لطفا صبرکنید
بازدید
8980
8980
آخرین بروزرسانی:
1397/09/17
کد سایت
fa65918
کد بایگانی
80818
نمایه
نهی از نماز در هنگام طلوع و غروب خورشید
طبقه بندی موضوعی
فقه و احکام|نماز|نماز شب و نوافل یومیه|• دیگر احکام مرتبط با نماز|نماز
اصطلاحات
شمس ، خورشید ، آفتاب
گروه بندی اصطلاحات
سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا هنگام طلوع و غروب آفتاب و نیز در وسط روز نباید نماز مستحبّی خواند؟!
پرسش
آیا هنگام طلوع و غروب آفتاب و نیز در وسط روز نباید نماز مستحبّی خواند؟!
پاسخ اجمالی
بنابر نقل برخی روایات، پیامبر خدا(ص) توصیه فرمود تا در برخی از اوقات نماز نخوانیم؛ مانند:
«... وَ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص عَنِ الصَّلَاةَ عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ عِنْدَ غُرُوبِهَا وَ عِنْدَ اسْتِوَائِهَا ...»؛[1] پیامبر(ص) از خواندن نماز در هنگام طلوع آفتاب، هنگام غروب آفتاب و هنگامی که آفتاب در وسط آسمان است،[2] نهی کرده است.[3]
در ارزیابی این روایت باید گفت؛ سند آن به دلیل حضور فردی به نام شعیب بن واقد که توثیق نشده، سندی ضعیف شمرده شده است،[4] و برخی نیز معتقدند که این روایت از روی تقیه صادر شده است.[5] با این وجود، بزرگانی مانند مجلسی اول بر اساس مبنای خودشان، این روایت را صحیح می‌دانند.[6]
صرف نظر از سند و در ارزیابی محتوا نیز باید گفت؛ این روایت دارای اشکالات محتوایی است:
1. مخالف و یا مخصّص آیاتی از قرآن است که به صورت مطلق، امر به خواندن نماز کرده و آن‌را مقید به زمان خاصی نمی‌کند؛[7] مانند: «... أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکری».[8]
2. با روایات دیگری که در این زمینه وجود دارد، ناهمخوان است. امام زمان(ع) در خصوص روایتی که دلیل منع نماز خواندن این ساعات را قرار گرفتن در شاخ شیطان معرفی کرده‌اند، به محمد بن عثمان عمری فرمودند: «اگر چنین باشد که خورشید میان دو شاخ شیطانى طلوع و میان دو شاخ شیطانى غروب مىکند، پس در این دو وقت نماز بخوان و بینى شیطان را به خاک بمال؛ زیرا هیچ چیزى بهتر از نماز بینى شیطان را به خاک نمی‌مالد».[9]
این روایت ناظر به آن است که گویا باور نادرستی در این زمینه وجود داشت و دلیل نادرستی نیز برای آن ارائه شده بود که در این روایت، هم اصل آن باور نفی می‌شود و هم دلالت آن.
به هرحال، حتی اگر روایت اول را بپذیریم، مراد روایت آن خواهد بود که خواندن نمازهای مستحبی در این زمان‌ها پاداش کمتری نسبت به دیگر اوقات دارد، نه آن‌که نماز خواندن در چنین زمان‌هایی حرام یا مکروه باشد.[10]
«... وَ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ص عَنِ الصَّلَاةَ عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ عِنْدَ غُرُوبِهَا وَ عِنْدَ اسْتِوَائِهَا ...»؛[1] پیامبر(ص) از خواندن نماز در هنگام طلوع آفتاب، هنگام غروب آفتاب و هنگامی که آفتاب در وسط آسمان است،[2] نهی کرده است.[3]
در ارزیابی این روایت باید گفت؛ سند آن به دلیل حضور فردی به نام شعیب بن واقد که توثیق نشده، سندی ضعیف شمرده شده است،[4] و برخی نیز معتقدند که این روایت از روی تقیه صادر شده است.[5] با این وجود، بزرگانی مانند مجلسی اول بر اساس مبنای خودشان، این روایت را صحیح می‌دانند.[6]
صرف نظر از سند و در ارزیابی محتوا نیز باید گفت؛ این روایت دارای اشکالات محتوایی است:
1. مخالف و یا مخصّص آیاتی از قرآن است که به صورت مطلق، امر به خواندن نماز کرده و آن‌را مقید به زمان خاصی نمی‌کند؛[7] مانند: «... أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکری».[8]
2. با روایات دیگری که در این زمینه وجود دارد، ناهمخوان است. امام زمان(ع) در خصوص روایتی که دلیل منع نماز خواندن این ساعات را قرار گرفتن در شاخ شیطان معرفی کرده‌اند، به محمد بن عثمان عمری فرمودند: «اگر چنین باشد که خورشید میان دو شاخ شیطانى طلوع و میان دو شاخ شیطانى غروب مىکند، پس در این دو وقت نماز بخوان و بینى شیطان را به خاک بمال؛ زیرا هیچ چیزى بهتر از نماز بینى شیطان را به خاک نمی‌مالد».[9]
این روایت ناظر به آن است که گویا باور نادرستی در این زمینه وجود داشت و دلیل نادرستی نیز برای آن ارائه شده بود که در این روایت، هم اصل آن باور نفی می‌شود و هم دلالت آن.
به هرحال، حتی اگر روایت اول را بپذیریم، مراد روایت آن خواهد بود که خواندن نمازهای مستحبی در این زمان‌ها پاداش کمتری نسبت به دیگر اوقات دارد، نه آن‌که نماز خواندن در چنین زمان‌هایی حرام یا مکروه باشد.[10]
[1]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 4، ص 10، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[2]. ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، ج 4، ص 323، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، 1404ق.
[3]. ر. ک: «طلوع و غروب خورشید»، 3257.
[4]. موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج 11، ص 365، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ اول، 1418ق.
[5]. مازندرانی، محمد هادی بن محمد صالح، شرح فروع الکافی، محقق، مصحح، محمودی، محمد جواد، درایتی، محمد حسین، ج 2، ص 465، قم، دار الحدیث للطباعة و النشر، چاپ اول، 1429ق.
[6]. مجلسی اول، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی‌پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 9، ص 337، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
[7]. ر. ک: «معنای اقامه نماز»، 5242.
[8]. طه 14.
[9]. من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 498.
[10]. طباطبایی حائری، سید علی، ریاض المسائل، محقق، مصحح، بهره‌مند، محمد، قدیری، محسن، انصاری، کریم، مروارید، علی، ج 1، ص 112، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1418ق.
نظرات
