لطفا صبرکنید
بازدید
23928
23928
آخرین بروزرسانی:
1392/03/28
کد سایت
ha180
کد بایگانی
30725
نمایه
زندگینامه معاذ بن جبل
طبقه بندی موضوعی
صحابه در نگاهی کلی|برخی صحابیان
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
معاذ بن جبل کیست؟
پرسش
من خواستار شنیدن تاریخ و زندگی نامه معاذ بن جبل هستم؟
پاسخ اجمالی
معاذ بن جبل بن عمرو بن اوس بن عائذ؛ کنیهاش ابو عبد الرحمن و از انصار پیامبر اسلام(ص) است.[1] او به همراه هفتاد نفر از کسانی بود که در بیعت عقبه؛ با پیامبر(ص) بیعت کرد[2] و در جنگهایی؛ مانند بدر و اُحُد به همراه پیامبر(ص) شرکت کرد.[3]
معاذ پس از شرکت در جنگ تبوک در ۲۸ سالگى، توسط پیامبر(ص) به عنوان معلم و کارگزار به یمن فرستاده شد و هنگامى که رسول خدا رحلت فرمود؛ معاذ در یمن بود؛ و زمانی که ابو بکر خلیفه شد، معاذ به فرماندهى منطقه «جند» یمن منصوب شد.[4]
او پس از مدتی به مکه بازگشت، سپس به منطقه شام رفت در آنجا و در منطقهای به نام «عمواس» که نام ناحیهاى در اردن است به طاعون مبتلا گشته[5] و در روزگار خلافت عمر، در ۳۸ سالگى درگذشت و نسلى از او باقى نماند.[6]
اهل سنت روایات متعددی را درباره فضائل معاذ بن جبل بیان کردهاند،[7] اما یکی از مشهورترین مواردی که از او در این منابع نقل شده است، همان موضوع «عمل به رأی» است که بنابر آنچه از اهل سنت نقل شده است، این موضوع مورد تأیید پیامبر اسلام(ص) نیز قرار گرفته است.
در این نقل آمده است:[8] «زمانی که پیامبر(ص)، معاذ را به منطقه یمن میفرستاد، از او پرسیدند: اگر مردم آنجا، قضاوتی پیش تو آوردند به چه منبعی برای صدور حکم استناد میکنی؟ معاذ گفت: به کتاب خدا. باز پیامبر(ص) پرسیدند: اگر حکم آنرا در کتاب خدا نیافتی چه میکنی؟ گفت: از سنت رسول خدا کمک میگیرم. باز از او پرسیدند: اگر در سنت رسول خدا نیافتی چه؟ گفت: آنگاه بدون هیچ واهمهای، به اجتهاد به رأی خود عمل میکنم. پیامبر(ص) دست خود را بر سینه او زده و فرمود: سپاس خدا را که فرستاده رسول خدا را به آنچه مورد پسند رسول خدا است، موفق گردانید».[9] این واقعه به این جهت مورد استقبال اهل سنت قرار گرفته که به دو منبع استنباط (قرآن و سنت) در نزد آنان اشاره شده است و در نبود این دو منبع، رأی شخص! مورد تأیید قرار گرفته است.
دیلمی در کتاب «ارشاد القلوب»، مطلبی آورده است که نشان از اظهار پشیمانی معاذ بن جبل در موضوع عدم حمایت وی از امام علی(ع) جهت جانشینی پیامبر اکرم(ص) را دارد.[10]
معاذ پس از شرکت در جنگ تبوک در ۲۸ سالگى، توسط پیامبر(ص) به عنوان معلم و کارگزار به یمن فرستاده شد و هنگامى که رسول خدا رحلت فرمود؛ معاذ در یمن بود؛ و زمانی که ابو بکر خلیفه شد، معاذ به فرماندهى منطقه «جند» یمن منصوب شد.[4]
او پس از مدتی به مکه بازگشت، سپس به منطقه شام رفت در آنجا و در منطقهای به نام «عمواس» که نام ناحیهاى در اردن است به طاعون مبتلا گشته[5] و در روزگار خلافت عمر، در ۳۸ سالگى درگذشت و نسلى از او باقى نماند.[6]
اهل سنت روایات متعددی را درباره فضائل معاذ بن جبل بیان کردهاند،[7] اما یکی از مشهورترین مواردی که از او در این منابع نقل شده است، همان موضوع «عمل به رأی» است که بنابر آنچه از اهل سنت نقل شده است، این موضوع مورد تأیید پیامبر اسلام(ص) نیز قرار گرفته است.
در این نقل آمده است:[8] «زمانی که پیامبر(ص)، معاذ را به منطقه یمن میفرستاد، از او پرسیدند: اگر مردم آنجا، قضاوتی پیش تو آوردند به چه منبعی برای صدور حکم استناد میکنی؟ معاذ گفت: به کتاب خدا. باز پیامبر(ص) پرسیدند: اگر حکم آنرا در کتاب خدا نیافتی چه میکنی؟ گفت: از سنت رسول خدا کمک میگیرم. باز از او پرسیدند: اگر در سنت رسول خدا نیافتی چه؟ گفت: آنگاه بدون هیچ واهمهای، به اجتهاد به رأی خود عمل میکنم. پیامبر(ص) دست خود را بر سینه او زده و فرمود: سپاس خدا را که فرستاده رسول خدا را به آنچه مورد پسند رسول خدا است، موفق گردانید».[9] این واقعه به این جهت مورد استقبال اهل سنت قرار گرفته که به دو منبع استنباط (قرآن و سنت) در نزد آنان اشاره شده است و در نبود این دو منبع، رأی شخص! مورد تأیید قرار گرفته است.
دیلمی در کتاب «ارشاد القلوب»، مطلبی آورده است که نشان از اظهار پشیمانی معاذ بن جبل در موضوع عدم حمایت وی از امام علی(ع) جهت جانشینی پیامبر اکرم(ص) را دارد.[10]
[1]. ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: البجاوی، علی محمد، ج 3، ص 1402 – 1403، دار الجیل، بیروت، چاپ اول، 1412ق.
[2]. همان، ص 1403.
[3]. ابن اثیر، أبو الحسن علی بن محمد، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج 4، ص 418، دار الفکر، بیروت، 1409ق.
[4]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: عطا، محمد عبد القادر، ج 7، ص 272، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1410ق.
[5]. أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج 4، ص 418.
[6]. الطبقات الکبری، ج 7، ص 273؛ البته اقوال دیگری درباره سنّ او گفته شده، از جمله؛ سی و سه سال، سی و چهار سال و بیست و هشت سال؛ ر.ک: أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج 4، ص 421.
[7]. أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج 4، ص 418 تا 421.
[8]. البته برخی از محققان و علمای اهل سنت این حدیث را به دلیل انقطاع سند، راویان مجهول و ... ضعیف میدانند. ر.ک: دارمی، أبو محمد عبد الله بن عبد الرحمن، سنن الدارمی، تحقیق: أسد دارانی، حسین سلیم، ج 1، ص 267، دار المغنی للنشر والتوزیع، عربستان سعودی، چاپ اول، 1412ق؛ کشّی(کسّی)، أبو محمد عبد الحمید بن حمید، المنتخب من مسند عبد بن حمید، تحقیق: عدوی، شیخ مصطفى، ج 1، ص 151، دار بلنسیة للنشر والتوزیع، چاپ دوم، 1423ق؛ آل عیسى، عبد السلام بن محسن، دراسة نقدیة فی المرویات الواردة فی شخصیة عمر بن الخطاب و سیاسته الإداریة، ج 2، ص 762، عمادة البحث العلمی بالجامعة الإسلامیة، مدینه منوّره، چاپ اول، 1423ق.
[9]. شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند أحمد بن حنبل، محقق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل، و دیگران، اشراف: ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 36، ص 333، ح 22007، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1421ق.
[10]. دیلمی، حسن ابن ابی الحسن، ارشاد القلوب إلی الصواب، ج 2، ص 391، انتشارات شریف رضی، 1412ق.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات