در پاسخ به این پرسش ابتدا باید گفت؛ اهل‌بیت(ع) با درمان‌های مختلف و حتی مراجعه به پزشکان غیر مسلمان مخالف نبودند. در همین رابطه از امام باقر(ع) پرسیدند که آیا برای معالجه نزد پزشکان یهودی یا مسیحی رفته و از داروهای تجویزشده توسط آنان استفاده کنیم؟! امام(ع) فرمود: «اشکالی ندارد! درمان دردها به دست خدا است (و پزشکان وسیله‌اند)».[1]

از امام صادق‌(ع) نیز روایت مشابهی در این زمینه وجود دارد.[2]

با این وجود، روایتی وجود دارد که برخی از آن برداشت کرده‌اند که رسول خدا(ص)  درمان با عمل جراحی را نمی‌پسندیدند:

گروهی از انصار از پیامبر(ص) اجازه خواستند که دل‌درد همسایه‌شان را مداوا کنند. حضرتشان پرسید که چگونه می‌خواهند او را مداوا کنند؟ آنان پاسخ دادند: یک پزشک یهودی شکمش را می‌شکافد و چیزی از بدن او بیرون می‌آورد. پیامبر(ص) این شیوه درمانی را نپسندیدند؛ اما به دنبال اصرار انصار به آنان اجازه دادند.

در پی آن بود که پزشک یهودی شکم بیمار مسلمان را جراحی کرده و جای زخم را شستشو داد و دوخت و بعد از مدتی آن شخص بیمار بهبود یافت. هنگامی که خبر بهبودی آن بیمار را به پیامبر(ص) دادند، فرمود: « آن‌کسی که دردها را آفرید، برایش درمانی نیز قرار داد و بهترین درمان حجامت و رگ زدن و استفاده از سیاه‌دانه است».[3]

جدا از بررسی سندی این روایت، باید گفت که نمی‌توان از این توصیه پیامبر(ص)، مخالفت حضرتشان را با عمل جراحی در تمام بیماری‌ها را برداشت کرد، بلکه ممکن است در این مورد خاص و از آن‌جایی که ممکن بود بیمار مورد نظر با درمان‌‌های آسان‌‌تری معالجه شود، درمان‌های سنگینی مانند جراحی را در آن مرحله صلاح نمی‌دید؛ اما با این وجود، باز هم مخالفتشان به صورت دستور نبوده و همانگونه که در روایت می‌بینیم، در نهایت ایشان اجازه دادند تا عمل جراحی انجام شود.

در پزشکی نوین هم تا آن‌جا که ممکن است از عمل جراحی خودداری شده و در حد امکان تلاش می‌شود تا از درمان‌های آسان‌تری بهره گرفته شود. گزارشی که از پیامبر(ص) نقل شده نیز می‌تواند ناظر به همین رویکرد باشد.

[1]. ابنا بسطام، عبد الله، حسین، طبّ الأئمة(ع)، محقق، مصحح، خرسان، محمد مهدی، ص 63، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، 1411ق.

[2]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 2، ص 144، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق.

[3]. همان، ص 143 – 144.