جستجوی پیشرفته
بازدید
7515
آخرین بروزرسانی: 1400/06/06
 
کد سایت fa78949 کد بایگانی 96399 نمایه ذکر «سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر»
طبقه بندی موضوعی صفات ذاتیه|صفات فعلیه
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
خلاصه پرسش
آیا «تکبیر و تهلیل خدا» ناظر به «توحید ذاتی»، «تسبیح خدا» ناظر به «توحید صفاتی جلالی»، «حمد خدا» ناظر به «توحید صفاتی جمالی»، و «شکر خدا» ناظر به «توحید افعالی» می‌باشد؟
پرسش
با سلام. آیا تکبیر و تهلیل ناظر بر توحید ذاتی، سبحان الله ناظر بر توحید صفاتی جلالی، الحمد لله ناظر بر توحید صفاتی جمالی، و شکراً لله ناظر بر توحید افعالی می‌باشد؟
پاسخ اجمالی
اذکار مطرح شده در پرسش، حاوی معارف فراوانی است. برخی از مفسران قرآن در مورد تسبیحات اربعه می‌گویند: ذکر «سبحان الله» به مقام تنزیه و تقدیس اشاره دارد - مقصود از مقام تنزیه و تقدیس این است که هیچ چیزی شبیه و مانند خداوند نیست؛ خداوند منزه و برتر از شباهت با مخلوقین است. - ذکر «الحمد لله» به مقام تشبیه اشاره می‌کند - منظور از تشبیه این است که هر چند چیزی عیناً شبیه خداوند نیست؛ ولی در اصل وجود و کمالات وجودی شبیه خداوند هستند و تباین ذاتی و اختلاف جوهری میان وجود خداوند و موجودات نیست؛ یعنی وجود خداوند و کمالات خداوند به گونه‌ای نیست که ما نتوانیم هیچ مفهومی از آن داشته باشیم.- و ذکر «لا اله الا الله» به جمع میان تشبیه و تنزیه نظر دارد. ذکر «الله اکبر» نیز به مقام فوق تشبیه و تنزیه اشاره دارد.[1]
حق تعالی فوق تمام اوصاف و فوق تشبیه و تنزیه است؛ خداوند برتر از آن است که به وصف درآید؛ چه وصف به صورت تنزیهی باشد و چه وصف به صورت تشبیهی؛ یعنی کنه ذات خداوند برتر از آن است که به شناخت درآید و توصیف شود و آنچه از تنزیه و تشبیه یا جمع بین این دو بیان شد مربوط به مقام  جلوه‌گری خداوند است نه مقام ذات.
البته برداشتی که در متن پرسش آمده نیز قابل پذیرش بوده و با قواعد ادبی و مباحث کلامی نیز ناهمخوانی ندارد.
تکبیر و تهلیل نشانگر آن است که ذات خدا تعدد پذیر نیست. حمد و ستایش خدا در بیشتر موارد نشانگر توجه به صفات جمال است و تسبیح خدا بر این واقعیت تأکید می‌کند که هیچ صفت نقصی را نمی‌توان به خدا نسبت داد. از طرفی چون تمام برکات و نعمت‌ها از طرف خدا است، شکر خدا نیز به نوعی منعکس‌کننده این توحید در افعال است.
 

[1]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 169، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها