جستجوی پیشرفته
بازدید
66288
آخرین بروزرسانی: 1399/03/21
خلاصه پرسش
آیا در نمازها و بعد از قرائت حمد، لزوماً باید یک سوره کامل خواند؟
پرسش
آیا خواندن سوره در نماز، واجب است؟ آیا این سوره، باید کامل باشد؟ روایات اسلامی در این زمینه چه می‌گویند؟
پاسخ اجمالی

در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، نمازگزار - بنابر احتیاط واجب- باید بعد از حمد، سوره‌ای از قرآن را بخواند، مگر این‌که وقت نماز تنگ باشد، یا انسان ناچار شود که سوره را نخواند؛ مثل این‌که بترسد که اگر سوره بخواند دزد یا درنده، یا چیز دیگرى به او آسیب بزند.[1]

اما در نماز مستحبى خواندن سوره لازم نیست، مگر در بعضى از نمازهاى مستحبى -مثل نماز لیلة الدفن- که سوره مخصوصى دارد؛ پس اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، باید همان سوره را بخواند.[2]

البته، برخی از فقها[3] خواندن سوره در نمازها (واجب و غیر واجب) را مستحب شمرده‌اند.

اما در مورد جواز خواندن بخشی از سوره در نماز واجب، چند دسته روایت وجود دارد:

الف) عدم کفایت بخشی از سوره در نماز

برخی از روایات بیان می‌کنند که در نماز نمی‌توان به خواندن بخشی از یک سوره اکتفا نمود؛ مانند:

  1. امام صادق‌(ع) از پدرانش نقل نمود که پیامبر اسلام(ص) از خواندن کمتر از یک سوره(کامل) و تکه‌تکه کردن سوره در نمازهای واجب نهی کرد.[4]
  2. امام صادق(ع): در نماز واجب کمتر و بیشتر از یک سوره(کامل) خوانده نمی‌شود.[5]

ب) جواز خواندن بخشی از یک سوره در نماز

برخی از روایات بیان می‌کنند که در نماز می‌توان به خواندن بخشی از یک سوره اکتفا نمود؛ مانند:

  1. امام باقر(ع) و یا امام صادق(ع) در جواب کسی که پرسیده بود، آیا می‌شود یک سوره را در دو رکعت نماز تقسیم نمود، فرمود: «بله، به هر اندازه‌ای که می‌خواهی تقسیم کن».[6]
  2. ابوبصیر از امام صادق(ع) پرسید که آیا می‌توان یک سوره را در دو رکعت نماز واجب خواند؟ امام(ع) فرمود بله، اگر آن سوره شامل شش آیه باشد، نصف آن در رکعت اول و نصف دیگر را در رکعت دوم خوانده می‌شود.[7]
  3. از امام رضا(ع) پرسیده شد که آیا می‌توان در یک رکعت نماز سوره حمد و نصف یک سوره را خوانده و در رکعت بعد بدون آن‌که سوره حمد را بخواند، به ادامه قرائت همان سوره پرداخت؟ امام(ع) پاسخ دادند: «(در رکعت دوم) ابتدا سوره حمد را خوانده و سپس ادامه سوره را بخواند».[8]

شیخ طوسی در جمع‌بندی این روایات بیان می‌دارد: با توجه به احادیثی که از خواندن تنها بخشی از سوره در نماز واجب نهی کرده، و نیز با توجه به اینکه احادیث دیگر، موافق با مذهب اهل‌سنت است، روایاتی که خواندن سوره ناقص را مجاز می‌دانند، یا در مقام تقیّه بوده و یا ویژه نماز نافله‌اند.[9]

بیشتر فقها نیز همین نظر را می‌پذیرند که و البته این نظر اجتهادی آنان بوده و از ضروریات مذهب نیست و می‌تواند در گفتگوهای علمی بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.[10]

ضمائم:

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت قرائت سوره در نمازهای واجب، چنین است:[11]

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، انسان باید سوره‌ی حمد را بخواند و پس از آن بنابر احتیاط واجب، یک سوره‌ی کامل قرائت کند. ولی اگر وقت نماز تنگ باشد یا انسان بترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا چیز دیگر به او صدمه میزند، نباید سوره را بخواند.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

بله، سوره کامل به احتیاط واجب.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

در رکعت اول و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را بخواند.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، انسان باید بعد از حمد یک سوره تمام، بخواند.

حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):

  1. خواندن قرآن بعد از حمد در نمازهای واجب و غیر واجب، استحباب دارد و بهتر است این قرآن در قالب یک سورۀ کامل باشد. بنابراین خواندن سوره کامل بعد از حمد در نماز، واجب نیست؛ هرچند مطابق احتیاط است.
  2. در نمازهای واجب، خواندن قرآن بیش از یک سورۀ کامل و نیز یک قسمت از سوره همراه با یک قسمت از سوره‌ای دیگر مکروه است؛ البته در مورد سورۀ فیل مستحب است با سورۀ قریش خوانده شود و در مورد سورۀ ضحی مستحب است با سورۀ انشراح خوانده شود.

لینک به سایت استفتائات

 


[1]. ر. ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنی‌هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج ‌1، ص 544، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.

[2]. همان، ج ‏1، ص 547.

[3]. آیت الله هادوی تهرانی.

[4]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 1، ص 161، قم، مؤسسة آل البیت ع، چاپ دوم، 1385ق.

[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، چ 3، ص 314، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[6]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 2، ص 73، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[7]. همان، ج ‏2، ص  294.

[8]. همان، ص  296.

[9]. همان، ص  294.

[10]. «خواندن سوره کامل در نماز»، 10932؛ «خواندن چند سوره در یک رکعت نماز»، 49571؛ «حکمت خواندن سوره حمد در نماز»، 46328؛ «خواندن مجدد سوره حمد در یک رکعت»، 30398.

[11]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها