ضرب المثل فارسى «به در می‌گویند که دیوار بشنود»، نظیر ضرب المثل عربی است که می‌گوید: «ایاک اعنى و اسمعى یا جاره»؛ یعنى به تو می‌گویم، ولى اى همسایه تو گوش کن!
می‌گویند اصل این مثل عربى از داستانى گرفته شده که خلاصه آن چنین است: مردى به نام سهل بن مالک فزارى براى دیدار نعمان که از بزرگان عرب بود از وطن خود کوچ کرد و در بین راه گذارش به چادرهاى قبیله‌‏اى افتاد که رئیس‌شان شخصى به نام حارثة بن لام بود، سهل براى رفع خستگى سفر، سراغ چادر رئیس قبیله را گرفت و کنار آن چادر آمد، ولى رئیس قبیله نبود و خواهرش که زنى بسیار زیبا بود در آن چادر بود، خواهر حارثه او را به درون چادر دعوت کرد و از مهمان تازه وارد - چنانچه رسم عرب بود- پذیرایى کرد و از چادر بیرون رفت، هنگام بیرون رفتن، نظر سهل به او افتاد، و زیبایى فوق العاده‏‌اش او را به شگفت در آورد، و هواى ازدواج با او به سرش افتاد، ولى حیاء مانع از اظهار این پیشنهاد بود. سهل چند روزى در آن چادر مهمان بود، در یکى از روزها که آن زن در خیمه نشسته بود، سهل بیرون رفت و در پشت چادر نشست و اشعارى که از عشق درونى و محبت قلبی‌اش نسبت به آن آگاهى می‌داد، به صورت خطاب به چادر سرود و در آخرش این مصراع را گفت، که یعنى آنچه تا به حال گفتم اى چادر، به تو گویم ولى اى همسایه چادر(مقصودش آن زن است) تو گوش کن و مخاطب در حقیقت تو هستى.[1]
از امام صادق(ع)، نقل شده است: قرآن به روش این ضرب المثل عربى نازل شده است:
«ایاک اعنى و اسمعى یا جاره». و معنایش این است که آنچه خداى عز و جل در گله و سرزنش از پیامبرش در قرآن آورده است، مقصود از آن دیگرانند. مثل قول خدای متعال در آیه 74 سوره اسراء: «و اگر نبود که ما تو را پا بر جا داشتیم هر آینه نزدیک بود اندکى به مشرکان اعتماد کنى». به این کلام جز او را قصد داشته است.^[2]
از امام رضا(ع) هم نقل شده است، مراد خداى عزّ و جلّ از آیه: «عَفَا اللَّهُ عَنْکَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ».[3] از باب«إیّاک أعنى و اسمعى یا جاره» است. خدای متعال خطاب به پیامبر فرمود، اما منظور امت آن‌حضرت بود.[4]
 

---