لطفا صبرکنید
بازدید
138123
138123
آخرین بروزرسانی:
1392/06/25
کد سایت
fa35280
کد بایگانی
42669
نمایه
آیات سجده‌های واجب و مستحب در قرآن
طبقه بندی موضوعی
دو سجده|رکوع و سجده
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
در قرآن چند سجده تلاوت وجود دارد؟ در کدام آیات، سجده واجب و در کدام آیات سجده مستحب است؟
پرسش
در قرآن چند سجده تلاوت وجود دارد؟ در کدام آیات، سجده واجب و در کدام آیات سجده مستحب است؟
پاسخ اجمالی
در قرآن مجید، آیاتی وجود دارد که به آیات سجده نام‌‌گذاری شده‌اند. و آن آیات، آیاتى هستند که خواندن، یا گوش دادن، و یا شنیدن آنها سبب وجوب یا استحباب سجده می‌شود، اما نوشتن یا مشاهده و نگاه به آیات نوشته شده، همچنین تصور و خطور کردن این آیات به ذهن سبب وجوب یا استحباب سجده نمی‌شود.[1]
مجموع این آیات، پانزده آیه است که سجده در چهار آیه، واجب و در یازده آیه مستحب است.
چهار آیه‌ای که دارای سجده واجب هستند به آنها «عزائم» یا «آیات عزائم» گفته می‌شود.[2] این آیات عبارت‌اند از: 1. آیه پانزدهم[3] سوره سجده (الم تنزیل)؛ 2. آیه سی و هفتم[4] سوره فصلت؛ 3. آیه شصت و دو[5] سوره نجم، 4. آیه نوزدهم[6] سوره علق.[7]
هر گاه انسان تمام این آیات را بخواند یا بشنود یا گوش دهد، سجده بر او واجب می‌شود، ولی با خواندن بخشی از آیه حتی لفظ سجده، سجده بر او واجب نمی‌شود.[8]
اما یازده آیه‌ای که دارای سجده مستحب هستند عبارت‌اند از: 1. آیه دویست و شش[9] سوره اعراف؛ 2. آیه پانزدهم[10] سوره رعد؛ 3. آیه چهل و نه[11] سوره نحل؛ 4. آیه صد و نه[12] سوره اسراء(بنى اسرائیل)؛ 5. آیه پنجاه و هشت[13] سوره مریم؛ 6. آیه هیجده[14] سوره حج؛ 7. آیه هفتاد و هفت[15] سوره حج؛ 8. آیه شصت[16] سوره فرقان؛ 9. آیه بیست و شش[17] سوره نمل؛ 10. آیه بیست و چهار[18] سوره ص؛ 11. آیه بیست و یک[19] سوره انشقاق.[20]
مجموع این آیات، پانزده آیه است که سجده در چهار آیه، واجب و در یازده آیه مستحب است.
چهار آیه‌ای که دارای سجده واجب هستند به آنها «عزائم» یا «آیات عزائم» گفته می‌شود.[2] این آیات عبارت‌اند از: 1. آیه پانزدهم[3] سوره سجده (الم تنزیل)؛ 2. آیه سی و هفتم[4] سوره فصلت؛ 3. آیه شصت و دو[5] سوره نجم، 4. آیه نوزدهم[6] سوره علق.[7]
هر گاه انسان تمام این آیات را بخواند یا بشنود یا گوش دهد، سجده بر او واجب می‌شود، ولی با خواندن بخشی از آیه حتی لفظ سجده، سجده بر او واجب نمی‌شود.[8]
اما یازده آیه‌ای که دارای سجده مستحب هستند عبارت‌اند از: 1. آیه دویست و شش[9] سوره اعراف؛ 2. آیه پانزدهم[10] سوره رعد؛ 3. آیه چهل و نه[11] سوره نحل؛ 4. آیه صد و نه[12] سوره اسراء(بنى اسرائیل)؛ 5. آیه پنجاه و هشت[13] سوره مریم؛ 6. آیه هیجده[14] سوره حج؛ 7. آیه هفتاد و هفت[15] سوره حج؛ 8. آیه شصت[16] سوره فرقان؛ 9. آیه بیست و شش[17] سوره نمل؛ 10. آیه بیست و چهار[18] سوره ص؛ 11. آیه بیست و یک[19] سوره انشقاق.[20]
[1]. یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى، العروة الوثقى فیما تعم به البلوى( المحشّٰى)، گردآورنده: محسنى سبزوارى، احمد، ج 2، ص 578، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1419 ق.
[2]. جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، هاشمی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ج 1، ص 156، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(ع)، قم، چاپ اول، 1426ق.
[3]. «إِنَّما یُؤْمِنُ بِآیاتِنَا الَّذینَ إِذا ذُکِّرُوا بِها خَرُّوا سُجَّداً وَ سَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لا یَسْتَکْبِرُونَ».
[4]. «وَ مِنْ آیاتِهِ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَ لا لِلْقَمَرِ وَ اسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذی خَلَقَهُنَّ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ».
[5]. «فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَ اعْبُدُوا».
[6]. کَلاَّ لا تُطِعْهُ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ.
[7]. العروة الوثقى فیما تعم به البلوى( المحشّٰى)، ج 2، ص 577؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ج 1، ص 156.
[8]. العروة الوثقى (المحشى)، ج 2، ص 578.
[9]. «إِنَّ الَّذینَ عِنْدَ رَبِّکَ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ یُسَبِّحُونَهُ وَ لَهُ یَسْجُدُونَ».
[10]. «وَ لِلَّهِ یَسْجُدُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ ظِلالُهُمْ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ».
[11]. «وَ لِلَّهِ یَسْجُدُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مِنْ دابَّةٍ وَ الْمَلائِکَةُ وَ هُمْ لا یَسْتَکْبِرُونَ».
[12]. «وَ یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ یَبْکُونَ وَ یَزیدُهُمْ خُشُوعاً».
[13]. «أُولئِکَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّیَّةِ إِبْراهیمَ وَ إِسْرائیلَ وَ مِمَّنْ هَدَیْنا وَ اجْتَبَیْنا إِذا تُتْلى عَلَیْهِمْ آیاتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکِیًّا».
[14]. «أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجُومُ وَ الْجِبالُ وَ الشَّجَرُ وَ الدَّوَابُّ وَ کَثیرٌ مِنَ النَّاسِ وَ کَثیرٌ حَقَّ عَلَیْهِ الْعَذابُ وَ مَنْ یُهِنِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ مُکْرِمٍ إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ ما یَشاءُ».
[15]. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَ افْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ».
[16]. وَ إِذا قیلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمنِ قالُوا وَ مَا الرَّحْمنُ أَ نَسْجُدُ لِما تَأْمُرُنا وَ زادَهُمْ نُفُوراً.
[17]. اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ.
[18]. قالَ لَقَدْ ظَلَمَکَ بِسُؤالِ نَعْجَتِکَ إِلى نِعاجِهِ وَ إِنَّ کَثیراً مِنَ الْخُلَطاءِ لَیَبْغی بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ إِلاَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ قَلیلٌ ما هُمْ وَ ظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَ خَرَّ راکِعاً وَ أَنابَ.
[19]. وَ إِذا قُرِئَ عَلَیْهِمُ الْقُرْآنُ لا یَسْجُدُونَ.
[20]. العروة الوثقى (المحشى)، ج2، ص 577 – 578؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ج 1، ص 156.
نظرات
