لطفا صبرکنید
بازدید
12481
12481
آخرین بروزرسانی:
1392/12/06
کد سایت
id23438
کد بایگانی
36759
نمایه
ذبح حیوان در حال جفت‌گیری
طبقه بندی موضوعی
درایه الحدیث|بیشتر بدانیم
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا ذبح حیوانی که آماده جفت‌گیری است، حرام است؟
پرسش
آیا طبق حدیث زیر ذبح کردن حیوان ماده که تازه ازدواج کرده است حرام است؟ فقها در ذیل این روایت چه می‌گویند؟ شیخ کلینی می‌گوید: «رسول خدا(ص) از ذبح کردن حیوانی که حالت آمیزش دارد نهی فرموده است». و یکی از شرایط ذبح حیوان این است که؛ شهوت او قابل کنترل باشد.
پاسخ اجمالی
در فقه شیعه در مسئله ذبح حیوان، شرطی تحت عنوان اینکه شهوت آن قابل کنترل نباشد، وجود ندارد و این شرط در شرائط ذبح حیوان ذکر نشده است.[1] بنابراین، اگر حیوانی که آماده جفت‌گیری است را ذبح کنند، گوشت آن حرام نخواهد بود اگر چه برخی از اقوال اشاره به کراهت آن دارد که در ادامه خواهد آمد. با این حال، دو روایت در منابع ذکر شده است که در مرحله اول ممکن است از ظاهر آنها خلاف این حکم به دست آید؛ لذا این دو روایت را به صورت مجزا بررسی می‌کنیم:
الف. روایت اول؛ امام صادق(ع) فرمود: «نَهَى رَسُولُ اللَّهِ عَنْ أَكْلِ لَحْمِ الْفَحْلِ وَقْتَ اغْتِلَامِهِ»؛[2] پیامبر(ص) از خوردن حیوان نر که شهوت آن فوران کرده، نهی کرده است.
«اغتلام» به معنای شدّت شهوت و آمادگی برای جفت‌گیری است.[3] به بیان علامه مجلسی؛ مشهور فقها این روایت را ضعیف دانسته‌اند[4] و از آن‌جا که محتوای ظاهری این متن، ضعیف بوده و مشهور بدان عمل نکرده‌اند؛ لذا برخی از علما نهی در روایت را نهی تنزیهی دانسته و آن‌را حمل بر کراهت کرده‌اند. [5] بنابراین، حداکثر مطلبی که می‌توان از این روایت به دست آورد کراهت ذبح حیوانی است که شهوت آن زیاد شده و آماده جفت‌گیری است.
برای این حکم به کراهت می‌توان حکمت‌هایی را در نظر گرفت:
1. در اسلام تلاش شده، ذبح حیوان در حالتی باشد که کم‌ترین عذاب و درد روحی و جسمی به حیوان وارد شود. از این نظر، ذبح حیوانی که دنبال جفت بوده و طبیعتاً در حالت عادی نیست، چندان مناسب نمی‌باشد.
2. در حالتی که شهوت وجود حیوان را در بر می‌گیرد، تمام اعضای بدن او، از حالت عادی خارج بوده و ممکن است ترشحات خاصی که در این حالت، در بدن پخش می‌شوند، گوشت حیوان را از حالت مناسب خارج کنند.
3. این احتمال نیز وجود دارد که به دلیل جلوگیری از کاهش جمعیت حیوانات حلال گوشت، چنین توصیه‌ای ارائه شده باشد.
به هر حال، ظاهر این توصیه تنها در مورد حیوانات نر است.
ب. روایت دوم؛ امام صادق(ع) می‌فرماید: «از امیر المؤمنین علی(ع) در مورد چهارپایانی که مورد آمیزش قرار گرفته‌اند، سؤال شد. ایشان در پاسخ فرمود: گوشت و شیرشان حرام می‌باشد». [6]
اتفاق فقها و محدّثان بر این است که این روایت در مورد حیوانی است که انسان با او نزدیکی کرده است. این حیوان در فرض مذکور حتی اگر در ابتدا حلال گوشت و قابل ذبح باشد، تبدیل به حیوانی حرام گوشت شده و از گوشت و شیر آن نمی‌توان خورد.[7] این حیوان باید ذبح شود و پس از آن، لاشه آن‌را نیز باید سوزاند.[8]
الف. روایت اول؛ امام صادق(ع) فرمود: «نَهَى رَسُولُ اللَّهِ عَنْ أَكْلِ لَحْمِ الْفَحْلِ وَقْتَ اغْتِلَامِهِ»؛[2] پیامبر(ص) از خوردن حیوان نر که شهوت آن فوران کرده، نهی کرده است.
«اغتلام» به معنای شدّت شهوت و آمادگی برای جفت‌گیری است.[3] به بیان علامه مجلسی؛ مشهور فقها این روایت را ضعیف دانسته‌اند[4] و از آن‌جا که محتوای ظاهری این متن، ضعیف بوده و مشهور بدان عمل نکرده‌اند؛ لذا برخی از علما نهی در روایت را نهی تنزیهی دانسته و آن‌را حمل بر کراهت کرده‌اند. [5] بنابراین، حداکثر مطلبی که می‌توان از این روایت به دست آورد کراهت ذبح حیوانی است که شهوت آن زیاد شده و آماده جفت‌گیری است.
برای این حکم به کراهت می‌توان حکمت‌هایی را در نظر گرفت:
1. در اسلام تلاش شده، ذبح حیوان در حالتی باشد که کم‌ترین عذاب و درد روحی و جسمی به حیوان وارد شود. از این نظر، ذبح حیوانی که دنبال جفت بوده و طبیعتاً در حالت عادی نیست، چندان مناسب نمی‌باشد.
2. در حالتی که شهوت وجود حیوان را در بر می‌گیرد، تمام اعضای بدن او، از حالت عادی خارج بوده و ممکن است ترشحات خاصی که در این حالت، در بدن پخش می‌شوند، گوشت حیوان را از حالت مناسب خارج کنند.
3. این احتمال نیز وجود دارد که به دلیل جلوگیری از کاهش جمعیت حیوانات حلال گوشت، چنین توصیه‌ای ارائه شده باشد.
به هر حال، ظاهر این توصیه تنها در مورد حیوانات نر است.
ب. روایت دوم؛ امام صادق(ع) می‌فرماید: «از امیر المؤمنین علی(ع) در مورد چهارپایانی که مورد آمیزش قرار گرفته‌اند، سؤال شد. ایشان در پاسخ فرمود: گوشت و شیرشان حرام می‌باشد». [6]
اتفاق فقها و محدّثان بر این است که این روایت در مورد حیوانی است که انسان با او نزدیکی کرده است. این حیوان در فرض مذکور حتی اگر در ابتدا حلال گوشت و قابل ذبح باشد، تبدیل به حیوانی حرام گوشت شده و از گوشت و شیر آن نمی‌توان خورد.[7] این حیوان باید ذبح شود و پس از آن، لاشه آن‌را نیز باید سوزاند.[8]
[1]. برای نمونه ر.ک: بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج 4، ص 363، دفتر معظم‌له، قم، چاپ دوم، 1426ق.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 260، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، ج 8، ص 88، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، 1412ق.
[3]. فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 19، ص 88، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(ع)، اصفهان، چاپ اول، 1406ق؛ زمخشرى، محمود بن عمر، الفائق في غريب الحديث، محقق، مصحح، شمس الدين، ابراهيم، ج 2، ص 443، دارالكتب العلمية، بيروت، چاپ اول، 1417ق.
[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 22، ص 55، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1404ق.
[5]. اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، محقق، مصحح، عراقی، آقا مجتبی، اشتهاردی، علی‌پناه، یزدی اصفهانی، آقا حسین، ج 11، ص 265، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1403ق.
[6]. «أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ سُئِلَ عَنِ الْبَهِيمَةِ الَّتِي تُنْكَحُ قَالَ حَرَامٌ لَحْمُهَا وَ لَبَنُهَا»؛ الكافی، ج 6، ص 259؛ مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی، مهدی، ج 14، ص 212، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، 1406ق.
[7]. شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح، کلانتر، سید محمد، ج 7، ص 295، کتابفروشی داوری، قم، چاپ اول، 1410ق؛ فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج 9، ص 269، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1416ق؛ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق، مصحح، قوچانی، عباس، آخوندی، علی، ج 36، ص 284، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم، 1404ق.
[8]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 2، ص 568، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ محقق سبزواری، محمد باقر، کفایة الأحکام، ج 2، ص 606، انتشارات مهدوی، اصفهان، چاپ اول، بی‌تا.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
: Apakah dilarang menyembelih hewan yang sedang naik syahwatnya?
9233
درایه الحدیث
1393/02/18
Dalam Fikih Syiah terkait dengan masalah sembelih hewan tidak disebutkan adanya syarat bahwa syahwat hewan itu dapat dikendalikan atau tidak sedang naik syahwatnya. Syarat ini tidak termasuk sebaga
نظرات
