«ام‌كلثوم» دختر امام على بن أبی‌طالب(ع) و حضرت فاطمه(س) و نوه پیامبر اسلام(ص) بود. با آن‌که تاریخ دقیقی از سال تولد ایشان وجود ندارد؛ اما او قطعاً در زمان حیات پیامبر اسلام(ص) متولد شده بود.  بر اساس نقل‌‌های مختلف به ایشان، زینب کوچک(زینب الصغری) و ام کلثوم بزرگ‌تر(ام‌کلثوم الکبری) نیز گفته می‌شد. زیرا خواهر دیگری(از طرف پدر) به نام ام‌کلثوم کوچک(ام‌کلثوم الصغری) نیز داشت. 

موضوع ازدواج ایشان با خلیفه‌ی دوم، از دیرباز، محل بحث و اختلاف نظر بود. ‌شاید دیگر فرازهای زندگی ایشان به دلیل برجسته‌شدن همین موضوع، تحت الشعاع قرار گرفته و در تاریخ کمتر بدان پرداخته شده است.

در همین راستا، حتی با پذیرش اصل چنین ازدواجی، در نارضایتی قلبی امام علی(ع) از این ازدواج تردید چندانی وجود ندارد.

به هر حال، بر اساس برخی نقل‌ها، حاصل ازدواج ام کلثوم با عمر بن خطاب، یک پسر به نام زید و یک دختر به نام رقيه بود.

همچنین در تاریخ نقل شده است؛ ام‌کلثوم بعد از درگذشت همسر اولش، به ترتیب با پسرعموهایش «عون بن جعفر بن أبی‌طالب» و «محمّد بن جعفر» ازدواج کرد، اما از هیچ‌یک از آن دو صاحب فرزند نشد.

ام کلثوم به همراه برادرش امام حسین(ع) در صحنه کربلا حضور داشت و از اسرای اهل بیت(ع) به شمار می‌آمد.