واژه‌ی «فاسق» از ریشه‌ی «فسق» است که در اصل به معناى خارج شدن هسته از درون خرما می‌باشد. و در نگاهی تمثیلی به کسی که از محدوده‌ی شرع خارج شود «فاسق» می‌گویند.

به عبارت دیگر، «فسق» سرپیچی از دستورات الهی است که شامل رفتار کافران و نیز مسلمانان گنه‌کار می‌شود، و در شرع به کسی «فاسق» می‌گویند که مرتکب گناهان کبیره شده و یا اصرار بر گناهان کوچک دارد.

بنابر این، مسلمان فاسق کسی است که ملتزم به حکم شرع شده و به آن اقرار کرده، اما بعد از آن، تمام یا بعضی از احکامش را نادیده می‌گیرد، اما به کافر، فاسق گفته می‌شود؛ چون از حکم عقل و فطرت سرپیچی کرده است. این كلمه در برابر عدالت به كار می‌رود.

در اصطلاح قرآنی، به خارج شدن از راه مستقیم فسق گفته می‌شود.

بنابر این، «فسق» و «فسوق»، خروج از مسیر حق است، چنان‌كه قرآن کریم درباره ابلیس فرمود: ابليس كه از جن بود از فرمان پروردگارش بيرون شد.

لذا به تمام كسانى كه لباس طاعت پروردگار را از تن در آورده، و از راه و رسم بندگى خارج شده‌‏اند، فاسق گفته می‌شود. و در حقيقت همان‌گونه كه هسته‌ی خرما به هنگام بيرون آمدن، آن قشر شيرين و مفيد و مغذى را رها می‌سازد، آنها نيز با اعمال خود تمام ارزش و شخصيت انسانی خويش را از دست می‌دهند.