اصل ماده «عُلُوّ» به معنای بالا و والا بودن است؛ چه در امور مادی و چه در امور معنوی.[1]
«علا – یعلو» ماضی و مضارع ثلاثی مجرد از این ریشه هستند که معنایش آن است که برتر و والا شد و یا می‌شود. «عالِی» اسم فاعل و «عَلیّ» نیز صفت مشبهه از این ریشه بوده و  به معنای کسی است که برخوردار از ویژگی برتری و علوّ باشد و «أعلی» و «عُلیا» هم اسم تفضیل این ماده به معنای برتر و والاتر می‌باشند (البته گاهی نیز معنای تفضیل را افاده نمی‌کند).[2]
هنگامی که این ماده به باب استفعال می‌رود، معنای طلب می‌دهد. بنابر این در آیه «وَقَدْ أَفْلَحَ الْیَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَىٰ»[3] ، «استعلاء» را باید طلبی و «به دنبال برتری بودن» معنا کرد.
ریشه «علو»، هنگامی که به باب تفاعل می‌رود، معنای مبالغه در برتری و علو را به خود می‌گیرد. بنابر این معنای «تعالی - یتعالی» یعنی به نهایت برتری و علو رسید. اسم فاعل این صیغه نیز «متعالی» است که گاهی حرف آخر آن حذف شده و به صورت «متعال» خوانده و نوشته می‌شود که به معنای کسی است که به نهایت برتری و علو رسیده است.[4]
«علیین» و «علیون» که به معنای جایگاه بلندی است که بر اساس آموزه‌های قرآنی،[5] پرونده ابرار در آن‌جا نگهداری می‌شود، از همین ریشه می‌باشد.

---