ابتدا باید گفت که دین متکفل برطرف‌کردن تمام نیازهای پزشکی - بهداشتی انسان‌ها نمی‌باشد که این موضوع را در پاسخ‌های دیگر بررسی کردیم. با این وجود روایاتی در زمینه پرسش مطرح‌شده وجود دارد که ناظر به راه‌حل‌های موجود در همان زمان بوده و گرچه بیشتر آنها امروزه نیز کاربرد دارد، اما لزوما به معنای انحصار راه حل در موارد اعلام‌شده نبوده، بلکه می‌توان از پیشرفت‌هایی که در دانش پزشکی جدید نیز یه دست آمده و توسط جامعه پزشکی تأیید شده نیز بهره برد.

با این مقدمه به برخی روایات مرتبط اشاره می‌کنیم:

1. خضاب کردن: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ دِرْهَمٌ فِی الْخِضَابِ أَفْضَلُ مِنْ نَفَقَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ فِیهِ أَرْبَعَ عَشْرَةَ خَصْلَةً یَطْرُدُ الرِّیحَ مِنَ الْأُذُنَیْنِ وَ یَجْلُو الْغِشَاوَةَ مِنَ الْبَصَرِ وَ یُلَیِّنُ الْخَیَاشِیمَ وَ یُطَیِّبُ النَّکْهَةَ وَ یَشُدُّ اللِّثَةَ وَ یُذْهِبُ الصُّنَانَ وَ یُقِلُّ وَسْوَسَةَ الشَّیْطَانِ وَ تَفْرَحُ بِهِ الْمَلَائِکَةُ وَ یَسْتَبْشِرُ بِهِ الْمُؤْمِنُ وَ یَغِیظُ بِهِ الْکَافِرَ وَ هِیَ زِینَةٌ وَ طِیبٌ وَ بَرَاءَةٌ لَهُ فِی قَبْرِهِ وَ یَسْتَحْیِی مِنْهُ مُنْکَرٌ وَ نَکِیر»؛[i] رسول خدا(ص) فرمود: «...و در خضاب نمودن چهارده ویژگى باشد: باد گوش‌‏ها را از میان می‌برد، بینایى را افزایش می‌دهد، داخل بینى را نرم می‌کند، دهان را خوشبو، لثه را محکم و بوى‏ بد زیر بغل‏ را از میان می‌برد.
2. زودون و تراشیدن موی زیر بغل: «نَتْفُ الْإِبْطِ یَنْفِی الرَّائِحَةَ الْمُنْکَرَةَ»؛[ii] امام علی(ع) فرمود: «...زدودن(تراشیدن) موى زیر بغل‏ بوى‏ بد را می‌برد، و پاک‏کننده بوده و از سنّت است.                       
3. شستشوی بدن: «وَ قَالَ الصَّادِقُ ع فِی عِلَّةِ غُسْلِ یَوْمِ الْجُمُعَةِ إِنَّ الْأَنْصَارَ کَانَتْ تَعْمَلُ فِی نَوَاضِحِهَا وَ أَمْوَالِهَا فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ حَضَرُوا الْمَسْجِدَ فَتَأَذَّى النَّاسُ بِأَرْوَاحِ آبَاطِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ فَأَمَرَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص بِالْغُسْلِ فَجَرَتْ بِذَلِکَ السُّنَّة»؛[iii]

امام صادق‌(ع) در مورد دلیل استحباب غسل روز جمعه فرمود: برخی از مردم مدینه در طول هفته با شتران آب‌کش در املاک خود جهت آبیارى به فعالیت مشغول بودند (که ناچار موجب عرق ریختن بسیار می‌شد) و چون روز جمعه فرا می‌رسید در مسجد حاضر می‌شدند و مردم از بوى ناخوشایند عرق بدن و زیر بغل آنها اذیت می‌شدند؛ از این رو رسول خدا(ص) به آنان توصیه کرد تا غسل نمایند و بدین‌گونه سنّت بر انجام آن جارى شد.

4. استفاده نمودن از «مرتک» و «توتیا»: «...هَلْ یَجُوزُ لِلْمُحْرِمِ أَنْ یُصَیِّرَ عَلَى إِبْطِهِ الْمَرْتَکَ وَ التُّوتِیَاءَ لِرِیحِ الْعَرَقِ أَمْ لَا یَجُوزُ؟ فَأَجَابَ یَجُوزُ ذَلِکَ وَ بِاللَّهِ التَّوْفِیق...‏»؛[iv] در توقیعاتی که از امام زمان(ع) صادر شده است، سؤال شد، آیا جایز است فرد محرم براى جلوگیرى از بوى عرق به زیر بغل خود دو نوع ماده «مرتک» و «توتیا» براى خوشبو شدن بزند یا نه؟ آن‌حضرت(ع) در جواب فرمود: اشکال ندارد.                     

5. کم‌خوری: امام علی(ع) فرمود: «کثرة الاکل تذفّر»؛[v] پرخوری موجب بوی‏ بد در زیر بغل می‌شود.

[i]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 21، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.

[ii]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 611 – 612، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.

[iii]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 112، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[iv]. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 490، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.

[v]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتی، مصطفی، ص 360، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1366ش.