جستجوی پیشرفته
بازدید
7501
آخرین بروزرسانی: 1397/12/13
خلاصه پرسش
بر اساس نظریه بیگ بنگ، زمین به تدریج از خورشید دور شده و حیات در آن نابود خواهد شد و شاید در زهره شرایط ایجاد حیات فراهم شود. آیا مواردی از این دست ناظر به تصادفی بودن جهان و نقض قانون علیت نیست؟ و آیا به دنبال علتگشتن، بافته ذهن انسانها نیست؟!
پرسش
با سلام؛ بیخدایان میگویند مواد اولیه در بیگ بنگ میتواند به طور تصادفی وجود داشته باشد، و اگر به آنها بگویی که از لحاظ عقلی برای هر معلولی، علتی است! پاسخ میدهند که برای هر چیزی به دنبال علت(علت غایی) بودن، زائیده ذهن انسان است. آنها دلایلی میآورند؛ از جمله اینکه باید حداقل در نظام طبیعت یک مورد علت و معلولی غیر از انسان باشد. و مثال میآورند، مانند اینکه شخصی گربه سیاهی میبیند و چند ساعت بعد دچار اتفاقی ناگوار میشود، او در ذهنش این دو را مرتبط میداند. گربه سیاه نشانه بدشانسی است. یا شخصی در اتاق شماره 13 ساکن میشود و زمین میخورد و پایش میشکند، او علت این زمین خوردن را ناشی از عدد سیزده میداند. انسان به سبب تجربهای که از دوران کودکی کسب میکند مغزش در همه وقایع رابطه علل و معلولی میجوید، در حالیکه در طبیعت چنین رابطهای نیست. و همانطور که میبینید هیچ حیوانی به دنبال رابطه علل و معلولی نیست. مثلا اگر توپی برای گربه قِل بدهید دنبال توپ میرود، نه منشأ توپ؛ چون مغزش مانند انسان نیست، در طبیعت وقایع رخ میدهند انسان به سبب تجربه دنبال رابطه علل و معلولی میگردد؛ مثلا آب تبخیر نمیشود برای اینکه ابر تشکیل شود و باران ببارد؛ زیرا آب هدف خاصی ندارد؛ ذهنی ندارد که به هدف بیاندیشد، به دلیل خاصیت شیمیاییاش تبخیر میشود، و اتفاقی چون در زمین است و زمین دارای جو است ابر تشکیل میشود و باران میبارد، اما مثلاً در مریخ زمان بسیار دوری آب موجود بود، اما به دلیل فاصله از خورشید که کاملاً اتفاقی است، جو ندارد و گرنه آنجا هم باران میبارید و چه بسا آنجا هم حیات به وجود میآمد، در نهایت اینکه علیت زاده ذهن انسان است. در طبیعت فقط خواص شیمیایی است و تطبیق یا عدم تطبیق آنها چیزی شبیه کارتبازی، شانسی است. گاهی تطبیق خوبی است و منجر به حیات میشود و گاهی تطبیقی نیست و حیاتی تشکیل نمیشود، علیت زاده ذهن ما است، نه یک قانون. در ادامه اینرا هم اضافه کنم که برای مثال، اگر در راستای همان تئوری بیگ بنگ، انبساط جهان ادامه یابد زمین از خورشید دورتر میشود و جو از بین میرود و حیات هم از بین میرود و احتمالا زهره در کمربند حیات(جایگاه فعلی زمین) قرار میگیرد، در نتیجه ما نابود میشویم و حیاتی دیگر در زهره به وجود میآید. میبینید که در این معادله، ما نه تنها اشرف مخلوقات نیستیم، بلکه جهان پشیزی برای ما ارزش قائل نیست، به سبب خاصیت خود رفتار میکند و هدف خاصی ندارد. به این استدلال چگونه باید پاسخ داد؟!
پاسخ اجمالی
قانون علیت از قوانین بدیهی است که ذهن انسان با توجه به واقعیت هستی بدان معترف است؛ و اینگونه نیست که منشأ پیدایش قانون علیت تنها بافتههای ذهن و برداشت از امور بدون واقعیت باشد؛[1] یک دلیل واضح برای اثبات قانون علیت، همین سخنان منکران خداوند است که آنها برای اثبات مدعای خود به دنبال دلیل و استدلالند! اگر قانون علیت فقط و فقط بافته ذهن انسان بوده و واقعیت نداشته باشد، هیچکس نباید برای اثبات مدعای خود استدلال بیاورد و دلیل بتراشد؛ چون قانونی به نام علیت وجود ندارد و در عالم واقع و حقیقت چیزی در چیزی اثر نمیکند؛ بنابراین نباید بین استدلال آوردن و دلیل نیاوردن تفاوتی وجود داشته باشد؛ زیرا ممکن است هر کسی از هر چیزی به هر چیزی معتقد شود، و در آن صورت اعتقاد و پیدایش یک عقیده یا رد و ابطال آن نیاز به علت و استدلال ندارد.
یکی از نتایج هولانگیز انکار قانون علیت از هم پاشیدن بنیان تمام دانشها است؛ زیرا بر اساس انکار قانون علیت پیشرفت علمی و صنعتی بشر و پیدایش تمدن نیاز به علت و تلاش علمی ندارد؛ زیرا ممکن است بدون اینکه تلاشی صورت گیرد، هر گونه پیشرفتی پدید آید؛ و اگر تا به حال پیشرفتی در تمدن بشریت حاصل شده اتفاقی بود، و گرنه تلاش علمی اندیشمندان هیچ تأثیری نداشت، اگر همه‌ی اندیشمندان به جای تلاش علمی مشغول تفریح و خوردن و خوابیدن بودند نیز ممکن بود چنین پیشرفتی برای بشر حاصل شود؟ فرق میان انسان و حیوان در این است که انسانها خوششانس هستند که بدون دلیل پیشرفت کردند و حیوانات موجودات بدبختی هستند که هیچ تمدن جدید و پیشرفت علمی و صنعتی نصیب آنها نشده است.
جای تأسف است که بشر با ابزار علم میخواهد ریشه علم و دانش را خشک کند و سخنی بر زبان براند و بدان افتخار کند که سوفسطائیان و شکاکان بیش از هزار سال قبل بدان اعتقاد داشتند و بیان میکردند.[2]
اما نظریه گسترش جهان و بیگ بنگ - که به نوعی در قرآن نیز مورد اشاره قرار گرفته است[3] - ربطی به مبدأ پیدایش جهان هستی و قانون علیت ندارد؛ بلکه در صورت صحت میتواند بیان کننده چگونگی خلقت و پیدایش جهان هستی از سوی خداوند باشد.[4]
 
 

[1]. برای اطلاع بیشتر: ر. ک: 25482.
[2]. برای اطلاع بیشتر: ر. ک: 89310.
[3]. ذاریات، 47.
[4]. برای اطلاع بیشتر:9931.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها