کتاب و مطالعه[1] آن به خودی خود شاید ارزشی نداشته، بلکه تنها به عنوان یک وسیله از وسائل اطلاع‌رسانی عمل می‌کند؛ زیرا اگر بتوان از راه شنیدن و دیدن به دانشی دست یافت، نیازی نیست که حتماً کتابی را نیز مطالعه کرد. با این وجود، در قرآن آیاتی وجود دارد که مردم را تشویق به بررسی خلقت خدا و نیز آثار گذشتگان کرده است که مطالعه کتاب، یکی از راه‌های عمل به این توصیه‌ها است. به برخی از این آیات[2] اشاره می‌شود:

1. پيامبر اسلام(ص) از خداى خويش می‌خواهد: «ربّ زِدْنِي عِلْماً»؛[3] پروردگارا! بر علم من بيفزا. در همین راستا، کتاب می‌تواند از راه‌های افزودن به دانش باشد.
2. «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ»؛[4] در زمين گردش كنيد. مطالعه ماجراهای دوران گذشته می‌تواند تا حدودی همان تأثیر را داشته باشد.
3. «وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصيلاً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ فَخُذْها بِقُوَّةٍ وَ أْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها...‏»؛[5] انواع اندرزها را در الواح نوشتيم و همه چيز را بيان كرديم، آن‌را به جدّ بگير و به قومت بگو كه نيكوترش را عمل كنند.
4. وَ قُلِ الْحَمْدُ للهِ سَيُريكُمْ‏ آياتِهِ فَتَعْرِفُونَها ...»؛[6] بگو: سپاس خدا را؛ به زودى آياتش را به شما نشان خواهد داد تا آن‌را بشناسيد.

۵. «واتلُ عَلَيهِم نَبَأ الَّذى آتَيناهُ آياتِنا فَانسَلَخَ مِنها فَاتبَعَهُ الشَّيطانُ فَكانَ مِنَ الغاوين‏»؛[7] و بر آنها بخوان سرگذشت آن‌كس را كه آيات خود را به او داديم؛ ولى [سرانجام] خود را از آن تهى ساخت و شيطان در پى او افتاد، و از گمراهان شد!

[1]. «شرایط و دعای مطالعه»، 763 ؛ «روش مطالعه تفسیر قرآن» 16515.

[2]. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، ر. ک: هاشمى رفسنجانى، اكبر، فرهنگ قرآن‏، ج ۸، ص ۲۷۷، قم، بوستان كتاب، چاپ دوم، 1383ش‏.

[3]. طه، 114.

[4]. انعام، 11؛ نمل، 69؛ عنکبوت، 20؛ روم، 42.

[5]. اعراف، ۱۴۵.

[6]. نمل، ۹۳.

[7]. اعراف، ۱۷۵.