جستجوی پیشرفته
بازدید
22663
آخرین بروزرسانی: 1400/05/24
خلاصه پرسش
آیا عبارت «لیس الدین الّا الحب» در منابع حدیثی آمده است؟ معنای آن چیست؟
پرسش
آیا حدیث «لیس الدین الّا الحب» معتبر است؟ معنای آن چیست؟
پاسخ اجمالی

عبارت «لیس الدین الّا الحب» به این صورت در منابع روایی وجود ندارد و عباراتی که در منابع روایی و تفسیری اسلامی، درباره رابطه میان دین و دوستی و دشمنی آمده، چنین است:

«هَلِ الدّینُ إلَّا الحُبُّ؟»؛[1] آیا دین، جز محبّت و دوستی است؟

«هل الدّین إلا الحُبّ و البُغض»؛[2] آیا دین، جز دوستى و دشمنى است؟

«هل الدین إلا الحب فی الله و البغض فی الله»؛[3] آیا دین، جز دوستى در راه خدا و دشمنى در راه خدا است؟

همچنین روایتی شبیه به این مضمون، با سند صحیح در منابع موجود است که به‌جای «الدین»، «الایمان» آمده است.[4]

به هر حال؛ دسته‌ای از این روایات دارای سند صحیح می‌باشند؛ مانند: «هَلِ الدّینُ إلَّا الحُبُّ». و از جهت محتوایی نیز اشکالی ندارند. ظاهراً عبارت «لیس الدین الّا الحب» مضمونی برگرفته از کلام معصوم باشد.

درباره مقصود از حُبّ و بُغض در این روایات، چند احتمال بیان شده است:

  1. دوستی با اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) و دشمنی با دشمنان آنان؛ است.
  2. علاوه بر اهل‌بیت(ع)، شامل دیگر مؤمنان نیز می‌شود.[5]
  3. مقصود محبّت اجتماعى است؛ یعنى دین، جز دوستى انسان‌ها با هم نیست.

به نظر می‌رسد مقصود هرگونه دوستی و دشمنی است که در راه رضایت خدا و مسیر الهی باشد؛ چنان که در دسته‌ای از روایات قید «فی الله» آمده است.

 

[1]. ر. ک: کوفى، فرات بن ابراهیم،‏ تفسیر فرات الکوفی، ص 430، تهران، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی‏، چاپ اول‏، 1410ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏8، ص 80، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. تفسیر فرات الکوفی، ص 430؛ ابن ابى حاتم عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ج ‏2، ص 632، عربستان، مکتبة نزار مصطفى الباز، چاپ سوم، 1419ق.

[3]. ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ج ‏3، ص 51، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1422ق؛ ابو نعیم اصفهانی، أحمد بن عبدالله، حلیة الأولیاء و طبقات الأصفیاء، ج 8، ص 368، بیروت، دار الفکر؛ ابن کثیر دمشقى اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، ج ‏2، ص 27، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلى بیضون، چاپ اول، 1419ق.

[4]. کافی، ج ‏2، ص 125؛ ر. ک: «رابطه حبّ و ایمان در روایات»، 12358.

[5]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج 8، ص 259، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها