1. به طور کلّی، روایاتی که دربارۀ اسباب نزول آیات قرآن وارد شده؛ یا بیانگر حوادث تاریخی بوده که در زمان پیامبر اکرم (ص) اتفاق افتاده، و آیه یا آیاتی متناسب با همان حادثه بر آن حضرت نازل شد. و یا فقط اشاره به نزول آیات دربارۀ اشخاص دارند بدون این که حادثۀ مربوط به آن را بیان کنند؛ مانند برخی از آیاتی که در شأن و منزلت امام علی (ع) و دیگر امامان (ع) نازل شده اند.[1]
2. آیات قرآن کریم که به صورت تدريجى و به مناسبت ‏ها و در زمان ‏ها و مكان ‏هاى مختلف بر پيامبر اكرم (ص) نازل مى‏شده، برخى از اين مناسبت‏ ها و زمان ‏ها و مكان‏ ها براى ما روايت شده است، ولى همۀ آنها براى ما نقل نشده و یا به دست ما نرسيده است.

3. آیات متعددی در شأن و منزلت امام علی (ع) و سایر معصومین (ع) نازل شده که هر کدام از آنان در صدد اثبات و بیان اصولی همانند امامت هستند.
وقتی به موارد نزول برخی از آن آیات می نگریم و با کاوشی که در این باره انجام گرفت، در ماه ذی الحجّه بیشتر از دیگر ماه ها در منزلت و امامت امام علی (ع) آیه نازل شده است؛ مانند آیات زیر:
یک. «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرينَ»؛ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت نازل شده است به طور کامل (به مردم) برسان، و اگر انجام ندهی، رسالت او را انجام نداده ای، و خداوند تو را از (خطرهای احتمالی) مردم نگاه می دارد، و خداوند جمعیت کافران لجوج را هدایت نمی کند».[2]
دو. «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي‏ وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً»؛[3] امروز، دين شما را كامل كردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آيين (جاودان) شما پذيرفتم‏.
این دو آیه، در 18ماه ذی حجّه در بارۀ امامت امام علی (ع) نقل شده است.[4]
سه. سورۀ «الانسان» نیز در روز بيست و پنجم ذى حجّه نازل شده است؛ یعنی، روز همان شبى كه اسير را اطعام كردند.[5]
چهار. «إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُون»؛[6] سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پيامبر او و آنها كه ايمان آورده‏اند همان­ ها كه نماز را برپا مى‏دارند، و در حال ركوع، زكات مى‏ دهند.
آیۀ شریفۀ مزبور، نیز در بیست و چهارم ماه ذی حجّه نازل شده است،[7] که به آیۀ ولایت معروف است.[8]
همچنین دربارۀ دیگر آیاتی که در ماه ذی حجه نازل شده و مناسبت های این ماه به کتاب «مسار الشیعة» شیخ مفید مراجعه شود.[9]‏
بنابراین، با کاوشی که در این باره انجام گرفت، بیشترین آیات در شأن و امامت حضرت امام علی (ع) در ماه ذی حجّه نازل شده است.

[1]. حیدر، حسن محسن، أسباب النزول القرآنی تاريخ و حقائق‏، ص 113 و 114، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة، قم، چاپ اول، 1385ش/1427ق.
[2] . مائده، 67؛ برگرفته از نمایۀ «امامت حضرت علی (ع)»، سؤال 7277 (سایت: 7554).
[3]. مائده، 3.
[4]. ر.ک: داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 55 و 56، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، 1375 ش‏؛ همچنین نمایه های «ادله ولايت معصومان‏ (ع)»، سؤال 18 (سایت: 218)؛ «دلایل اعتقاد به امامت و امامان»، سؤال 321 (سایت: 2707)؛ «اثبات امامت امام علي(ع) از قرآن»، سؤال 324 (سایت: 1817).
[5]. حجتى، سيد محمد باقر، اسباب نزول، ص 36، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ ششم، 1377ش.
[6]. برگرفته از سؤال 7277 (سایت: 7554).
[7]. شیخ مفید، مسار الشیعة، ص 41، كنگره شيخ مفيد، قم، چاپ اول، 1413ق.
[8]. ر.ک: نمایه های «ادله ولايت معصومان‏ (ع)»، سؤال 18 (سایت: 218)؛ «دلایل اعتقاد به امامت و امامان»، سؤال 321 (سایت: 2707)؛ «اثبات امامت امام علي(ع) از قرآن»، سؤال 324 (سایت: 1817).
[9]. مسار الشیعة، ص 36 – 42.