4262
واژهی «قبر» در بسيارى از روايات به معناى برزخ است، و منظور از فشار قبر يا سؤال و جواب نكير و منكر در شب اول قبر، شب اول انتقال انسان از اين دنيا به عالم برزخ است.
در نتيجه اول شبى كه انسان از دنيا رفت، شب اول برزخ(قبر) او حساب مىشود و آنچه كه مربوط به فشار قبر و سؤال و جواب و عذابى برزخى است، مربوط به شب اول مرگ آدمى است. در نتيجه اگر كسى را حيوانات درنده بخورند يا در دريا غرق شود و... از شب اول قبر معاف نمیشود.
گفتنی است که این نگاه به واژۀ قبر، در تضاد با روایاتی مانند «نماز لیلة الدفن» نخواهد بود؛ چرا که اینگونه روایات ناظر به جنبههای حداکثری مسائل و حوادث و رخدادها است؛ زیرا که هم در گذشته و هم در دنیای کنونی اکثر قریب به اتفاق انسانهایی که از دنیا میرفتند و میروند با فاصلۀ کوتاهی به خاک سپرده میشوند و شب اول قبر آنها، با شروع عالم برزخ فاصلۀ چندانی ندارد.
آنچه در زمینهی فشار قبر از روایات به دست میآید؛ این است که در شب اولی که انسان وارد عالم آخرت میشود حوادثی برای او رخ میدهد؛ از جمله اینکه عدهای دچار فشار میگردند، اما اینکه مدت آن چقدر است و کیفیت آن چگونه است اطلاعات چندانی وجود ندارد. البته مدت و زمان آن ممکن است نسبت به افراد، مختلف باشد.