برای این که پاسخ ما هماهنگ با سؤال او باشد، او دو نفر یکی از سلف به نام عمر بن خطاب و دیگری از خلف به نام صلاح الدین ایوبی را معرفی کرده است.

در مقابل یادآور می شویم که ما نیز از جهاد شیعه در عصر سلف و خلف یاد می کنیم. در سلف کافی است که بیشترین بار جهاد در عصر رسول خدا (ص) بر دوش علی (ع) بود، و حدیث "لا فتی إلا علی لا سیف إلا ذو الفقار" درباره او شنیده شد. در جنگ خندق، و در روزی که به فرموده رسول خدا (ص): «همه اسلام یا همه ایمان در برابر همه شرک قرار گرفته بود».[1] علی بن ابی طالب (ع) در دفاع از اسلام و کشتن عمرو بن عبدود، شجاع نامدار عرب، شجاعت و اخلاص از خود نشان داد که پیامبر (ص) درباره او فرمود: «لمبارزة علی لعمروبن عبدود (یوم الخندق) افضل من عبادة الثقلین، او افضل من اعمال امتی الی یوم القیامة».[2] چنان که می بینید، تنها یک عمل علی بن ابی طالب (ع) در دفاع از اسلام، بر تمام اعمال امت پیامبر (ص) تا قیامت برتری دارد؛ فتوحات خلفا و پیروان شان که جای خود دارد. و در فتح خیبر، پیامبر (ص) درباره او فرمود: "کرّار غیر فرّار"؛ او پیوسته حمله می کند و پا به فرار نمی گذارد. در مقابل دو نفر که پیش از او رفتند از میدان نبرد فرار کردند.

علی (ع) علاوه بر جهاد با مشرکان، با سه گروه دیگر نیز جهاد کرد: پیمان شکنان، ستمکاران و شورشگران نافرمان. نبرد با این سه گروه در حدیث رسول خدا (ص) آمده است.

این از ائمه شیعه، اما از خود شیعیان کافی است یادآور شویم که در نوع فتوحات، شیعیان علی (ع) شرکت تامی داشتند. یمنی ها از قبیله های مختلف چون حمدان و کنده و ... همگی شیعیان علی (ع) بودند و همین سبب شد که گروهی از آنان از یمن مهاجرت کرده، ساکن عراق گشتند تا در فتوحات اسلامی شرکت داشته باشند.

فاتح شام، و دیار بکر و آسیای صغیر ابو أیوب أنصاری میهماندار پیامبر (ص)، شیعه خالص علی (ع) بود و هم اکنون قبرش در اسلامبول مزار همگان است. محمد بن أبی بکر که از نظر روح و روان فرزند علی (ع) بود، به دستور آن حضرت برای ادامه گسترش اسلام به مصر رفت و به شهادت رسید و پس از وی مالک اشتر برای ادامه مأموریت به مصر اعزام شد که متأسفانه در نیمه راه با دسیسه معاویه مسموم گشت و هم اکنون قبرش مزار است.

در دوران خلفا، فاصله شیعه و سنی در حد امروز نبود، بلکه در فتوحات با داشتن گرایش های مختلف، همه شرکت می کردند.

این از سلف، اما درباره خلف، کافی است که بدانیم مرابطه (مرزبانی) که یکی از وظایف بزرگ مسلمانان است که غالباً به وسیله دولت های شیعه صورت گرفته است.

حمدانیان در شام، فاطمیان در شمال آفریقا و علویان در طبرستان و دیلمان و گیلان مرزبانان اسلام بودند. دولت های شیعه در هند در مبارزه با بت پرستی و تشکیل دولت اسلامی برای خود سرگذشت مفصلی دارند، و اکبرآباد در هند مرکز دولت های شیعه بود.

کسانی که علاقه مندند از جهاد نظامی شیعه در جهان آگاه شوند به کتاب "جهاد الشیعة" نگارش خانم دکتر "سمیرة مختار اللیثی" چاپ دار الجیل مراجعه کنند.

نبرد صفویان در جنوب ایران با پرتغالی ها و نبرد ایرانیان با روس و انگلیس در شمال و جنوب ایران، از صفحات زرین جهاد شیعه با کافران است. وقتی پرتغالی ها، بندرعباس را اشغال کردند، و نام آن را "بندر گمبرون" نهادند، شاه عباس صفوی با نیروی ایمان شیعیان آن جا را پس گرفت و نام آن را "بندرعباس" نهاد. جهاد نادرشاه با هندیان بت پرست یکی از بزرگ ترین صفحات تاریخ جهاد اسلامی با بت پرستان است.

در این قرن (چهاردهم)، آن گاه که انگلستان عراق را اشغال کرد، مرجعیت شیعه به پیشوایی آیت الله محمد تقی شیرازی توانست، با بر پا کردن "ثورة العشرین" در سال 1920 میلادی این سرزمین اسلامی را از وجود زالو صفتان انگلیسی پاک گرداند و به این کشور استقلال بخشد.

در این چند سال اخیر بزرگ ترین ضربه را شیعیان لبنان بر پیکر اسرائیل وارد ساختند و مقاومت اسلامی لبنان در چند مرحله اسرائیل را که تا پایتخت لبنان پیشروی کرده بود به گونه ای خفت بار عقب نشاند و زهر چشمی به آنان نشان داد که تاکنون از مجموع دولت های عربی دریافت نکرده بودند. نیز شیعیان ایران با پدید آوردن انقلاب اسلامی در ایران، کشورهای استعمارگر غربی را از این کشور اسلامی بیرون راندند. و امروز ملت و دولت ایران، در منطقه خاورمیانه، بلکه در کل جهان، پرچم مبارزه با استعمار غرب را در دست دارند و تاکنون کشورهای متعددی در این مبارزه از ملت ایران الگو گرفته اند، که ملت های لبنان، فلسطین، عراق، سودان و ... از آن جمله اند.

ما در این جا جهاد نظامی شیعه را به صورت بس موجز و فشرده یادآور شدیم، ولی حقیقت این است که گرد آوردنده این سؤال ها تصور کرده که جهاد، تنها جهاد نظامی است، و از عظمت جهاد علمی و فرهنگی غفلت کرده است.

اگر جهاد قلمی و فرهنگی نبود، هرگز سربازان فداکار و از خود گذشته در میدان نبرد از جان گذشتگی نشان نمی دادند.

ائمه اهل بیت (ع) از رسول خدا (ص) نقل می کنند که فرمود: " سه چیز است که پرده ها را می شکافد و به درگاه الاهی می رسد:1. صدای قلم دانشمندان 2. صدای پای جهادگران 3. صدای ریسندگی زنان پرهیزگار."[3]؛

همچنین فرمود: " بالاترین جهاد، گفتن سخن حق نزد فرمانروای ستمکار است."[4]

پیشوایان معصوم شیعه که به شمشیر ظالمان و یا ستم ستمگران جام شهادت نوشیده اند به خاطر این سخنان حق بود که نزد ظالمان می گفتند، در حالی که گروه های دیگر با خلفای اموی و عباسی سازشکاری داشتند و با آنها کنار می آمدند، به جز افراد نادر که نمی توان روی آنها حساب کرد.

انسان تصور می کند میدان جهاد، بستر نظامیان است، ولی تاریخ بر خلاف آن گواهی می دهد. علما و دانشمندان شیعه به خاطر جهاد فرهنگی و نشر اسلام ناب محمدی، به وسیله ستمگران جام شهادت نوشیده، یا به شمشیر کشته شده اند و یا به دار آویخته شده و احیاناً بدن های آنان را سوزانده اند.[5]

دانشمندان تشیع و تسنن به این حقیقت معترف اند که اکثر قریب به اتفاق علوم و دانش های اسلامی توسط امامان شیعه و پیروان شان پایه گذاری شده است و تمدن بزرگ اسلامی که در طی قرون دوم تا پنجم هجری روی داد، در نتیجه تلاش های علمی امامان شیعه و شاگردان آنان بود.

یکی از علومی که به انفاق دانشمندان فریقین توسط امامان اهل بیت پیامبر پدید آمده علم نحو است. اصول کلی این علم را حضرت امام علی بن ابی طالب (ع) پدید آورد تا مردم مسلمان بتوانند در پرتو آن، قرآن و سنت پیامبر (ص) و دیگر متون عربی را صحیح بخوانند. و فروع این علم را به شاگرد خود ابوالاسود دوئلی واگذار نمود تا جزئیات علم نحو را زیر نظر آن حضرت تدوین نماید. او نیز چنین کرد، و پس از آن با استفاده از علم نحو، برای نخستین بار به اعراب گذاری قرآن پرداخت. یک قرن بعد فرد دیگری از شیعیان علی بن ابی طالب به نام خلیل بن احمد فراهیدی که خود پدید آوردنده برخی از علوم اسلامی است، اعراب گذاری قرآن را تکمیل نمود و به صورت کنونی درآورد.

بنابراین، همه مردم مسلمان، اعم از تشیع و تسنن از صدر اسلام تاکنون، از این جهت که می توانند قرآن را در پرتو اعراب گذاری هایی که توسط شاگردان و شیعیان علی بن ابی طالب صورت گرفته، صحیح تلاوت کنند، مرهون تلاش های و زحمات امیرالمؤمنین (ع) و شاگردان و شیعیان آن حضرت اند.

در هر حال شیعه مفتخر است که با جهاد قلمی و فرهنگی خود، تفکر اسلام ناب محمدی را که در تعالیم اهل بیت (ع) – همتای قرآن – متجلی است، به جهانیان معرفی کرده است.[6]

علاوه بر این اگر شخصیت و برتری افراد به اندازه گسترش جغرافیایی حکومت آنان باشد، پس دو خلیفه نخست بر پیامبر (ص) نیز برتری دارند؛ زیرا در زمان پیامبر (ص) قدرتی که اسلام پیدا کرد، کمتر از قدرتی بود که در زمان آن دو به دست آورد.

اگر واقعاً میزان همان گسترش جغرافیایی حکومت است، در زمان هارون الرشید خورشید اسلام، بیش از همه وقت درخشش گرفت، پس باید هارون بالاتر از همه حتی پیامبر اکرم (ص) و خلفا باشد!

نکته باریک تر از مو این است که گسترش قلمرو اسلام، مرهون خلافت این دو نفر نبود، مرهون تعالیم روح بخش اسلام بود که دل ها آن را می پذیرفت و مردم از حکومت های جائر خود، خسته و نالان بودند.

ندای لا إله الاّ الله، همراه با عدالت خواهی و مساوات میان انسان ها، جاذبه ای داشت که ملت ها را به سوی اسلام، متوجه می کرد. در عین حال نباید فرهنگ جهاد و شهادت را که اسلام آورده بود، در گسترش اسلام، نادیده گرفت.

مضاف بر این که اختلاف و دو دستگی در دوران خلافت امام علی (ع) نتیجه شیوه حکومت خلفای پیشین بود، خصوصاً در دوران خلیفه سوم، عدالت خواهی و انسان دوستی، به زراندوزی و تعصب قبیله ای تبدیل شد و امام می خواست این ملت دنیا طلب و زراندوز را به دوران عصر رسول خدا (ص) باز گرداند. دنیا طلبان، با چنین حکومتی مخالفت کردند و با قدرت های مالی که قبلاً اندوخته بودند، ارتشی را برای جنگ با علی (ع) ترتیب دادند، و امام (ع) نیز به فرمان پیامبر (ص)، و صریح آیات قرآن با آنان جنگید.[7]

بنابراین، اختلافات، معلول حکومت علی (ع) نبود، معلول آن تربیت های نادرست پیشینیان بود که پذیرای حکومت عدل الاهی نبودند.[8]