد، انجام می دهد؛ زیرا اعمال مستحبی بهتر است که با عشق و علاقه انجام گیرد؛ زیرا زیاده روی در عبادت های مستحبی و انجام آنان بدون میل و با زحمت و مشقّت، ممکن است نتایج منفی را به همراه داشته و انسان به عبادت بی رغبت شود.

 

امام باقر (ع) می فرماید: حضرت رسول اکرم (ص) فرمود: «بدانید که در ابتدا برای هر عبادتى رغبت و میل زیادى است، سپس تدریجاً به سوى سستى منتهى مى‏شود. آن کسى که رغبت و میل شدید او به عبادت بر طبق سنت من باشد، مسلماً او هدایت یافته و آن کس که با سنت و روش من مخالفت کند در گمراهى و ضلالت است و عملش بر زیانش خواهد بود. بدانید من که رسول خدا هستم، هم نماز می­خوانم، هم می­خوابم. گاهى روزه می­گیرم و گاهى هم افطار نموده و روزه نمی­گیرم. می­خندم گریه هم می­کنم. پس هر که از سنت و روش من روگردان شود چنین کسى از من نیست و من از او بیزارم...». [3]

 

امام صادق (ع) می فرماید: «کارى نکنید که عبادت الهى در نظرتان ناپسند جلوه کند». [4]

 

پس، بهتر است هرگاه حال مناجات و عشق و علاقه به انجام مستحبات وجود دارد، آنها را انجام دهد و گرنه به انجام واجبات اکتفا شود و از خدا درخواست نماید تا توفیق انجام مستحبات و حال مناجات را به او عطا نماید.

 

3. در صورتی که انسان به هر دلیل نتواند این نوافل را در وقت خود انجام دهد می تواند قضای آنها را بجا آورد. [5]

 

4. برای ترغیب و علاقه به انجام فرائض و مستحبات ابتدا باید زیر بناهای فکری مورد بررسی قرار گرفته و در اصلاح و تقویت آن کوشید. دیدگاه و عقیده فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و... تأثیر مستقیم بر ایمان و پای بندی او به انجام فرائض و اعمال و رفتار او دارد. پس، باید معرفت دینی را تقویت کرد تا اندیشه در عمل تأثیرگذار باشد.

 

5. برای انجام تکالیف دینی و امور پسندیده باید اراده قوی داشته و اراده خود را تقویت کرد؛ برای همین، راه هایی برای تقویت اراده پیشنهاد می شود که در این باره می توانید به پاسخ سؤال 525 مراجعه نمایید.

 

6. انسان ها در زندگی خود امور ضروری و لازمی دارند که از انجام عبادات مستحبی دارای اهمیت و ثواب بیشتری هستند؛ مانند فراهم کردن نیازهای معیشتی زندگی که در برخی مواقع، اگر این نیازها برآورده نشود، انسان نمی تواند قدرت و نشاط در عبادت پیدا نماید.

 

امام باقر (ع) می فرماید: «هر کس که براى بى‏نیازى از مردم، و در رفاه قرار دادن خانواده خود، و نیکى کردن به همسایه، به کسب روزى (و امکانات زندگى) بپردازد، روز قیامت در حالى خداى بزرگ را ملاقات مى‏کند که صورتى همچون ماه شب چهاردهم دارد». [6]

 

همچنین در روایتی نقل شده است که گروهی از اصحاب پیامبر اکرم (ص) کسب و کار را رها کرده، دکّان هاى خود را بستند و به عبادت پرداختند و گفتند: «روزى ما خواهد رسید»؛ چون پیغمبر (ص) این خبر را شنید، ایشان را نزد خود خواست و فرمود: «چه چیز شما را بر این کار واداشت؟»، گفتند: اى رسول خدا! خدا رساندن روزى ما را کفالت کرد و از این رو به عبادت پرداختیم. آن حضرت فرمود: «هر کس چنین کند دعایش مستجاب نخواهد شد، بروید دنبال کار (و طلب روزى حلال)». [7]

 

حال اگر کسب روزی مورد نیاز از راه حلال که بر سرپرست خانواده واجب است، با مستحباتی در تعارض باشد، لازم است که به واجب عمل کرده و مستحب را ترک نمود، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که طلب روزی با زیاده خواهی و تکاثر دو موضوع جدا از هم می باشند.

 

پس، هم باید دنیای خود را تأمین کرد و هم آخرت و اگر یکی رها شود انسان به رستگاری نمی­رسد.

 

برای آگاهی بیشتر نمایه های زیر را مطالعه نمایید:

 

«راه های تقویت اراده»، سؤال 525 (سایت: 572) .

 

«دعا به صورت خوابیده»، سؤال 11570 (سایت: 11396) .

 

«روش تقویت علاقه به عبادت»، سؤال 1566 (سایت: 1580) .

 

«قضای اعمال مستحبی»، سؤال 2751 (سایت: 2988) .

 



[1] مانند:«فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطیعُوا وَ أَنْفِقُوا خَیْراً لِأَنْفُسِکُمْ...»:   پس تا مى‏توانید تقواى الهى پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که براى شما بهتر است‏. (تغابن، 16)؛ «...فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ...»: پس به اندازه‏اى که براى شما ممکن است از آن تلاوت کنید و نماز را بر پا دارید و زکات بپردازید. (مزمل، 20).

[2] برای آگاهی بیشتر «قضای روزه ماه مبارک رمضان»، سؤال 9150 را مطالعه کنید.

[3] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 68، ص 209 و 210، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق.

[4] بحارالانوار، ج 68، ص 213.

[5] برگرفته از نمایه «قضای اعمال مستحبی»، سؤال 2751 (سایت: 2988).

[6] حرّ عاملی، محمد بن حسن بن علی، ‏وسائل الشیعة، ج 17، ص 21، مؤسسه آل البیت، قم، 1409ق.

[7] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 5، ص 84، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1365ش.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها