متکلمان اسلامی دو دلیل اصلی در مورد وجود معاد ارائه کرده‌اند که به نظر اشکالاتی بر آنها وارد است: 1. یکی این‌که مقتضای حکمت الهی وجود جهانی دیگر است؛ (ر. ک: بدایة المعارف الإلهیة فی شرح عقائد الإمامیة، ج ‏2، ص 257). همچنین در رد قول کسانی که نشور حیوانات را مستند به حکمت الهی دانسته‌اند، گفته‌اند: خلقت حیوانات برای انتفاع انسان در زندگی دنیایی است، و از این جهت آفرینش حیوانات بیهوده نیست هرچند برای آنها معادی نباشد؛ (ر. ک: بدایة المعارف الإلهیة فی شرح عقائد الإمامیة، ج ‏2، ص 260). اینجا اشکال ما هم رخ می‌نماید و آن این‌که ممکن است خلقت انسان هم برای هدف دیگری باشد؛ مثلاً اگر بخواهیم درون دینی صحبت کنیم می‌گوییم آفرینش انسان‌ها برای انتفاع انسان کامل است، یا اگر روی مثال مناقشه کنید می‌گویم آفرینش انسان همین‌قدر که ممکن است برای هدف دیگری باشد - هرچند ما از آن اطلاعی نداشته باشیم - کافی در نفی این دلیل می‌باشد. 2. از جمله دلایلی که برای ثابت کردن جهان آخرت ذکر شده است، وجود عدالت برای خداوند است؛ (ر. ک: بدایة المعارف الإلهیة فی شرح عقائد الإمامیة، ج ‏2، ص 263). اشکال ما این‌که وجود عدالت خداوند لزوماً به اثبات آخرت بیانجامد یک دلیل انّی می‌باشد و مفید یقین نیست، به طوری که در توضیح بیشتر می‌توان گفت: چرا نگوییم می‌توان بدون لحاظ جهان دیگر عدالت خداوند را نسبت به مخلوقات محقق کرد؛ مثلاً با رجعت به همین دنیا و یا ... لذا دیگر تحقق عدالت ملازمه‌ای با وجود جهان دیگر نخواهد بود.