یکی از مباحثی که در موضوع علم اجمالی مطرح شده است، شبهۀ محصوره و شبهۀ غیر محصوره است. بنابراین شبهه محصوره و غير محصوره غالباً بر شبهات واقع در اطراف علم اجمالى گفته مى‏شود.[1]
۱. شبهۀ محصوره: اگر شبهه در علم اجمالی دارای محتملات(اطراف) اندک باشد، شبهه محصوره گفته می‌شود؛[2] مانند اين‌كه مكلف در ظهر جمعه شک كند تكليف او نماز ظهر است يا نماز جمعه، و يا شک كند ظرف «الف» نجس است يا ظرف «ب»، درحالى‏كه علم اجمالى به نجس بودن يكى از اين دو ظرف دارد. در هر دو مثال اطراف شک محدود است(یعنی در این‌جا بین دو چیز شک وجود دارد)، در مقابل جایی که محتملات آن زیاد باشد.
مشهور علما بر اين باورند كه در شبهات محصوره، علم اجمالى منجّز است و در نتيجه، شخص بايد احتياط نموده و تمام اطراف شبهه را (در واجب) به‏جا آورده يا (در حرام)ترك نمايد.[3]
۲. شبهۀ غیر محصوره: شبهه‏اى است كه اطراف آن غير محصور باشد. مانند این‌که مثلاً در شهر صدها قصاب وجود دارد كه مكلف با برخى از آنها در تمام مدت عمرش يک بار هم معامله نمى‏كند. اكنون مكلف مى‏داند كه يكى از اين قصاب‌ها بدون رعايت مسائل شرعى ذبح مى‏كند، ولى نمى‏داند كدام قصاب است؟[4]
مشهور این است که در شبهات غير محصوره، علم اجمالى اثر ندارد و احتياط لازم نيست؛ یعنی در مثال بالا، شخص می‌تواند بدون در نظر گرفتن احتیاط از تمام قصابی‌های شهر گوشت خریداری کند.[5]

---